Irak’ın başşehri Bağdat’ta, 19 Ağustos 2003’te, ortalarında BM Irak Özel Temsilcisi Sergio Vieira de Mello’nun da bulunduğu 22 yardım çalışanının bombalı akında hayatını kaybetmesi sonucu BM Genel Heyeti’nde 2008’de alınan kararla 19 Ağustos, “Dünya İnsani Yardım Günü” ilan edildi.
BM İnsani Uyum Ofisinin (OCHA) bilgilerine nazaran, 2020’de her 45 şahıstan biri gereksinim sahibiyken 2021’de 235 milyon kişi, yani dünyada her 33 bireyden biri insani yardıma ve müdafaaya muhtaçlık duydu.
İnsani gereksinimlerin en kapsamlı ve delile dayalı değerlendirmesini yapan Küresel İnsani Bakış Raporu’na göre, bu yıl insani yardıma ve korunmaya gereksinim duyanların sayısının Ukrayna savaşının da tesiriyle 274 milyona yükselmesi bekleniyor. Bu da dünyada yaşayan yaklaşık her 28 şahıstan birinin insani yardıma gereksinim duyması manasına geliyor.
Toplamda 64 ülkede yaklaşık 183 milyon bireye BM ve partner kuruluşlar eliyle insani yardım ulaştırılması planlanırken, bu yardımlar için 41 milyar dolara muhtaçlık duyulacak.
Geçen sene, 160 milyon şahsa yapılan insani yardımlar kapsamında 35 milyar dolar harcandı.
AFGANİSTAN’IN YÜZDE 59’U İNSANİ YARDIMA MUHTAÇ
İnsani yardım muhtaçlığı, yalnızca savaş ve iç karışıklıklardan dolayı değil son periyotta doğal afetler ve Kovid-19’un tesiriyle başlayan ekonomik kriz nedeniyle de ortaya çıkıyor.
Küresel İnsani Bakış Raporu’na nazaran, iç karışıklık sebebiyle Myanmar’dan Bangladeş’e sığınan 4 milyonu aşkın Rohingya’nın yaşadığı Cox’s Bazaar’da, çeşitli nedenlerle yerlerinden olmuş 3,7 milyon Bangladeşli de yaşıyor.
Asya-Pasifik’te 2015-2019 periyodunda yaklaşık 700 milyon insanın hayatını etkileyen doğal afetler, 3,5 milyon kişiyi evsiz bırakırken 2020’de, yalnızca Endonezya ve Filipinler’de yaklaşık 10 milyon insan doğal afetler nedeniyle evsiz kaldı ve insani yardıma muhtaç hale geldi.
Dünyada insani yardıma en fazla gereksinim duyanlar Kongo Demokratik Cumhuriyeti’nde yaşıyor. Yaklaşık 27 milyon muhtaçlık sahibinin bulunduğu ülkeyi 26 milyonla Etiyopya ve 24,5 milyonla Afganistan takip ediyor. Afganistan’daki sayı, toplam nüfusun yüzde 59’una denk geliyor.
Afganistan, insani yardım için en fazla kaynağa muhtaçlık duyulan ülke olarak da dikkati çekiyor. Ülkede yapılacak insani yardımlar için bu yıl 4,4 milyar dolar harcanması öngörülürken, bu sayı, Taliban’ın ülkede denetimi ele geçirdiği 2021 öncesi 3 yılda sırayla 9,4 milyar dolar, 6,3 milyar dolar ve 6,5 milyar dolar formundaydı.
Bu fiyat, en fazla insani yardıma gereksinim duyan insanın yaşadığı Kongo Demokratik Cumhuriyeti’nde 2022 için 1,9 milyar dolar olarak kayıtlara geçti.
UKRAYNA’DA 3 MİLYON, SURİYE’DE 14 MİLYON GEREKSİNİM SAHİBİ VAR
Savaşın akabinde yaklaşık 3 milyon insanın ülke içinde yerlerinden olduğu yahut çeşitli komşu ülkelerde kamplara yerleştiği Ukrayna da bu yıl insani yardımların aktarılacağı ülkeler ortasında yer alacak.
Yaklaşık 3 milyon beşerden 1,8 milyonuna ulaşmayı hedefleyen BM ve partner kuruluşların insani yardımlar için yaklaşık 190 milyon dolar harcaması planlanıyor.
Ukrayna üzere milyonlarca insanın ülke içinde farklı noktalara göç ettiği ya da savaş nedeniyle ekonomik zahmetler yaşayarak insani yardıma muhtaç hale geldiği ülkelerden bir başkası de Suriye.
Yaklaşık 14 milyon muhtaçlık sahibinin bulunduğu ülkede, bu yıl 12 milyar dolarlık insani yardım hedefleniyor. Bu ülkedeki yardımlar, insani yardım özelliği taşımayan fakat uzun devirde tesirli olan gelir artırıcı ve üretime yönelik yardımlar olarak ön plana çıkıyor.
İNSANİ YARDIM ÇALIŞANI 140 KİŞİ KATLEDİLDİ
İnsani yardım çalışmalarının, çoğunlukla güvenlik tehdidi altındaki afet bölgeleri ve savaş alanlarında yapılması, yardım çalışanları ve gönüllüler ortasında can kayıplarının yaşanmasına da neden oluyor.
Geçen yıl, 460 insani yardım vazifelisi atağa uğrarken, bunlardan 140’ı hayatını kaybetti, 203’ü ise yaralandı. Toplamda 117 vazifeli, kaçırılarak esir alındı.
Bu akınların çoğunluğu Güney Sudan, Afganistan ve Suriye’de yaşanırken, bu yıl Ukrayna’daki savaşın da eklenmesiyle daha fazla insani yardım çalışanının akına maruz kalması bekleniyor.
BM, geçen sene yaşanan akınlarda maksat olan 460 şahıstan yüzde 2’sinin yabancılardan, geri kalanın ise mahallî işçiden oluştuğunu bildirdi.
Saldırıya uğrayanların yüzde 53’ü ise milletlerarası bir sivil toplum örgütünün çalışanları olarak kayıtlara geçti.