Enflasyonun dizginlenemediği Zimbabwe’de Haziran’da aylık enflasyon yüzde 30,7, yıllık enflasyon yüzde 191,6 olmasının akabinde faiz artırım kararı alındı. 14 bin puanı bulan bu yılki faiz artışı, global çaptaki en yüksek artırım oldu.
Bu kararın sonucunda enflasyonun düşüp düşmeyeceği ise Temmuz’da görülecek.
En yüksek enflasyona sahip 5’inci ülke
Dünyada en yüksek enflasyona sahip 5’in ülke olan Zimbabwe’yi 6’ıncı sıra ile Türkiye izliyor. Pekala Zimbabwe bu duruma nasıl geldi?
Bölge uzmanları ve ekonomistler Zimbabve’deki ekonomik krizi ve yoksulluğu siyasi sebeplere bağlıyor. 2017’ye kadar cumhurbaşkanlığı koltuğunda oturan ve otoriter bir önder olan Mugabe ülkeyi 32 yıl yönetti. Mugabe, 2017’de askeri darbeyle devrildi, darbeyi ise en yakınındakiler yaptı.
İşsizlik yüzde 90
Ülkenin en büyük sendikasının bilgilerine nazaran işsizlik yüzde 90. Halkın günlük ortalama harcaması 1 dolar civarında ancak siyasetçi ve onların desteklediği iş dünyasının çocuklarının toplumsal medya hesaplarından lüks ömürlerini görülüyor.
32 yıllık Mugabe periyodu ülkenin en değerli gelir kaynağı olan tarım ve madenciliği bitirdi. Para ve döviz siyasetlerindeki kararlar, döviz istikrarsızlığına ve hiperenflasyona yol açtı.
2000 yılında toprak ıslahatı yapıldı. “Beyazlardan” ellerindeki toprakları, “siyahlara” bırakması istendi.
Sonrasında iktisat zirve taklak oldu. Zimbabve’ye ekonomik ve ticari yaptırım uygulanmaya başlandı. İktisat dışa kapandı. Zimbabve kısa müddette net tarım ithalatçısı bir ülke haline geldi.
Merkez Bankası, bütçe açığını kapatmak için para basmaya başladı. Hipereflasyon devrine girildi, 2008 yılında iktisat tam tabana vurdu.
Enflasyon iki aydır üç haneli
Ülkede yıllık enflasyon son iki aydır üç haneli. Mayısta yüzde 131,7, haziranda yüzde 191,6. Ulusal para ünitesi Zimbabve doları daima bedel kaybediyor. Amerikan doları karşısında bu yılki kayıp yüzde 69. halbuki 1980’de dünyanın en kıymetli parasıydı. 2009’da vahim bir noktaya gelindi. 1 ABD doları karşısında Zimbabve doları balya balya bir ölçü ediyordu. tam 35 katrilyon. Bunun üzerine Güney Afrika Randı, İngiliz Sterlini ve Amerikan Doları yaygın olarak kullanılmaya başlandı
Enflasyon artmasın, paranın kıymeti yükselsin diye kısıtlamalar var. Bankada parası olanlar istediği üzere kullanamıyor. Çok kısıtlı ölçülerde para çekebiliyorlar. Halk, büyük bir nakit badiresi içinde. Bankaların önlerinde daima kuyruk var.
Halk, 3 gün sokaktaydı
Ocak ayında halk, 3 gün sokaklara inerek ulusal grev yaptı. Şovlarda talepler ortasında maaşların dövizle ödenmesi de vardı. Şovlar esnasında internet yasaklandı. Şovlar şimdilik dinmiş durumda.