Böbrekler karın boşluğunda, arka bölgede yer alan hayati organlardır. Atık maddelerin idrar üretimi yoluyla atılmasını sağlayan çok önemli bir süreç olan kanı filtrelemekten sorumludurlar. Ayrıca böbrekler vücuttaki sıvılar arasındaki dengeyi sağlar ve tansiyonu düzenler. Ayrıca, böbrekler belirli hormonları ve aktif D vitamini formunu üretir.
Kronik böbrek hastalıkları, hastaların yaşam kalitesi üzerinde ağır bir etkiye sahip olabilir, bazen geri dönüşü olmayan kronik böbrek yetmezliğine dönüşebilir. Bu, bazı kan parametrelerinin (yüksek kreatinin düzeyi) periyodik kontrolü ile birlikte yaşam tarzı ve beslenme alışkanlıklarına yönelik bir müdahale gerektirir.
İşte bu hayati organların sağlığını korumak için izlenmesi gereken bazı genel beslenme ipuçları.
Böbreklere ne iyi gelir?
Böbrek sağlığına ne iyi gelir? Genel olarak, Akdeniz tarzı beslenme böbrek sağlığını korumak için uygundur. Bu nedenle tam tahılları her gün, ayrıca baklagilleri (mercimek, nohut, acı bakla vb.) haftada birkaç kez tüketmek gereklidir. Hayvansal protein kaynakları beyaz et ve taze veya dondurulmuş balıklar tercih edilerek haftada birkaç kez tüketilmelidir.
Mevsim meyveleri ve sebzeleri, böbrek sağlığının korunmasında önemli olan birçok antioksidan ve ayrıca C vitamini ve B6 vitamini gibi birçok yararlı besin sağlar. Bu nedenle tüketimleri tavsiye edilir. Kuruyemiş ve yağlı tohumlar ölçülü de olsa yenebilir. Aynı şey sızma olarak ve doğru porsiyonlarda tüketilmesi gereken zeytinyağı için de geçerlidir. Ayrıca, yeterli su tüketimi çok önemlidir.
Hipertansiyonun uzun vadede böbrek yetmezliği ile ilişkili olduğu iyi bilinmektedir. Tansiyonu yükselten sodyumdan zengin bir diyet böbrekler için kötüdür. Bu nedenle sofra tuzu ilavelerini ve genel olarak fazla tuz içeren tüm gıdaların tüketimini sınırlamak gerekir. Bunlar arasında işlenmiş etler ve salamura yiyeceklerin yanı sıra eskitilmiş peynirler, soslar (ör. mayonez, ketçap, hardal vb.) ve işlenmiş gıdalar bulunur.
Böbrek taşı oluşumuna yatkın olanlar ayrıca oksalat içeren gıdaların (örneğin pancar, ıspanak ve kakaoda bulunur) ve ürik asit taşları durumunda pürin içeren gıdaların (örneğin hamsi, sardalya, kuşkonmaz vb.) sınırlandırılması gerekir.
Böbrek sağlığı için en iyi 10 besin
İşte böbrek sağlığını korumada etkili olduğu tespit edilen yaygın olarak kullanılan 10 besin.
1. Su
Mineraller açısından zengin olan su, gerçek bir gıda olarak tanımlanabilir. Besin piramidinin tabanında yer alır, vücutta çeşitli işlevleri yerine getirir ve günlük mineral alımına katkıda bulunur.
Peki, her gün ne kadar su tüketilmeli? İhtiyaç duyulan miktarlar, cinsiyet ve yaş gibi bazı faktörlere, ayrıca yaşam tarzı, fiziksel aktivite seviyeleri ve iklime bağlı olarak değişir. Genel olarak, iki litre su sağlıklı bir yetişkin için mükemmel bir miktardır.
2. Turp
Kendine has bir tada ve gevrek bir dokuya sahip olan turplar, düşük kalorili ve su bakımından zengin sebzeler olmasının yanı sıra ilginç bir besin değerine sahiptir. Potasyum ve C vitamini gibi içeriklerin yanı sıra izotiyosiyanatlar ve karotenoidler gibi biyoaktif bileşenler de sağlarlar.
Turplar belirgin arındırıcı ve antioksidan özelliklere sahip olduğu için böbrek sağlığının korunmasında faydalı besinler arasındadır.
3. Kabak çekirdeği
Kabak çekirdeği, ilginç özelliklere sahip yağlı tohumlardır. Çoklu doymamış yağ asitleri, bitkisel proteinler ve liflerin yanı sıra potasyum, magnezyum ve çinko gibi mineraller ve B vitaminleri, E vitamininden oluşurlar. Ayrıca, güçlü antioksidanlar olan karotenoidler içerirler.
Kabak çerkideklerinin tüketimi, kalsiyum oksalat nedeniyle oluşan böbrek taşlarını önler.
Peki, böbrekleri sağlıklı tutmak için ne kadar kabak çekirdeği yenmeli? Bbu besinden günde 10 gr (yaklaşık bir yemek kaşığı) yeterli bir miktardır.
