Geçim kederi yüzünden kredi kartına sarılan vatandaş, BDKK’nın taban ödeme fiyatını yükseltmesi sonucu bir darbe daha aldı. Kimi icra takibinde olan, kimi kartlarını kapatan yurttaşlar isyan etti: Herkes cebinde olmayan parayı harcıyor. Toplum olarak iflasa gidiyoruz!
Kamera: Hakan KAYA / İSTANBUL
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK), tüketici kredilerine ve kredi kartı harcamalarına sınırlama getirecek bir adım attı. Tüketici kredilerinde vadeler kısaldı, kredi kartlarında ise minimum ödeme ölçüsü arttı.
25 bin TL’nin altında olan kredi kartları için taban ödeme meblağı devir borcunun yüzde 20’si, limiti 5 bin TL’nin üstünde olan kredi kartları için taban ödeme meblağı devir borcunun yüzde 40’ı olarak belirlendi.
Tüketici kredilerine ait genel vade sonu; kredi meblağı 50 bin TL’nin üzerinde, 100 bin TL’nin altında olan krediler için 24 ay, 100 bin TL’nin üzerinde olan krediler için 12 ay olarak belirlendi.
Konuyla ilgili İstanbul Kadıköy’de yurttaşlara mikrofon uzattık, “Kredi kartlarınızın borçlarını ödemekte zorlanıyor musunuz? Yeni ödeme şartlarını nasıl karşıladınız?” diye sorduk. Konuştuğumuz 10 vatandaştan ikisi kredi kartı borcu nedeniyle icralık olduğunu; üçü ise ödeyememekten korktuğu için son 3-4 yıldır kredi kartı kullanamadığını söyledi. Sorulara verilen karşılıklar şöyle oldu:
KARIN TOKLUĞUNA YAŞIYORUZ
Mustafa Dedecan: Ödeyemiyorum. Şu anda icralığım. Beklemekten öbür yapabileceğim hiçbir şey yok. Kredi kartlarıyla ilgili yapılandırma falan olursa tahminen beşerler bu borçların bir kısmından kurtulabilir. Şu an toplam borcum 25 bin TL. Mesken kiraları 3 katına çıktı esasen. Bin lira ödediğim yere artık 3 bin lira ödüyorum. Mesken sahibi, “Ödüyorsan öde, ödemiyorsan çık” diyor. Şu an mahkemeliğiz.
ÇOCUĞUMU ÜNİVERSİTEYE GÖNDEREMEDİM
– Zorla karnımızı doyuruyoruz. Karın tokluğuna bu dünyada yaşıyoruz desek daha gerçek. Borcunu ödeyecek bir konum yok kimsede. Beşerler geçimini güç sağlıyor. Ben geçen yıl çocuğumu üniversiteye gönderemedim. Durumum yoktu. Bu sene de yok ancak bir halde, ne yapacağım ne edeceğim çocuğumu okumaya göndereceğim. Babamın bir konutu var, olmazsa onu satacağız.
Mustafa Dedecan
İKİ DÜKKANIM BATTI, MİNİMUM FİYATLA ÇALIŞIYORUM
Salih Öztürk: Şu anda icra dairesinden geliyorum. Esnaftım, hem çay ocağım hem de ufak bir bakkalım vardı. Pandemiden ötürü onları kapatmak zorunda kaldım. Şu an minimum fiyatla bir yerde çalışıyorum. Evvelden yanımda 5 kişi çalışıyordu, şu an ben oburunun yanında çalışıyorum. İcralarla başa çıkamıyorum. 5 bin lira kredi kartı borcum vardı, faizliyle birlikte 8 bin 250 lira oldu.
40 YAŞINDAYIM, BABAMIN ELİNE BAKIYORUM
– Faiz artık neredeyse ana parayı katlıyor. Ödeyemediğim için de icra takibi başlatıldı ve her ay maaşımdan kesildi. 4 bin 250 lira maaşımın 4’te 1’i kesildi. Bu biçimde borcumun birini kapattım, oburunu kapatmaya gidiyorum. Bu borcum da yaklaşık 5 bin 700 lira. Bu da maaşımdan kesilecek.
