*Gülseren Onanç
Mahsa Amini’nin ahlak polisleri tarafından öldürülmesinin akabinde başlayan protestolar devam ediyor. İranlı direnişçi bayanlar beş haftadır baskıcı İran rejimine karşı korkusuzca çaba veriyor. 16 yaşındaki lise öğrencisi Asra Panahi, dini önder Hamaney’i öven rejim yanlısı marşı okumayı reddettiği için güvenlik görevlilerince darp edilmesinin akabinde hayatını kaybetti. İran İnsan Hakları Ajansı’na (HRANA) nazaran protestolarda bugüne kadar 222 kişinin öldürüldüğü kestirim ediliyor.
Stanford Üniversitesi siyaset bilimi profesörü Daniel Edelstein, “İranlı bayanların şu anda protestolarda oynadığı rolün eşi gibisi görülmedi” derken, New Yorker müellifi Robin Wright, “İran’daki protestolar, tarihte birinci defa bayanların bir karşı ihtilal teşebbüsünün hem kıvılcımı hem de lokomotifi olduğu protestolar olabilir” diyor.
#KadınYaşamÖzgürlük
Robin Wright, “” diye yazmış.
Bu hafta başı, İstanbul Bilgi Üniversitesi’nde katıldığım bir aktiflikte karşılaştığım İranlı kız öğrencilerin aklı, kalbi İran’da. Onlar ülkelerindeki direnişe dayanak olmanın yollarını arıyorlar. Türkiye’deki bayanlardan beklentileri var; İran’daki direnişe daha fazla dayanak vermemizi talep ediyorlar, bizi İranlı kız kardeşlerimiz ile daha sıkı dayanışmaya davet ediyorlar. İranlı genç bayanların dayanışma talebi çok haklı bir talep. Türkiye’nin farklı vilayetlerinde şovlar ve toplumsal medya paylaşımları yapıldı ve yapılmaya devam ediliyor. Lakin İranlı genç bayanlar bizden daha fazlasını yapmamızı talep ediyorlar. Örneğin kendi vatandaşını rejime itaat etmediği için öldüren İran rejimine karşı başta Türkiye üzere komşuları olmak üzere, Avrupa Birliği, Birleşmiş Milletler neler yapabilir üzerine konuşmak gerekli.
Ambargo sonuç vermiyor: Feminist dış siyasete muhtaçlık var
Ambargoların İran rejimini geriletmeyeceğini yıllardır yapılan uygulamalardan gördük. Avrupa Birliği’nin İran’a karşı uygulayacağını söylediği ekonomik yaptırımlar daha evvelki ambargolardan farklı olmayacak üzere duruyor. Bu ambargolar ekonomik olarak aslında çok zayıf olan fakir halkı vuruyor. Sokak protestolarının alevlenmesinde ekonomik krizin altında ezilenlerin ve geleceğini göremeyen gençlerin isyanının da değerli bir rol oynadığı yazılıyor.
Yani öteki bir dış siyasete muhtaçlık var. Bu dış siyasetin ismi: Feminist dış politika
Feminist dış siyaset 2014 yılında İsveç’te toplumsal demokrat hükümet tarafından periyodun dış işleri bakanı Margot Wallström öncülüğünde şekillenen bir dış siyaset yaklaşımı. Liberal feminist bakış açısına dayanan İsveç feminist dış siyaseti dört unsura odaklanıyor: Kız çocukları ve bayanların hakları, cinsiyet eşitliği çalışmalarına kaynak ayrılması, tüm cinsiyetlerin eşit temsiliyeti ve feminist dış politikanının üzerine kurulduğu araştırma ve olgular. İsveç’in feminist bir dış siyaset yaklaşımı öbür ülkelere de ilham verdi. Kanada, 2017 yılında feminist kalkınma siyasetini ilan etti. İsveç bu alanda çeşitli teşebbüslere ve ittifaklara, Birleşik Krallık’taki Bayanların Eşitliği Partisi dahil kimi siyasi partilere ve Alman Yeşil Parti milletvekillerine de cüret verdi. Almanya’nın yeni dış işleri bakanı Annalena Baerbock, “feminist bir dış politika” izleyeceğini vurguladı.
İsveç’ten çıkan feminist dış siyasete İsveç’in yeni sağ hükümeti veda etti
Ama tam da en çok muhtaçlık duyduğumuz vakitte İsveç’in yeni sağ hükümeti, kendi ülkesinin imzasını taşıyan ‘feminist dış politika’ yaklaşımını devre dışı bıraktığını açıkladı. Bu Türkiye’nin ismi İstanbul olan memleketler arası mukaveleden çekilmesini hatırlatıyor bana. Sağın yükselişine karşı Avrupa Birliği’nin bedellerini savunmak ismine yapması gerekenler var.
Gazetecilerden Sansür Maddesine reaksiyon: Sonuna kadar mesleğimizi yapacağız
Türkiye’deki Cumhur ittifakı iktidarı ülkedeki fikir ve söz özgürlüğünü kısıtlamak üzere “dezenformasyon yasası” olarak isimlendirdiği, kamuoyunda ise “sansür yasası” olarak bilinen kanunu Meclis’ten geçirerek uygulamaya koydu. Sansür Yasası’na karşı kamuoyunda büyük bir reaksiyon var. Gazeteci Ezgi Yıldız. “Bu kanunla birlikte basın özgürlüğü endeksinde Türkiye son sırayı görecek. Bizler bu mesleği yaparken korkmuyoruz. Onlar sus dedikçe, biz daha çok konuşup daha çok yazacağız. Bu yasa hiçbir biçimde beni kaygılandırmıyor. Mesleğimi sonuna kadar yapacağım, hiçbir biçimde ülkemi terk etmeyeceğim. Sonuna kadar mesleğimi yapacağım” diyor.
İran’da başörtüsü özgürlüğü için sokaklarda uğraş eden bayan göstericiler, Türkiye’de sansür maddesine direnen gazeteci bayanlar, feminist dış siyasetten uzaklaşan İsveç’teki bayanlar farklı coğrafyalarda tıpkı şeyi dillendiriyor:
Kadın, hayat, özgürlük!
Bu yazı, SES, Eşitlik, Adalet ve Bayan Platformu’ndan alınmıştır.