Boşanma davası, dava boyunca incelenen mevzular prestijiyle tarafların kusur durumunun tespiti, ortak malların paylaşılmasına ait talepler, nafaka ve tazminat yükümlülükleri, tarafların maddi durumuna uygun nafaka ve tazminat kararı verilmesi için tarafların maddi durumlarının incelenmesi üzere süreçler nedeniyle uzamaktadır.
Tarafların velayet talepleri hakkında çocukların fizikî ve ruhsal gelişimleri için hangi tarafın daha uygun olacağı üzere başka hususların da incelenerek karar verilmesi gerektiği için dava yıllarca sürebilmekte, dava süreci eşleri ve çocukları ruhsal olarak yıpratabilmektedir.
Anlaşmalı boşanan çiftler sürecin kısa sürmesi nedeniyle bu süreçten daha az etkilenmektedir. Evliliği en az bir yıl sürmüş eşler mutabakatlı boşanma davasında boşanma protokolü düzenleyerek protokoldeki karar ve şartlarda anlaşarak boşanabilirler. Ekseriyetle boşanma sürecinin duygusal tarafı nedeniyle çabuk bir halde özensiz bir biçimde mutabakatlı boşanan çiftler, boşanmadan sonra nafaka ve tazminat almak hakkının olup olmadığı konusunda çok sık müracaat etmektedir. Tarafların boşanma protokolünde feragat ve ibra ettiği haklarını daha sonradan talep etmek hakkı bulunmamaktadır.
Bu nedenle boşanma protokolünde boşanmanın yan sonuçları olan evlilik birliği içerisinde edinilen mallar, ziynet eşyaları, mesken eşyaları, nafaka ve tazminat konusunda da nelere imza attığınız çok kıymetlidir.
Anlaşmalı boşanma yahut rastgele bir sebeple boşanma davası açmak kusur kabul etmeyen son derece kıymetli bir mevzudur. Tarafların ileride sorun yaşamaması için davanın alanında uzman bir boşanma avukatı tarafından takip edilmesini tavsiye etmekteyiz.
Nafaka ve Tazminat Nasıl Belirlenir?
Boşanma sürecinde ortaya çıkan birçok sıkıntıdan biride nafaka ve tazminat ödemeleridir. Sürecin genelinde yaşanan sorun, gerilim ve sıkıntılar bu mevzuda da kedini ziyadesiyle göstermektedir. Toplumun genelinde hayli yıpratıcı geçen bu süreçte kanunlar nasıl işler? Eşlerin hak ve sorumlulukları nelerdir? Hangi durumlarda nafaka ve tazminat ödenir? üzere birçok soru işareti oluşmaktadır.
İşte boşanma durumunda nafaka ve tazminatı belirleyen etkenler;
Boşanma Halinde Tazminat Belirleme
Tazminat bir zararın sonucudur. Bu ziyan maddi ve manevi olarak kabul edilebilir. Maddi ziyanı kısaca, karşılığı maddi olarak hesaplanarak tazmin edilebilen ziyan olarak açıklanabilir. Manevi ziyan ise, gerçek bir ziyan değildir. Maddi istikametten hesaplama yapılamaz. Manevi ziyan kişinin, kişilik haklarına yönelik haksız bir atak sonucu o bireyde yarattığı manevi aksilikleri söz eder. Manevi tazminat, bir ceza olmadığı üzere, bir zenginleştirme aracıda değildir.
Tazminat Belirleme Koşulları
Boşanma durumunda tazminata karar verilebilmesi için ortaya bir ziyan çıkmış olmalıdır.
Eşin, boşanma durumunda ortaya çıkmış ve ileri devirlerde doğması beklenen bir ziyan yoksa tazminat kelam konusu değildir.
Boşanmada kusurlu sayılan taraf tazminat talebinde bulunamaz.
Evlilik birliği sürer iken eşlerin birbirlerine sağladıkları maddi katkılarda (örneğin; konut, arsa, otomobil alımı) tazminat davasına dahil değildir. Bu durum gerçekte bir alacak davasıdır. Tazminat davasından bağımsız olarak yürütülür. Fakat alacak davasının farklı bir dava olarak açıldığı sırada, boşanma davası şimdi karara bağlanmış değilse, ortalarındaki irtibat nedeniyle boşanma davası ile alacak davası birlikte birleştirilerek birlikte yürütülebilir.
Maddi ve manevi tazminatın kabul edilmesi için evlilik birliğinin mahkeme kararınca sona ermiş olması gerekir.
Evlenme ve nişanlanma merasimi için yapılan sarfiyatlar ile verilen ikramlar boşanmanın fer’i niteliğinde bir hak ve alacak olmadığından maddi tazminat olarak istenemez.
Tazminat isteyen eş boşanmada kusursuz olmalıdır. Hareket ve davranışları ile boşanmaya sebebiyet vermiş eş kusurlu olmakla birlikte karşı tarafta meydana gelen ziyanı karşılamak zorundadır.
Maddi Tazminatın Belirlenmesi
Tazminat, bir zararın sonucu olduğundan ortaya çıkmış olan ziyan somut olarak muhakkak olmalıdır. Zararın ölçüsü ise, boşanma yüzünden evlilik birliği sona erdiği için, artık kullanma imkanı kalmayan ve evlilik birliğinin devam etmesi halinde yararlanılabilecek ölçü kadar olacaktır.
