Ukrayna’da Odessa Limanı’nı ziyaret eden Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreteri Antonio Guterres, yaptığı açıklamada; “Zaporijya nükleer santralinin ürettiği güç, Ukrayna’ya aittir. Santral, askerden arındırılmalıdır” dedi.
Guterres, Odessa Limanı’ndaki ziyaretini, çalışmaları gözlemlemek, küresel besin güvenliği için yürütülen çalışmaları desteklemek ve piyasayı istikrara ulaştırmak üzere uğraşları artırmak için yaptığını belirtti.
Ukrayna’nın güneyindeki Zaporijya bölgesindeki Rus nükleer santralinde üretilen elektriğin Ukrayna’ya ilişkin olduğunu söyleyen Guterres, “Bu liman, ortak yararımız için birlikte çalışmayı taahhüt ettiğimizde neler yapabileceğimizi gösteren bir simgedir. Ukrayna halkı, çok acı çekiyor, çok fazla mevt ve yıkıma şahit oldu. Bu nedenle barış istemek olağandır. Zaporijya nükleer santralinin ürettiği güç, Ukrayna’ya aittir, hürmet gösterilmesi gerekir. Santral, askerden arındırılmalı ve bu sorun yakın vakitte çözülecek” tabirlerini kullandı.
BM Kaidesi’ne ve milletlerarası hukuka uygun barış davetini yineleyen Guterres, bu davetin Dünya İnsani Yardım Günü’nü kutlamanın da en gerçek yolu olduğunu kaydetti.
Ukrayna tarafından bugün yapılan açıklamada; Rusya nükleer santralde büyük çaplı bir provokasyon planlamakla suçlanırken, Rus kuvvetlerinin tesisi Ukrayna elektrik şebekesinden ayırıp Rus santraline bağlamayı planladıkları belirtildi.
Ukrayna ve Rusya, santrale gerçekleştirilen hücumlardan birbirlerini sorumlu tutuyor. Santral mevcut olarak Rusya’nın denetiminde olsa da içeride Ukraynalı takım çalışmaya devam ediyor. Santraldeki Ukraynalı çalışanlar, nükleer santralin “son haftalarda devamlı olarak askeri akınlar tarafından amaç alındığını” ve bir nükleer felaketin meydana gelebileceğini söylemişti.
“Gelişmekte olan ülkelerin finansmana muhtaçlığı var”
Tahıl mutabakatı ile ilgili de konuşan Guterres, “Gelişmekte olan ülkelerin finansmana gereksinimi var. Borç düzenlemelerine gereksinimleri var. Vatandaşlarına yatırım yapmak için kaynaklara muhtaçlıkları var. Bu kolay değil. Bu teşebbüsün hiçbir adımı kolay değildi. Kimse yumuşak bir geçiş beklemiyordu. Bu muahede, birbiriyle sert bir savaş halinde bulunan iki taraf ortasında yapıldı. Kapsamı ve ölçeği bakımından gibisi olmayan bir durumdu” sözlerini kullandı.
Birçok alanda hala yapılması gerekenler bulunduğunu vurgulayan Guterres, daha fazla Rus ve Ukrayna eserlerine ulaşımın piyasadaki fiyatları düşürmekte kıymetli olduğunu lisana getirdi.
Guterres, Odessa Limanı’nda gördüklerinin, tahlilin yalnızca “görünür kısmı” olduğunu belirterek, şöyle devam etti:
“Savunduğumuz öbür değerli kısım ise yaptırımlara dahil edilmeyen Rus besin ve gübrelerinin global pazarlara manisiz erişimidir. Tüm hükümetler ve özel dalın bunları piyasaya sürebilmek için iş birliği yapması çok kıymetlidir. 2022’de gübre olmazsa 2023’te besin olmayabilir. Bu amaçları gerçekleştirmeye kararlıyım fakat bu tüm tarafların iş birliğiyle gerçekleşebilir.”
“Tüm hükümetlerin iş birliği yapması çok önemli”
Guterres, yaptırımlara dahil edilmeyen Rus besin ve gübresinin global pazarlara manisiz erişiminin ehemmiyetini vurgulayarak, “Tüm hükümetler ve özel bölümün bunları piyasaya sürebilmek için iş birliği yapması çok değerlidir. 2022’de gübre olmazsa 2023’te besin olmayabilir. Bu gayeleri gerçekleştirmeye kararlıyım lakin bu tüm tarafların iş birliğiyle gerçekleşebilir” dedi.
Küresel bir tahıl ambarından kritik bir ulaşım çizgisinin kesildiğini vurgulayan Guterres, İstanbul’da imzalanan tahıl mutabakatının bunu değiştirdiğini söyledi. Guterres, “Bir aydan kısa mühlet içinde Odesa ve öteki Ukrayna limanlarından tahıl ve öteki besin materyalleri yüklü 25 gemi ayrıldı” dedi.
Gemilerin 600 bin tondan fazla buğday, mısır, ayçiçek yağı ve soya fasulyesi üzere besin eserleri taşıdığını kaydeden Guterres, daha fazlasının da yolda olduğunu aktardı.
Guterres, her geminin birebir vakitte bir ‘umut gemisi’ olduğuna işaret ederek, limanda daha fazla depolama alanının açılmasının Ukraynalı çiftçiler için bir umut olduğunu kaydetti.
BM Genel Sekreteri Guterres; her geminin, Karadeniz’e yine inançlı biçimde açılabilmesinin mümkün olduğunu bilen ‘denizciler ve daha geniş denizcilik topluluğu’ ile ‘dünyanın en savunmasız insanları ve ülkeleri’ için umut olduğunu söyledi.
Dünya İnsani Yardım Günü’nde, global besin krizinin yükünü taşıyanlar için daha varlıklı dünyaya ve ülkelere ‘cüzdanlarını ve kalplerini açmaları’ davetinde bulunan Guterres, “Küresel besin piyasalarındaki düşük fiyatlar, bu fiyatlar mahallî besin piyasalarına yansımadığı sürece pek bir şey tabir etmez. Kaynaklara aç olan bir ülke kendini besleyemez. Gelişmekte olan ülkelerin bu ve öteki limanlardan besin satın alabilmesi ve insanların da bunları alabilmesi için büyük ve cömert dayanağın vakti geldi” diye konuştu. (AA-İHA)