Ne bahtsız bir durumdur değil mi ortada derede kalmak… Söylemek istediğini söylesen karşındaki, söylemezsen sen incinirsin ya da gitsen bir türlüdür, kalsan daha beter… Bu ikircikli durumun yalnızca biz insanlara özel olduğunu sanıyorsanız yanılırsınız… İşte tam da buradan; biraz hüzünlü, biraz tabiatın dualitesine şapka çıkarttıracak tipten bir yazıyla; aslında sanatın insan ruhuna ayna tuttuğu gerçeğini ispatlayan bir stant haberini paylaşmak istedim sizinle. İlginizi çektiyse, sizi Van Gölü’nün derinliklerine davet ediyorum… Birlikte dalalım.
ARADA – Bir Saygun Dura sergisi
İstanbul’un en esaslı, bol öykülü semtlerinden olan Pera’ya gidenlerin en azından “bu nostaljiyi hakkıyla yaşayalım” diye düşünüp, heybetli Pera Palace Hotel’e girmişliği; pek çok tarihi kimliği ağırlamış, yüksek tavanlı salonunda bir çay içmişliği vardır. Yeniden gidin, ancak bu sefer çayı sonra için diyorum; evvel bir aşağı kata, Galata Fuaye’ye inin, Istanbul Concept Gallery ve Pera Palace Hotel iş birliği ile yepisyeni bir sanat galerisine dönüştürülen alandaki ORTADA standını ziyaret edin. Buradaki fotoğrafları gördükten sonra üzerine çokça düşüneceğinizi, tesirinden bir mühlet çıkamayacağınızı garanti ediyorum.
O sonraya sakladığınız çay yerine tahminen bir kadeh şarap bile ısmarlayabilirsiniz kendinize…😊
Tanıtım ve reklam fotoğrafçılığındaki mesleğini kendi atölyesinde su altı fotoğrafçılığına taşıyan Saygun Dura’nın Van Gölü’nde çektiği ve beş yıl boyunca üzerinde titizlikle çalıştığı ORTADA fotoğraf standı, Dünya’da yalnızca Van Gölü’nde bulunan inci kefalinin göçünü ve tekrar bu gölün mercanları diye bilinen -gerçeküstü heykelleri andıran- mikrobiyalitleri kapsıyor.
Göç ve terk edilmişlik kavramları Saygun Dura’nın sürreel fotoğraflarında…
Alanında pek çok üniversitede eğitimler de veren fotoğraf sanatkarı Saygun Dura’nın Van Gölü’nün eşsiz florasında çektiği su altı fotoğraflarından büyülenmemek mümkün değil. Bu yapıtlara baktıkça tabiatın mucizevi işleyişini gördüğümüz kadar beşere dair hüzün yaratan iki kavrama da şahit oluyoruz. Sanatkarın; ‘göç’ kavramını inci kefalinin yeni yuvalar arayışıyla ve ‘terk edilmişlik’ kavramını ise doğal su altı oluşumları mikrobiyalitlerle sembolleştirdiği kareler kendi hayatlarımıza da projeksiyon tutuyor. Hayranlıkla, burukluk ortasında, yani tekrar ‘arada derede’ tuhaf bir his ile geziyor insan galeriyi… Tahminen de kendisinin -ARADA kalanların- öyküsünü okuyor fotoğraflarda…
Serginin isminin neden ORTADA olduğu da öyküyü Saygun Dura’nın ağzından dinleyince tam mana kazanıyor: “İnci kefali milyonlarca yıldır Van Gölü’nde yaşayan endemik bir tıp. Van Gölü’nde sodalı, tuzlu ve etrafı volkanik bir yapı olduğu için orada yalnızca inci kefali evrimleşerek ahenk sağlıyor. Tek cins olarak devam ediyor yaşamaya. Mayıs aylarında kuşağını sürdürebilmek için akarsulara giren inci kefalleri, öncesinde fizyolojisinin sodalı sudan tatlı suya ahenk sağlaması için ortada bir yerde bekliyor. Bedeni tatlı suya alıştığı vakit da ırmağa giriyor. Büyük bir gayret ve azimle akarsuyun kaynağına gitmeye çalışan inci kefalleri yolda martıların, insanların ve öteki tabiat kaidelerinin bin bir türlü pürüzü ile karşılaşıyorlar. Sonunda yalnızca en güçlü olanları gayeye varabiliyor ve yumurtalarını bırakabiliyorlar. Tekrar göle dönerken de yeniden ortadaki sodalı suya alışabilmek için yaklaşık 1 ay kadar ortada bir yerde bekleyip sonra sodalı suya karışıyorlar. Bu kadar planlı programlı adeta şuurlu bir insan davranışını çağrıştıran hikayeleri beni çok etkiledi ve ben de 5 yıl boyunca her sene fotoğraf çekimi yapmak üzere bölgeye gittim.”
