Borsada son birkaç haftadır yaşananları bu piyasanın en eskileri bile manalandırmakta zahmet çekiyor. İki hafta evvel yeniden tam bu sayfada kaleme aldığım yazımda ortada bir yabancı alımı imgesi olduğunu lakin bu yabancı alımlarının gerçek bir yabancı alımı olup olmadığını görmek için birkaç hafta beklemek gerektiğini yazmıştım. Zira yabancı yatırımcıların geçmiş bilanço devirlerinde de ufak girişlerle payları süratle üst çekerek daha güçlü bir satışla büyük vurgunlar yapabildiğinin altını çizmiştim. O günden bu yana yaşananlar hayli çarpıcı.
BANKALAR DOLAR BAZINDA YÜZDE 100 ARTTI
Bankacılık paylarında Temmuz sonundan bu yana dolar bazında yaşanan (yabancı alımı kılıklı) yükseliş yüzde 100’ü geçti. Neden yabancı alımı kılıklı diyoruz? Zira geçmiş deneyimler gösteriyor ki, gerçek yabancı yatırımcılar borsaya giriş yaptığında daha ucuza mal alabilmek hedefiyle daha sinsi ve derinden süreçlerle bu alımlarını gerçekleştiriyorlar. Bu sıralar gördüğümüz üzere yalnızca banka paylarına tavana kadar alım buyruğu girerek değil. Borsa İstanbul’un toplam piyasa bedeli içerisinde bankacılık paylarının tartısı Temmuz sonunda yüzde 9.83 iken bu yük yüzde 16’ya dayanmış durumda. Öte yandan bu hisse artışına iştirak edebilen yegane endeksler ulaştırma, bağlantı ve finansal kiralama endeksleri oldu. Başka tüm endeksler ise hisse kaybetti. Yani borsada genele yayılmış bir yükselişten bahsetmek imkansız. Ama bakarsanız borsadaki süreç hacmi tıpkı devirde 4 katına kadar ulaşmış görünüyor. İşte burası çok fakat çok kritik. Borsada aslında neler olduğu konusunda bize kimi ipuçları veriyordu. Derken zati neler olduğunu VİOP’ta net bir biçimde görmüş olduk.
OYUNUN SONUNA GELMEMEK İÇİN
Hollywood imali bir sinema vardı. Yatırım piyasalarına ait sinema sinemalarına merakı olanlar kesinlikle izlemiştir: Margin Call. Türkçe ismi ise ‘Oyunun Sonu’ olarak konulmuştu. Lehman krizinin başlarında Wall Street’in dev aracı kurumlarında oynanan oyunları ve dev aracı kurumların teminat açıkları nedeniyle batışını anlatan hayli da başarılı bir sinemaydı. Margin Call ne demek? Yatırımcıların Vİ- OP’ta kaldıraçlı süreç yapabilmek için verdikleri teminatların bilhassa karşıt durumda yakalanmışlarsa yetersiz kalması sonrası aracı kurumlar bu yatırımcılara açık teminatın tamamlanması davetinde bulunur. Pekala bu teminat nasıl yetersiz kalır? Son konumlardaki ziyanlarla başlangıçta verilen teminatın altına düştüğünde. Şayet bu teminat tamamlanmazsa durum likide edilir ve tam tabiriyle yatırımcı o konumda batmış sayılır.
1 MİLYAR TL’YE VURAN MARGIN CALL
İşte spot piyasa ile VİOP arasında borsa varlıklarını shortlayanların (yani kaldıraçlı olarak düşüşe oynayanların) batırılmasına yönelik bir oyun gerçekleşti. Bu da iki piyasa ortasında çok önemli bir servet transferi yaşandığı manasına geliyor. Bir orta VİOP’ta margin call ölçüsünün 1 milyar TL’ye ulaştığını gördük. İşte en tehlikeli devir. Bunun çok daha acımasız versiyonlarını son ayı piyasasında kripto paralarda da görmüştük. Ki bu türlü oyunların devamında yalnızca shortçular değil longçuların da avlanabildiği seanslar yaşanma mümkünlüğü bulunuyor. Zira bu serveti transfer edenlerin dönüp öbür bölümü de avlama potansiyeli yüksek. Ayrıca banka paylarındaki süratli kıymet artışlarının sert realizasyonları da mümkünlük dahilinde. Bu nedenle bugünlerde uzmanlar piyasanın çok daha yakından takip edilmesi ve agresif durum değişikliklerine gidilmemesi ihtarında bulunuyor. Ayrıyeten ferdî yatırımcılar aylardır anlattığımız üzere, borsada neden banka kredisiyle kaldıraçlı süreçlerin asla yapılmaması gerektiği konusunda da hızlandırılmış bir kurs görmüş oldu.