Bodrum Belediye Lideri Ahmet Aras, özelleştirmelerle kentteki yaşamsal bütünlüğün ortadan kaldırıldığını belirterek daha fazla betonlaşmanın Bodrum’un doğal ömrünü yok edeceğini söyledi.
“Bodrum’da artık değerli olan 3500 yıllık antik tarihî miras değil; kıymetli olan dar ve derinliksiz yeni bakıştır; o da iktisadi olandır. İdeolojiktir” diyen Aras, Karar gazetesinde ‘Bodrum ve özelleştirmeler: Bir ‘çökme’ hikâyesi’ başlıklı yazısında şunları kaydetti:
“(…) Cumhurbaşkanı Erdoğan, 9 Ocak 2019’da Beştepe’de düzenlenen ‘Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’nde Mahallî İdareler Sempozyumu’nda yaptığı konuşmasında dikey mimariye karşı yatay mimari daveti yapıyor ‘Aksi taktirde ortaya çıkacak toplumsal maliyet, bu modelin yükleyeceği maddi bedelin çok üzerinde olacaktır’ diyor ve şöyle devam ediyordu:
‘Denizlerimizin kenarlarında, orman alanlarımız, buraları betona, toprağa çevirme uğraşı içinde olanlar var. Ya şu para var ya, nelere muktedir. Bu kapitalizm nelere muktedir. Orman morman ne var ne yok kesiyor, atıyor, götürüyor. Tabiat şöyle olmuş, bu türlü olmuş umurunda değil.’
Cumhurbaşkanı haklı; lakin şikayet ettiği şey kendi eseri…
Bodrum yaklaşık 20 yıldır fakat bilhassa de son 4 yıldır yeni rejime eşlik eden bir yok oluşu yaşıyor. Bu yok oluş, vaktin ideolojisiyle de yek-vücut oluyor.
Bu özelleştirmeler; Bodrum’un doğa-insan istikrarını daha başından itibaren sarsıyor ve tarihî geleceğini ortadan kaldırıp, toplumsalın yerine kişiseli, parayı ve rantı koyuyor. Birilerinin para akladığı, para devşirdiği, para yarattığı, paraya taptığı… bir ‘çekim merkezi’ne dönüştürüyor.
Bunu yaparken ‘barbarlık’ seviyesinde bir sömürünün ve tahakkümün inceliklerini sergiliyor. Yeni caziple tarihi miras dahil; geleceğe, klâsik öğelere topyekûn bir hücum kelam konusu.
Tarihsel özgürlük ve özgüllük yitip gidiyor. Yeni cazip, tarihe saldırıp kemirirken geleceği de ortadan kaldırıyor.
Eskiden de para ve rant ziyadesiyle cazipti. Bugünün farkı, neoliberalizmin ‘şahlanışı’; özelleştirmeler yoluyla hayatlarımızın da bunun bir modülü oluşu…
Döngüsel bir varoluş içinde servet yaratma, serveti aktarmada, muhafazada bir birikim rejimi üzere işleyen bir araç özelleştirme… Diğer bir deyişle kamusalın ortadan kaldırılması, el konulması, bir ‘çökme’ hali artık özelleştirmeler.
‘YASAL SÜREÇLERİ UMURSAMAYAN BİR ‘MALA ÇÖKME’ HALİ’
Yasal çökme ve hatta bazen yasal olmasına da gerek kalmayan, yasal süreçleri umursamayan bir ‘mala çökme’ hali.
‘Üstünün’ yeni rejimle oluşturduğu ferdî hukukunda süreklilik kazandı özelleştirmeler…
‘NEOLİBERALİZM GERÇEĞİ’
Korkut Boratav neoliberal düzenlemeyi, ‘sermayenin sınırsız tahakkümünü dünya çapında yerleştirme tasarımı halinde tanımlayabiliriz’ diye açıklıyor ve ekliyor: Neoliberalizm tarifi ‘sermayenin sınırsız tahakkümünü emperyalizmin devlet aygıtı da kullanılarak yerleştirme tasarımı olarak genişletilebilir.’