– Eşim çalışamıyor rahatsızlığından ötürü, bin 700 lira mesken kirası var. Şu an mesken sahibi de “Çık” diyor. Kardeşim Almanya’da, biraz o yardım ediyor, biraz babam yardım ediyor. Ben babama harçlık göndereceğime babam bana gönderiyor. Yaşım 40 oldu, babamın eline bakıyorum.
HERKES CEBİNDE OLMAYAN PARAYI HARCIYOR
Üzeyir Akçal: Çabucak çabucak hiç kullanmadığım için çok da zorlanmıyorum. (Niçin kullanmamayı tercih ediyorsunuz?) Ekonomik durum muhakkak, yarın ne olacağı muhakkak değil. Bu sebeple o yükün altına girmek istemiyorum.
– Borçları ödeyememe niyetinden ötürü kart kullanmıyorum. (Hiç mi kullanmıyordunuz yoksa son devirde mi kullanmamaya başladınız?) Çok zarurî şeyler dışında son 3-4 yıldır kullanmıyorum. (Yeni ödeme şartlarını nasıl karşıladınız?) Minimum ödemesi artsın ya da yükselsin fark etmez ki…
– Toplumun ödeme talihi yok. Herkes cebinde olmayan parayı harcıyor. Haliyle taban ödemesi yüzde 5’e de gelse de ödeyemeyecekler…. Bu bu türlü kar topu üzere büyüyüp gidiyor ve iflasa gidiyoruz toplum olarak.
Üzeyir Akçal
ASGARİ ÖDEME KİŞİNİN GELİRİNE NAZARAN BELİRLENMELİ
İzzet Ergül: Zorlanmaz mıyız? Türkiye’de hiç bu türlü bir şey görülmedi bugüne kadar. Yaklaşık 50 bin lira borcum var. (Neden bu kadar borçlandınız?) Ekonomiden… (Nasıl ödeyeceksiniz bu borcu?) Bilmiyorum. Allah bilir… Kartların taban ödemesi ne kadar fazla olursa o kadar ödeyemiyorsun. Minimum ödeme, kişinin gelirine nazaran belirlenmeli.
HER AY EKSİYE DÜŞÜYORUM
Yunus Karaman: Her ay 3-4 bin lira geriden geliyorum. Bir halde dönmeye çalışıyoruz. (Ne vakittir eksiye düşme problemini yaşıyorsunuz?) 4-5 aydır yaşıyorum. (Öncesinde daha rahat döndürüyor muydunuz?) Tabi. En azından baş başa ödüyordum. Artık eksiye düşüyorum.
Seyhan Balaban
EMEKLİYİM, KART KULLANAMAM
Seyhan Balaban: Emekliyim, kredi kartı kullanamam. Nasıl kullanayım? (Aklınızdan geçiyor mu kullanmak? Gereksinim duyuyor musunuz?) Gereksinimim çok ancak kullanamam. Emekli maaşıyla nasıl kullanacağım? Emeklilere ne maaş verdi? Kredi kartı kullanamam. Ne bulursam onu yerim. Emekli yerlerde sürünüyor. Bunları görsünler de utansınlar.
30 BİN TL KYK KREDİ BORCUM 100 BİN TL
Abdulkadir Fidan: Natürel ki de zorlanıyoruz. Şu anda ülkede zorlanmadığımız bir durum yok. KYK kredisi aldım, 30 bin liraydı borcum, şu an borcum yaklaşık 100 bin lira, enflasyonla birlikte. Yaklaşık üç yıldır bekleyen bir borçtu, üç katından fazla arttı. Bunu ödemek de çok güç bir öğrenci için. Şu an çalışmıyorum, nasıl ödeyeceğime dair bir fikrim yok. (Bu borç sizin geleceğe daha umutsuz bakmanıza neden oluyor mu?) Yaklaşık 4-5 yıldır geleceğe umutsuz bakıyoruz esasen. Şu an ailem yardım ediyor. Onlar yardım etmese çok zorlanırım.
KARTLARIMI İPTAL ETTİM
Esma Hanım: Bu koşullardan ötürü, ödemekte zorlandığımız için artık kredi kartlarımı iptal ediyorum. 3-4 yıldır kullanmıyorum.