Irkçı, homofobik, aşı aksisi ve bayan düşmanı telaffuzlarıyla gündeme sık sık gelen, Başkanlığı mühletince ordunun takviyesini alan, ülkenin eski askeri idaresine olan hasretini lisana getiren eski Devlet Lideri ve Yüzbaşı Jair Bolsonaro, Luiz Inácio Lula da Silva’nın zaferi sonrasında “sandıkta hile” argümanlarıyla yenilgiyi kabul etmeyeceğinin sinyalini vererek ülkede askeri darbe korkusu yaşanmasına neden olmuştu.
Halefi Lula’ya vazifesini devretmesine iki gün kala Bolsonaro, Amerika Birleşik Devletleri (ABD) yollarına düştü ve Brezilya’nın içinde bulunduğu çalkantılı süreç de çabucak eski Devlet Başkanı’nın gidişini takiben başlamış oldu.
Bolsonaro yanlıları, 8 Ocak’ta da ordunun müdahalede bulunması talebiyle slogan atarak polis bariyerini aşıp Ulusal Kongre binasına girmişti. Protestocuları dağıtmak için göz yaşartıcı gaz ile müdahale eden polis, kümelerin daha sonra Devlet Başkanlığı Sarayı ve Yüksek Mahkeme binasına zorla girmesine pürüz olamamıştı. Gelinen noktada şovların önüne geçilebilse de Bolsonaro’nun ülkeye nasıl döneceği ve ordunun sözkonusu olaylardan sonra ne üzere bir tepki göstereceği ise merak konusu.
Brezilya’da yaşanan olayları ve mevcut durumu Sosyalizm ve Özgürlük Partisi’nin (PSOL) kurucu başkanlarından, eski milletvekili “Babá” lakaplı João Batista ile konuştuk.
‘Asıl sıkıntı Bolsonaro’nun yargılanmasıdır’
Halkın sözkonusu olaylardan sonra yaşadığı tasaların boyutunu anlatan Batista, “Genel olarak bu darbeci hareketlere dönük bir reaksiyon hakim. Personel sınıfı ve işçi bölümlerin çoğunluğu bu yaşananların karşısında. Bu aksiyonun içerisinde olan birtakım beşerler tutuklandı ancak asıl sorun eski devlet lideri Bolsonaro ve darbeci önderlerin tutuklanması ve yargılanmasıdır. 9 Ocak günü pek çok kentte gerçekleşen darbe tersi kitlesel hareketleri bu istikamette atılan birinci adım olarak değerlendirebiliriz” tabirlerini kullandı.
‘Darbeci hareketleri desteklediler’
“Bolsonaro hükümetinde en kıymetli pozisyonlar askerlerin kontrolündeydi” diyen Batista, ordu idaresinin tamamının Bolsonaro’nun darbeci planını desteklediğini ya da sessizce onayladığını tabir ederek şunları söyledi: “Başkent Brasília’daki askeri birlikler 8 Ocak Pazar günü gerçekleşen darbeci aksiyonları desteklediler. Darbe teşebbüsünü protesto etmek için sokağa çıkan kitleler ordu idaresinin yargılanması ve cezalandırılması talebini yükselttiler. Ordu idaresinin bu aksiyonların yanında yer alması, diktatörlük heveslisi tüm kesitlerin ağır bir biçimde cezalandırılması gerektiğini açık bir biçimde ortaya koyuyor.”
‘Lula hükümeti Bolsonaroculardan temizlenmeli’
Brezilya’da süregelen Lula hükümetinin sözkonusu olaylara hazırlıksız yakalandığı tenkitlerini de sorduğumuz eski milletvekili şöyle konuştu: “Lula hükümeti, kimi Bolsonarocuları da kapsayan çok farklı siyasi bölümlerin bir ortaya geldiği geniş bir koalisyon. Lula’nın şahsen Savunma Bakanlığına atadığı kişi yakın vakte dek Bolsonaro’yu desteklemiş bir partinin önderi. Bu gelişmelerden Savunma Bakanı’nın da sorumlu olduğunu düşünüyorum zira darbeci aksiyonlar sırasında Bolsonarocu bölümlere art çıkan tavırlar aldı. Öte yandan Lula hükümeti darbeci aksiyonların gerçekleştiği başşehir Brasilia’nın bağlı olduğu Bolsonarocu eyalet idaresine haddinden çok fazla bel bağladı. Bu darbe teşebbüsünün ortaya koyduğu açık bir gerçek varsa, o da Lula hükümetinin başta Savunma Bakanı olmak üzere Bolsonarocu tüm kısımları saflarından temizlemesi gerektiğidir.”
‘Derhal iade edilmeli’
Görevini halefi Lula’ya devretmesine 48 saat kala Brezilya’yı terk ederek ABD’ye kaçan Bolsonaro’nun ülkeye geri dönüşü üzerine muhtemel senaryoları sorduğumuz Batista, “Darbe teşebbüsü şimdilik bastırılmış olsa da Bolsonaro ve destekçileri iktidarı ele geçirmek ve seçilmiş hükümeti devirmek için hiçbir fırsatı kaçırmayacaklar. Bundan herkesin emin olması gerekiyor. Hasebiyle Bolsonaro’nun derhal ülkeye iade edilmesini ve tutuklanmasını talep eden güçlü bir toplumsal harekete gereksinimimiz var. Bolsonaro’nun, siyasette faal bir halde faaliyet gösteren ve yolsuzluğa batmış çocuklarının, eski bakanlarının ve darbeyi, askeri diktatörlüğü savunan tüm siyasi başkanların ve üst seviye bürokratların tutuklanmasını talebiyle darbe aykırısı hareketleri büyütmeliyiz” dedi.