Neoliberalizmle birlikte sermayenin nüfuz etme süreci bugün uğraştığımız her şeyde beliriyor. Yalnızca ekonomik değil toplumsal, siyasal, kültürel ve ekolojik açıdan büyük tahribat yarattı. Bu tahribatı çok istikametli bir çöküş olarak da hissetmek mümkün; ki neredeyse yarım yüzyıldır global açıdan hâkim bir birikim rejiminden kelam ediyoruz.
Bu gidişata dur demek, sistemle yüzleşmek için özne olduğumuzu hatırlamak gerek. Yırtıcı çağlarda değiliz, bu barbarlığı manalandırmak imkansız… Lakin bu kapsamlı sessizliği yaratan da neoliberalizm…
Pierre Bourdieu’ye nazaran neoliberalizm kamuyu kesimler; zira piyasayı hedefleyen kolektif yapıları yok eden bir programdır neoliberalizm ve kamu varlıklarının alım-satım bağlantısına hapsedildiği ilksel bir birikimin de tezahürü üzeredir. Bu durum özelleştirme siyasetlerini doğurduğu üzere; öbür taraftan da o siyasetlerin bir sonucudur.
Şöyle ki, piyasa aklı yalnızca sermaye içi rekabeti artırmaz; tıpkı vakitte toplumca piyasanın içselleştirilmesini de dayatır. Her şey mübadele açısında ağırlaşır ve kamusal varlıklar da onlara duyulan muhtaçlık da kıymetsizleşir. Bu durum devamında, tüm canlı ömrünü hedefleyen, ilksel ve ilkel bir halin tüm ‘gelişmişlikle’ saldırısını getirir.
‘FAİL VE FİİL’
Bodrum başta olmak üzere neredeyse tüm ülke kibirli bir ferdî hukukun uygulama alanı, sahnesi; özelleştirmeler de servet yaratmanın, aktarmanın, birikim rejiminin kaldıracı oldu.
Bodrum bu şahsileştirilmiş hukukun eliyle parsel parsel özelleştiriliyor, satışa çıkıyor. Bir cumhurbaşkanlığı kararnamesi yahut bir kibrit çöpü yetiyor… Bu sürecin son yıllardaki süratle ilerlemesini yalnızca haber başlıklarından bile takip edebilirsiniz:
‘Bodrum Ortakent’te 439 bin 803 metrekarelik taşınmaz satılacak.’
‘Özelleştirme Yönetimi Başkanlığı Bodrum’da kamu toprağı statüsünde olan 79 parseli tek tek satıyor. Son olarak Bitez Mahallesi’ndeki 18 bin 847 metrekare kamu yeri, özelleştirme yoluyla satıldı.’
‘Özelleştirme Yönetimi Başkanlığı tarafından Bodrum’da yer alan 14 arsa 48 taksitle satılıyor’
‘Bodrum’da 73 dönüm daha Erdoğan imzasıyla yapılaşmaya açıldı’
‘1 milyon 102 bin metrekarelik alan, kentsel yeşil alan imara açılmak isteniyor’
‘…araziler satışa çıkarıldı. 12 özelleştirme ihalesi ve 6 plan değişikliği kararı yayımlandı.’
‘Özelleştirme Yönetimi Başkanlığınca (ÖİB) satışa çıkarılan Bodrum’daki taşınmazların özelleştirme ihalesi kesin pazarlık görüşmesi gerçekleştirildi. Toplam 28 bin 277 metrekare büyüklüğündeki 4 parsel 210 milyon liraya, 8 bin metrekarelik bir arsa ise 200 milyon liraya alıcı buldu’…
Bunların yanı sıra gazetelerde hem bizim hem de çeşitli platformların, sivil toplum kuruluşlarının gayretlerini de okuyabilirsiniz:
‘Bodrum’un Ortakent Mahallesi’nde, Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile imara açılan 1 milyon 100 bin metrekarelik hazine yeri ile ilgili Bodrum Belediyesi’nin açtığı dava sonuçlandı.
Danıştay, yürütmenin durdurulmasına karar verdi.’… evet tüm doğal bileşenlerle birlikte yürüttüğümüz gayret sonuç verdi ve yürütme durduruldu.
Başlattığımız toplumsal gayret ve adalet gayretinin bir müddet evvel püskürttüğü bu talan hukuku; ferdî hukukun kinci sürekliliği içinde yeni yollarla ikmal alanları oluşturdu ve tekrar akına geçti.
