KKM, kur muhafazalı diyen de var, kur garantisi diyen de. Dövize gitmesin diye mevduat faizinin farkını devletin ödediği bir sistemde gaye kurda stabilizasyonu sağlamaktı. Son periyotta sağlandı üzere de duruyor. 18,60 üzerine kısa seyahatler düzenleyen dolar/TL 18,58-18,61 bandında uzun vakittir seyrediyor. Lakin bu seyir müdahale ile yapay olurken rezervlerden yediği üzere KKM’nin cazibesinden de yiyor. Bu da kur getirisi için KKM’de bulunan yatırımcının tekrar dövize dönmesi tehlikesi taşıyor. Bu tehlikenin de sonunda kur ataklarıyla geçen yılın travması bulunuyor. Kur ataklarının da yine enflasyonu tetikleme tehlikesi görülüyor. Kısaca uzmanlar dolardaki seyrin daha ne kadar sakin gideceğinden, KKM’de ne olacağına, çıkan paranın nereye akacağından, devletin kasasından para sahiplerine ekstra ödenene kadar tüm faktörleri tartışıyor. Doların yükselmemesi için açıklanan KKM, dolar yükselmezse yeni tetik mi olacak?
1,5 trilyon TL=80 milyar dolar dövize döner mi?
Aralık 2021’de kurda atakların önüne geçmek emeliyle açıklanan kur muhafazalı mevduat (KKM) sistemi, Merkez Bankası’nın piyasalara örtülü müdahalesi için ekonomistler tarafından “arka kapı” satışları olarak nitelendirilen usulle birlikte kurun baskılanmasıyla cazibesini yitirmeye başladı.
KKM hesaplarında biriken yaklaşık 1.5 trilyon TL’lik (yaklaşık 80 milyar dolar) dövize endeksli birikimin tekrar dövize dönerek talep yaratmasıyla kurlarda artışı tetiklemesi korkusu başladı.
Geçen haftalarda döviz konusunda “dahiyane” art kapı satış fikrini yıllar evvel ortaya atan Necmettin Batırel, KKM’yle ilgili yeni bir öngörü paylaşmıştı.
twitter.com
KKM’deki mevduat faizi üzeri getirinin artık son ermesiyle çıkışların olacağını öngören Batırel, bu kaynağın Borsa’ya akacağını söylemişti.
“Tasarruf sahipleri enflasyona karşı müdafaasız, risk almayı sevmeyen yatırımcılar mevduata alternatif olarak borsayı görmeyecek.”
Halktv’de Nuray Tarhan’ın görüştüğü Başkent Üniversitesi’nden Prof. Dr. Şenol Babuşcu, yaklaşık 36 yıldır bankacılık dalının içinde olan biri olarak, daha evvel bu türlü bir durumla karşılaşmadığını söyledi.
Babuşcu, bu yatırımcı profilinin gayrimenkulde de fiyatların hala yüksek olmasıyla, tekrar döviz mevduata yönelme ihtimalini yüksek görüyor. Kendisi de yatırım tavsiyesi olarak, ‘tüketim’ önerdiğini söylerken, 25 Temmuz tarihinde parasını KKM’ye yatıran birinin 3 aylık vadede dolar/TL’nin 17,84 TL’den 18,60 TL’ye gelmesiyle yalnızca yüzde 4,25 faiz getirisini aldığına değinen uzman, uzun müddettir kurun 18,60 TL’nin üzerine çıkmadığını bu biçimde devam ederse getirinin faizin altında kalarak, yüzde 5,5 olan TL mevduatın bile altında kaldığını vurguladı.
Bankacılık uzmanı ekonomist Erol Taşdelen, KKM’nin bir sistem olarak dövize talebi engellediği telaffuzunun somut bir tabanı olmadığına değinerek, KKM’nin açıklanırken, asıl maksadının dövizden TL’ye dönüş olduğunu vurguladı.
Bu kısmı Merkez Bankası’nın karşıladığını belirten Taşdelen, birinci açıklamada TL’den KKM’ye geçiş olmadığını, sonra talebin TL’den geldiği görülerek, geri adım atılamamasıyla sorunun başladığını belirtti.
