Ozon katmanının birinci kere 1970’li yıllarda incelmeye başladığı tespit edilmiş ve tabakayı incelten kimyasallar, 16 Eylül 1987’de imzalanan ve 1989’da yürürlüğe giren memleketler arası Montreal Protokolü ile kademeli olarak kullanımdan kaldırılmaya başlanmıştı. BM takviyeli uzmanlar heyeti, dün Amerikan Meteoroloji Derneği’nin 103’üncü yıllık toplantısında 4 yılda bir yayınlanan ve ‘Ozon İncelten Hususlara İlişkin’ alınan tedbirleri içeren kıymetlendirme raporunu sundu. Rapora nazaran, Montreal Protokolü’nün işe yaradığı ve ozon katmanını incelten hususların yaklaşık yüzde 99’unun kullanımdan kaldırılmasının ozon katmanını muhafazayı başardığı vurguladı.
KAYDA BEDEL BİR İYİLEŞME
Üst stratosferdeki ozon katmanında kayda bedel düzgünleşme ve insanların, güneşten gelen ziyanlı ultraviyole (UV) ışınlarına maruz kalmasında azalma olduğunun altı çizildi. Raporda “(Ozonu korumak için yürürlüğe giren) Mevcut siyasetler devam ederse ozon katmanının; Antarktika’da 2066 civarında, Kuzey Kutbu’nda 2045’te ve dünyanın geri kalanında 2040 yılına kadar adar 1980 kıymetlerine (ozon deliğinin ortaya çıkmasından önce) çıkması bekleniyor” denildi. Bilhassa 2000 yılından itibaren Antarktika’daki ozon deliğinin yavaş yavaş düzgünleşme yolunda olduğu söz edildi.
KÜRESEL ISINMAYI ÖNLEYECEK
Bazı Hidroflorokarbonların (HFC’ler) üretim ve tüketiminin kademeli olarak azaltılmasını içeren ve Montreal Protokolüne ek olarak 2016’da yapılan değişikliğin sonuçlarının olumlu olduğunu vurgulayan uzmanlar “Bu değişikliğin 2100 yılına kadar 0,3 ile 0,5°C ortasındaki bir ısınmayı önleyeceği varsayım edilmektedir” açıklamasını yaptı. Uzmanlar, Montreal Protokolü’nü şimdiye kadarki en başarılı memleketler arası çevreci mutabakat olarak nitelendirdi.
BM’İN KONSEYİNDE KİMLER VAR
Raporu hazırlayan BM takviyeli uzmanlar heyetinde Dünya Meteoroloji Örgütü (WMO), Birleşmiş Milletler Etraf Programı (UNEP), Ulusal Okyanus ve Atmosfer Yönetimi (NOAA), Ulusal Havacılık ve Uzay Yönetimi (NASA) ve Avrupa Kurulu’ndan bilim insanları yer aldı.