‘EN CANLI ÖRNEĞİ ORTAKENT’
Bunun en canlı örneği de Ortakent… Burada tek tek Ortakent’i nasıl bir betondan cehenneme çevirmek istediklerini tasvir edebilirim yahut içerisinde neler olacağını, nelerin yapılacağını anlatabilirim. Fakat problemimiz bu değil; ne yapacaklarının açıkçası zerre kadar ehemmiyeti, manası yok. Kıymetli olan kamu malına çökülmüş olup, canlı hayatına kastetmiş olmalarıdır.
Ortakent’i plan değişikliğiyle tekrar satışa çıkaranlar legal gayretlerin ve yasal kazanımların ne manaya geldiğini şüphesiz biliyor; ancak mafyalaşmış bir özel mülkiyet anlayışı iliklerine kadar işlemiş olacak ki her şey yok sayılıyor. Yok etme üzerine heyeti bir anlayıştan gerekli adaletin sağlanması ve meşruiyet konusunda rastgele bir adım beklenmesi yanlıştır…
Bakınız şimdi çok yeni Resmi Gazete’de yayımlanan yönetmelik değişikliği ile Çevresel Tesir Değerlendirmesi (ÇED) Yönetmeliği’nin birtakım hususları değiştirildi. Bu kaçıncı değişiklik… Sermaye için güya bir formalite üzere işleyen bir hale dönüştü yönetmelikler. Yürürlüğe girdiği günden bu yana 16 sefer kısmi, 6 defa de büsbütün değiştirilen bir yönetmelik kelam konusu. Yeni değişikliğe nazaran ise’ ÇED süreçlerinin belirli evreleri ortadan kaldırıldı, projenin tesirleri uygulanacağı alanla hudutlu tutuldu, sermaye için gerekli her şey yoluna kondu. Ve bir de ‘meslek ve ekoloji örgütleri üzere kurumların kelam hakkının engellenebileceği’ belirtildi.
Ortakent için dayatılan yeni ‘saldırı planı’ da ferdî hukuka, yönetmeliklere uygun görünebilir fakat o meşruiyeti yoktur. Bu atak da Bodrum’un mirasını ortadan kaldırma, kentsel bütünlüğü yalnızca ticaret merkezi ve konut olarak görme eğilimindedir.
Parçalı bir tiranlık imajı veren sermaye-iktidar birlikteliği Bodrum’a yapılan ideolojik-ekonomik saldırıyı maskelemektedir.
Bu hücum da öbürleri üzere ‘üstünün’ şahsî hukuku ile politik ilgisinden hareketlenen, kök salan, birbirini besleyen ve izleyen; temel gayesi toplumun genel kodlarını, kent ideolojisini değiştirmek, sermayenin birikimi ve ağırlaşmasının karşılığı olan ekonomik- politik stratejinin yeni yüzünden, yeni sürümünden öteki bir şey değildir. Yani fiil ve fail birebirdir. Biz ne fiilden ne failden gözlerimizi kaçıramayız. Yüzüne dik dik bakmadan Bodrum’a sahip çıkamayız. Bugün Bodrum’un özelleştirmelerle milyonlarca yılda kendi ekosistemini oluşturmuş topraklarını yok etmek, dünya mirasına betondan para kasası gözüyle bakmak tek ufuk mudur; ekolojik bir perspektif gündemimizde olamaz mı? Özelleştirilen yerlerimizin neredeyse barbarca bir kapitalist hisle yok oluşa sürüklenmesine karşı tavır oluşturamaz mıyız? Bunu konuşmak günümüz kapitalizminde bir imkânsızlık mı? Geçmiş 3500 yıl üzere geleceği de korumak, Bodrum’u bu kapitalist barbar çökmeden kurtarabilmek mümkün değil mi? Bodrum’da ya da misal yerlerde yapılan özelleştirmeler artık sadece bir birikim rejiminin kaldıracı değil, bence bir bütün olarak insanlığın, tüm canlı ömrünün düşmanı durumdadır.
Bodrum’da ya da öbür bir yerde özelleştirme üzerine insani bir refah, paha ya da uygarlık inşası mümkün değildir. (…)”