4. Rezene
Su ve antioksidanlar açısından zengin olan rezene, böbreklere iyi gelen sebzeler arasında yer almaktadır. İçerdiği antioksidanlar sayesinde hücresel yaşlanmayı ve oksidatif stresi önlemeye ek olarak, rezene tüketimi vücutta etkili bir detoks sürecini başlatır ve böbrek sağlığını geliştirir.
Rezene, yaklaşık 200 gr standart porsiyonlarda ve hatta haftada birkaç kez çiğ olarak yenmek için mükemmeldir.
5. Zeytinyağı
Akdeniz diyetinin kilit besinleri arasında yer alan zeytinyağı da böbrekler için iyidir. Tekli doymamış yağlar, polifenoller ve vitaminlerin varlığıyla kendine özgü bileşimi sayesinde zeytinyağı insan vücudu için çok faydalıdır.
Güçlü bir antioksidanlara sahip olan zeytinyağı, koruyucu etkileri böbrek sağlığı üzerinde de etkili olan bir besindir. Zeytinyağının faydalarından yararlanmanın en iyi yolu, mevsimlik yemeklerle çiğ olarak tüketmektir. Ayrıca, yüksek kalorili olduğu için bilinçli ve dikkatli bir tüketim gerektirir. Günde 2 veya 3 yemek kaşığı genellikle önerilen miktardır.
6. Karabuğday
Kompleks karbonhidratların farklı kaynakları arasında yer alan karabuğday, mükemmel beslenme özelliklerine sahip bir yalancı tahıldır. Ayrıca esansiyel amino asitlerin yanı sıra lif, B vitaminleri ve biyoaktif maddelerin bitkisel kaynağıdır. Magnezyum, potasyum, kalsiyum ve çinko gibi çeşitli mineraller de içerir.
İçerdiği besin maddeleri ve antioksidan potansiyeli sayesinde karabuğday, böbrek sağlığı için iyi besinler arasında yer alır. Tüketim miktarlarına gelince, karabuğday en yaygın tahıllarla eşittir. Haftada birkaç kez diyete dahil edilebilir ve bir porsiyonu yaklaşık 80 grama karşılık gelir.
7. Nar
Kendine has bir görünüme ve tada sahip olan nar, sağlıklı beslenme trendleri arasında giderek daha fazla popülerlik kazanıyor. Yüksek C vitamini içeriği ve diğer güçlü antioksidan maddeler sayesinde böbrek sağlığı da bu meyvenin tüketiminden yararlanabilir. Ayrıca ürik asitten taş oluşumunu önleyen bir madde olan sitrik asit içeriği de dikkat çekicidir.
Nar, arındırıcı özelliklere sahip bir meyvedir. Standart bir nar porsiyonu yaklaşık 150 grama tekabül eder. Bu meyveden suyunu da çıkarabilirsiniz, ancak bütün oalrak yemek daha iyidir. Bu meyvenin tüketimi de haftalık olarak diyete birkaç kez dahil edilebilir.
8. Karnabahar
Karnabahar, genel sağlık için faydalı bir besindir ve böbreklerin de sağlıklı kalmasına yardımcı olur. Tüketimi lif, su ve potasyum, fosfor, kalsiyum ve magnezyumun yanı sıra A, C ve K vitaminlerini de içeren çeşitli mikro besinleri getirir. Ayrıca sülforafan gibi bazı biyoaktif bileşenlere de sahiptir.
Genel olarak bu sebzenin tüketimi, toksinlerin yok edilmesini ve serbest radikallerin uzaklaştırılmasını destekleyerek böbrek sağlığını iyileştirir. Karnabahar tüketimi, farklı mevsim sebzeleri ile dönüşümlü olarak çeşitli ve dengeli bir diyete dahil edilmelidir. Standart bir karnabahar porsiyonu yaklaşık 200 gramdır.
9. Soğan
Keskin kokusu ve kendine özgü lezzeti ile bilinen soğanlar da böbrek sağlığı için iyi besler arasındadır. C vitamini ve B6 vitamininin yanı sıra antosiyaninler ve quercetin içeriği sayesinde soğanlar, böbrekler için diyetin bir parçası olmalıdır.
Soğanlar diğer yiyeceklerle (domates, salatalık vb.) birleştirilebilir ve örneğin salatalara veya sos ve sandviçlerin arasına eklenebilir.
10. Acı bakla
Acı bakla, kendine has özellikleri olan baklagildir. Bitkisel protein ve lif bakımından zengindirler, yağ içerikleri ise düşüktür. Acı bakla mineraller ve bazı vitaminler sağlar. Acı bakla, eksikliği böbrek taşı oluşumuna neden olabilen B6 vitamini sağlar.
Diğer baklagillerde olduğu gibi pişmiş acı baklaların standart prosiyonu yaklaşık 150 gramdır, kurutulmuş acı baklalar için bu miktar 50 gramdır. haftalık diyete diğer baklagillerle birlikte değişmeli olarak eklenmelidir.