Bosna Hersek’te 1992-1995’teki savaşı sonra erdiren Dayton Barış Antlaşması’nın getirdiği karmaşık siyasi yapı nedeniyle çabucak her seçimin akabinde olduğu üzere bu seçimden sonra da hükümet kurma teşebbüslerinde muvaffakiyet elde edilemedi.
Dayton Barış Antlaşması, Bosna Hersek’e, Bosna Hersek Federasyonu (FBIH) ve Sırp Cumhuriyeti (RS) olmak üzere iki entite, FBIH içinde de 10 kanton getirdi. Hem entiteler hem de kantonlar kendi parlamento ve hükümetine sahipken, ülkede, devlet seviyesinde bir de Bakanlar Kurulu bulunuyor.
2 Ekim’deki seçimlerin resmi sonuçlarının aylar sonra açıklanmasının akabinde, kanton, entite ve devlet seviyesindeki parlamentolarda sandalye sahibi olan siyasi partiler, siyasi görüşleri farklı olmasına karşın, parlamentolarda çoğunluk elde etmek ve hükümeti kurmak için koalisyon görüşmelerini sürdürüyor.
SDA’sız hükümet kurma teşebbüsleri devam ediyor
Bosna Hersek’te genel seçimin akabinde devlet düzeyinde hükümet kurma sürecinde, Hırvat Demokratik Birliği (HDZ), Bağımsız Toplumsal Demokratlar Birliği (SNSD) ve Saraybosna merkezli muhalefet partilerinin oluşturduğu “Sekizli” ittifak ortasında 16 Aralık’ta koalisyon mutabakatı imzalanmasına karşın şimdi yeni bir adım atılmadı.
Bağımsız Bosna Hersek’in birinci Cumhurbaşkanı merhum Aliya İzetbegovic tarafından kurulan Demokratik Hareket Partisi (SDA), seçimde hem birçok kantonda hem FBIH entitesinde hem de devlet seviyesinde en çok oy alan Boşnak partisi oldu. Fakat “Sekizli” ittifak, SDA’sız hükümet kurma yolunda ilerliyor.
RS hükümeti 21 Aralık’ta kuruldu
Bosna Hersek’te hükümet kurma süreci, neredeyse tüm periyotlarda olduğu üzere evvel RS entitesinde hayata geçti. Bu entitede hükümet 21 Aralık’ta kuruldu.
Bağımsız Toplumsal Demokratlar Birliğinin (SNSD) önderi Milorad Dodik, RS Lideri seçildi; hükümeti kurmakla görevlendirdiği Radovan Viskovic’in önerdiği isimler 21 Aralık’taki RS Halk Meclisi oturumunda oylamaya sunuldu. Önerilen isimler 51 milletvekilinden “evet” oyu alırken, 23 milletvekili “hayır” oyu kullandı.
FBIH’de şimdi hükümet kurulamazken, FBIH içindeki 10 kantonun yalnızca ikisinde yeni hükümet misyona başladı.
Hırvat siyasetçi Kristo’ya hükümeti kurma görevi
Bosna Hersek Devlet Başkanlığı Kurulu üyeleri, hükümet kurma sürecinin daha da uzamaması için 22 Aralık’taki oturumda, Hırvat siyasetçi Borjana Kristo’ya hükümet kurma misyonu verdi.
Seçimlerde ülkedeki en yüksek mevki olan Devlet Başkanlığının Hırvat üyeliği yarışında mevcut Hırvat üye Zeljko Komsic ile yarışan Kristo’ya hükümet kurma vazifesinin verilmesi, akıllara “Komsic’e karşı birleşme” ihtimallerini getiriyor.
Konsey üyelerinden Denis Becivoric ve Zeljka Cvijanovic, Kristo’ya “evet” derken, seçimde Kristo’ya karşı zafer elde eden Hırvat üye Komsic, Kristo’ya hükümet kurma misyonunun verilmesine karşı çıktı.
Söz konusu kararla ilgili son sonuca Bosna Hersek Temsilciler Meclisindeki oylamadan sonra varılacak. Bu ortada ülkede Bakanlar Kurulu görüşmeleri de bir taraftan devam ediyor.
Bosna Hersek’te hükümet kurma süreci 2010’da 16 ay sürdü
Bosna Hersek’teki karmaşık siyasi yapı, her 4 yılda bir yapılan parlamento seçimlerinin akabinde hükümetlerin kurulmasına “büyük engeller” kuruyor.
Ülkede, 2010’da yapılan seçimlerde devlet seviyesindeki hükümet 16 ayın akabinde kurulurken, bu süreç 2014’te 5,5 ay, 2018’deki seçimlerde ise 14 ay sürmüş, hükümet lakin 2019’da kurulmuştu.
Koalisyonun hem hükümet kurma hem de kamuya ilişkin firmaların idaresini tartıştığı görüşmelerin, ekonomiyi ve ülkenin huzurunu da olumsuz tarafta etkilediği söz ediliyor.
Bu ortada, 2 Ekim’deki seçimlerde ülkenin en yetkili makamı olan Devlet Başkanlığı Kurulunun Boşnak üyeliğine 11 siyasi partiden oluşan muhalefet blokunun takviyesini alan Toplumsal Demokrat Partinin (SDP) adayı Denis Becirovic, Hırvat üyeliğine Demokratik Cephe (DF) ve Halk Birliği (GS) koalisyonunun adayı Zeljko Komsic ve Sırp üyeliğine Bağımsız Toplumsal Demokratlar Birliğinin adayı (SNSD) Zeljka Cvijanovic seçilmişti.