Burada farkın Hazine üzerine kaldığına değinen uzman, ekonomistlerin aslen bu duruma karşı olduğunu da belirtti. Hazine’nin gelirinin vergi olduğunu ve bu kaynağın varlıklı insanların cebine gittiğini, bunun da plansız bir siyaset olarak 2022 bütçesinde yeri olmadığını hatırlattı. Taşdelen, kelamlarını şöyle sürdürdü:
2021 Aralık ayında Meclis’in onayladığı bütçede KKM’nin ismi bile geçmiyor. Demek ki spontane gelişti.
Bir yandan da KKM’de son periyotta dolarTL’nin 18,60 düzeylerinde sabit kalmasıyla çıkıştan korkulurken, bankalar da buna tedbir almaya çalışıyor.
Geçen hafta bir bankanın mevduat faizinde 3 günlük kampanyaya girerek, 10 bin TL ve üzeri TL mevduatlarda faiz oranını yüzde 29’a çıkardığı görüldü.
Diğer bankaların bu biçimde kampanya yolunu seçip seçmeyecekleriyse şimdi bilinmiyor.
Görsel Kaynak: Twitter/AhmetBeyefendi
KKM’de kurumlara vergi istisnası 30 Eylül bilançosunda da uygulanacak.
KKM’de hükmî bireylerin de faiz ve kâr hisseleriyle başka yararlarına uygulanan kurumlar vergisi istisnası geçen hafta 6297 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı Resmi Gazete’de yayımlanan karara nazaran, 30 Eylül bilançolarında yer alan yabancı paralar için de uygulamaya alındı.
İlgili yasa kararı uyarınca, Cumhurbaşkanı’nın kelam konusu istisnayı 30 Haziran ve/veya 30 Eylül tarihli bilançolarda yer alan yabancı paralar prestijiyle da uygulatmaya yetkisi bulunuyor.
Ekonomist Cüneyt Akman KKM’nin farklı taraflarını ele aldığı Problem İktisat yayınında, “KKM misyonunu tamamladı mı?” sorusuna cevap aradı.
KKM’den çıkan paranın dolarda artış yaratma ihtimalini de kıymetlendiren, Akman, doları baskılayan ana faktörlerin net yanılgı noksandaki artış ve Merkez Bankası’nın ‘arka kapı’ müdahaleleri. Bu halde gidişin mümkün olmadığını belirten Akman, dolar/TL’de yükseliş öngördü.
Cüneyt Akman: KKM’den çıkış doları patlatır mı?
Ekonomist Murat Sağman da dolar/TL’deki baskının yakında artacağını öngördü.
Mesele İktisat’ta Haftanın Notları’nda enflasyonda beklentileri, Nebati’nin enflasyon açıklamalarını, doların sakinliğini, Fed’in faiz kararını ve haftanın kıymetli başlıklarını yorumladı.
Dolardaki sakinliği 4 nedenle açıkladı:
-
Yabancının olmaması
-
Net kusur noksan kalemindeki artışın nereye kadar sürecek?
-
Arka kapı satışları
-
KKM tesiri: Çözülme halinde bir baskı yaratacağını da öngördü.
Kurdaki baskının da artacağını belirtti.
4 başlıkta dolar neden yükselmiyor? & Enflasyon düşer lakin fiyatlardaki artış sürer! | Murat Sağman
TCMB’nin, TBMM Plan ve Bütçe Komitesi’nde açıklamadığı KKM yükünü Cumhurbaşkanı Yardımcısı Fuat Oktay yüzde oranında açıkladı.
Oktay’ın hesabından yola çıkarak da Sözcü’de Erdoğan Süzer, Merkez Bankası’nda KKM’ye 155 milyar lira kaynak aktarıldığını hesapladı.
KKM’nin Merkez’e yükünün Hazine’ye nazaran daha az olduğunu belirten Oktay, bütçeden ödenen farkın 84,9 milyar TL, TCMB’den de yaklaşık bu ölçünün yüzde 75’inin ödendiğini belirtti. Bu bilgi üzerinden hesapla TCMB KKM’ye bugüne kadar 63,7 milyar TL ödedi.
Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın açıklamasına nazaran, 10 Ekim prestijiyle KKM’ye 88,4 milyar TL ödediği üzerinden Merkez’in ödemesi 66,3 milyar Tl oluyor. KKM’ye toplam ödeme de 155 milyar TL’ye yakın oluyor.
Son olarak Cumhuriyet’in kuruluş devrinden bugüne, ünlü ekonomist Prof. Dr. Yaşar Uysal kur artışı ve enflasyon denetimini grafiklerle paylaşıyor ve daha başarılı olduğunu belirtiyor.
twitter.com
“Enflasyonu düşürmek için kur artışını, kur artışını denetim etmek için de enflasyonu denetim etmek gerekiyor” diyor Uysal.
twitter.com