Eş ve çocukların, barınma, giyecek, bakım, tedavi ve gerekiyorsa harçlık verme kocaya aittir. Eşin yitirdiği bu faydalar boşanma sonrasında kocanın eşe vereceği münasip bir tazminattır.
Tazminatın belirlenmesi durumunda ölçüt kabul edilebilecek konular şunlardır;
Toplumun genel yapısı ve hayat şartları,
Tarafların evlilik birliğindeki imkan ve durumlar,
Oturulan konutun bulunduğu yer ve özellikleri,
Aile birliğinin barınma, beslenme ve eğitim üzere yaşamsal özellikleri,
Eşlerin iş durumları ve eşin çalışmasına müsaade verilip verilmediği,
Ortak malların yönetim edilişi,
Boşanma durumunda eşin toplumsal güvenlik kurumundaki haklarından mahrum kalması, (kıdem tazminatı, tedavi yardımı, toplumsal tesislerden yararlanma vs),
İstenilen tazminatın başla bir yerden temin edilip edilemeyeceği, eşin tazminat talebince bir gelirinin olup olmadığı
Eşin yine evlenme talihi ile tarafların ve boşanmaya neden olan olayların öbür özellikleri,
Davacı olan tarafın eşten istediği tazminatın gerçekçi ve hedefine uygun olması gerekmektedir.
Maddi Tazminat İle İlgili Metot Hükümleri
Boşanma nedeniyle maddi tazminata karar verilebilmesi için, bu tazminatın istenmiş olması gerekmektedir.
İstem olmadan hakim tabiatıyla bu kararı veremez.
Tazminat istem sürecinde talep ölçüsü aşılamaz.
Maddi tazminat için faiz istenebilir.
Maddi tazminatın istem süreci davanın her etabında olabileceği üzere 1 yıllık vakit aşımı mühletince istenebilir.
Maddi tazminatın ödeme biçimi toptan yada dönemsel olarak ödenebilir.
Borçlu eşin ekonomik durumunun bozulması, tazminat alan eşin haysiyetsiz hayat sürmesi, tekrar evlenmesi, eşlerden birinin mevti üzere uyuşmazlıklar meydana gelebilmektedir. Bu durumların yaşanmaması ve eşlerin tekrar görüşmek zorunda kalmamaları için tazminatın toptan ödenmesi tarafların faydasına olacaktır.
Manevi Tazminatın Koşulları
Manevi tazminat, maddi tazminat üzere boşanma durumunun gerçekleşmesi durumunda kabul edilebilir.
Manevi tazminat, erdem, haysiyet, hürriyet, ruh ve vücut bütünlüğü ile sıhhati, isim, fotoğraf üzere kişiliğin korunmasına yönelik genel düzenlemenin değişik bir uygulamasıdır.
Manevi tazminat, maddi tazminattan farklı olarak kişinin, kişilik haklarına yönelik ağır bir akın oluşturmalı ve taarruza uğrayan eş bun nedenle manevi bir acı duymuş olmalıdır.
Boşanma halinde kusursuz bulunan eşin, ruhsal yapısının etkilenmesi, duyduğu ağır hüzün, onur kırıklığı, buhran, yaşama olan bağlılığının kaybetmesi durumunda bunu manevi tazminat ile yatıştırılması zaruriliği ortaya çıkar.
Boşanma nedenlerinden olan, itimat sarsıcı sadakatsiz davranış, dövme, yaralama, cana kast, hakaret ve tehdit aksiyonları kişilik haklarına taarruz olarak kabul edilir.
Manevi tazminat isteyen eş boşanmaya neden olan olaylarda büsbütün kusursuz olmalıdır.
Cinsel bağlantı davalı kocadan kaynaklanan nedenle kurulamamış ise, bu durum davacı eş üzerinde ruhsal çöküntüye neden olduğu için manevi tazminat gerektirir.
Yargıtay kabulüne nazaran genç yaşta boşanmış ve bekaretini kaybetmiş olmak kusursuz eş lehine manevi tazminat verilmesi için kâfi münasebet olamaz.
Manevi tazminat bedeli para olarak belirlenebileceği üzere zararın paradan öbür bir yol ile de giderilebileceği kabul edilmiştir.
Manevi Tazminat İle İlgili Hükümler
Maddi tazminatta olduğu üzere manevi tazminatta istenmiş olmalıdır. Hakim tabiatıyla bu kararı veremez.
Manevi tazminat hakkı mirasçılara geçmez.
Davacı yargılama sürecinde istemen bir kısmından ya da tamamından vazgeçebilir.
Maddi tazminatlarda olduğu üzere manevi tazminatta da davanın katılaşmasıyla birlikte faiz istenebilir.
Manevi tazminat boşanma davasının her kademesinde istenebileceği üzere 1 yıllık vakit aşımı mühletince istenebilir.
Maddi tazminatta toptan ve dönemsel ödeme imkanı varken, manevi tazminatta sadece toptan ödeme imkanı vardır.