Evet, inci kefalleri göç etmezlerse soylarının tükeneceğini, göç ederlerse yolda sağ kalmalarının büyük talih olduğunu, haydi sağ kaldılar ve yumurtalarını bırakıp, geri dönmeye başladılar bu sefer de tatlı su ile sodalı su ortasında beklemezlerse öleceklerini biliyorlar…
Biri balık hafızası mı demişti 😊
Görkemli bir heykel standında miyiz yoksa Atlantis’e mi bakıyoruz? Ortada kaldım, karar veremedim 😊
İnci kefalinin bu hayranlık uyandıran ömür gayretini bizlere fevkalade bir fotoğrafçılık tekniği ile hiçbir dijital manipülasyon olmadan sunan sanatkarın standı birebir vakitte uzunlukları yer yer 40 metreyi bulan dünyanın en büyük mikrobiyalitlerini de seriyor önümüze… Ben kimileri 1.5- 2 metre enindeki fotoğrafları birinci gördüğümde gözlerime inanamamıştım… Bir müddet Dadaizm’in kıymetli temsilcilerinden sürrealist ressam Max Ernst’ün tablolarına -özellikle Eye of Silence ve Europe After the Rain eserlerine- bakıyorum sandım.
Mikrobiyalitler çok enteresan yapılar.
Van Gölü’nün mercanları olarak biliniyorlar. Gölün yerinden çıkan tatlı su, kalsiyumlu ve sodalı sudaki karbonatla birleşiyor ve biçim almaya başlıyor. Sonra göldeki bitkisel planktonların fotosenteziyle de üstü kaplanmaya başlıyor ve daima büyüme gösteriyor. Aldıkları biçim de ortama nazaran değişiklik gösterebiliyor. Dünyanın birçok yerinde bulunan mikrobiyalitlerin en büyükleri Van Gölü’nde imiş. Saygun Dura inci kefallerinin peşine düştüğünde fark etmiş ve elbette gerçeküstü sanat yapıtlarını andıran bu yapıları fotoğraflamaktan alıkoyamamış kendisini. “Sualtında bu formlarla birinci karşılaştığımda çok etkilendim, geçmişteki bir medeniyetin izlerini taşıyor üzereydi yahut çağdaş bir heykel standında dolaşıyor üzereydim. Standımda bu ürkütücü sakinliği terk edilmiş kentler olarak yorumladım. Devamında her yıl Van Gölü’ne geldiğimde sanki beni daha neler bekliyor heyecanıyla uzun uzun dalışlarla, şaşkınlıklar yaşayarak çekimlerimi yapıyordum,” diye anlatıyor hislerini.
Sergide şahit olduğumuz ‘yaşam mücadelesi’, ‘göç’, ‘terk edilmişlik’, ‘kimsesizlik’ üzere olgular Saygun Dura’nın fotoğraflarında adeta sürreel tablolar hissi ile sarmalıyor insanı. Istanbul Concept’e ne kadar teşekkür etsem az; düzenlediği bu süper stant benim için unutulmazlar kategorisine girdi…
Son bilgi: ORTADA standı 5 Kasım’a kadar pazartesi hariç her gün saat 12:30-19:00 saatleri ortasında Pera Palace Hotel-Galata Fuaye’de Van Gölü’nün gizemli su altı dünyasına dalabilirsiniz. Metaforları seviyorsanız galeriden baya bir güçlü ayrılacaksınız.
Demedi demeyin 😊
Sanatçı Saygun Dura kimdir?
Adana doğumlu olan 58 yaşındaki sanatçı 1989-1996 yılları ortasında bir reklam ajansında fotoğrafçı ve fotoğraf yöneticisi olarak çalıştıktan sonra, 1996’dan günümüze, İstanbul’daki atölyesinde tanıtım fotoğrafçısı olarak meslek ömrüne devam etmektedir.
Dura, birçok üniversitede tanıtım fotoğrafçılığı ve yaratıcı fotoğrafçılık üzerine seminerlerin yanı sıra, Mimar Sinan Hoş Sanatlar Üni. Grafik Kısmı, Bahçeşehir Üni. Bağlantı Fak. Fotoğraf Kısmı ve İstanbul Fotoğraf Merkezi’nde Tanıtım Fotoğrafçılığı, Stüdyo ve Işık Teknikleri dersler de vermektedir. Ulusal ve milletlerarası mükafatları olan sanatçı, İstanbul ve New York’da şahsî stantlar gerçekleştirmiş ve birçok karma standa katılmıştır. Sürrealizm izleği üzerinden yapıtını oluşturan Saygun Dura, bir yandan bireyin günümüz dünyasındaki pozisyonunu irdelerken, bir yandan da Max Ernst, René Magritte ve Salvador Kısmı üzere sanatkarlara göndermeler yaparak, fotoğraflarına nostaljik bir boyut kazandırmaktadır.
👇
👇
