Bilişim Uzmanı Füsun Sarp Nebil, T24 için kaleme aldığı yazısında, zelzeledeki haberleşmenin kesilmesinin ve bunun yarattığı aksiliklerin sorumlusu olarak Bilgi Teknolojileri ve Bağlantı Kurumu (BTK) ile Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı’nı gösterdi.
Nebil’in yazısından öne çıkan kısımlar şöyle:
“…
Peki, 2019’da bu badireyi yaşadık, cezalar da verildi filan, 2023 Kahraman Maraş sarsıntısına kadar ortadan 3,5 yıl geçti. Haberleşmede sorun çözüldü mü?En lazım olduğunda haberleşme kesintisiz ve düzgün yürüdü mü?
Hayır çözülmedi.
“Cezalara karşın neden?” filan diye sormayın. Zira BTK cezayı, hakikaten hak edilen bir ceza olarak değil, “Sorumlu olan Operatörlerdir, BTK değil” ALGIsı yaratmak için kesiyor. Zati ölçüye bakın anlayın. Bu kadar önemli bir olayda tüm kabahatli olanlar operatörler olsaydı ceza operatörlerin yalnızca 3 saatte kazandıkları para kadar olur muydu? Bilhassa “Haberleşememek”, bu sarsıntıda gördüğünüz üzere “yaşamı tehdit eden bir sorun” iken.
Üstelik bu para da tüketicinin cebinden çıkıyor.
Bu nedenle 2019’daki sarsıntının gerisinden da yazmıştık; kasvetin kaynağı, operatörlerden evvel dalın gelişmesini engelleyen BTK, onun üzerindeki Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı ve onun da üzerindeki AKP hükümetidir. Operatörlerin de yapmadıkları ya da eksik yaptıkları varsa da, ceza kesilecekse asıl sorumlulara, yani BTK, Ulaştırma Bakanlığı ve AKP Hükümetine kesilmelidir.
Bu yazıda bir daha, bir daha, bir daha neden bu türlü olduğunu anlatacağız. Siz sevgili telekomünikasyon tüketicileri, lütfen haberleşme haklarınız konusunda farkındalığınızı yükseltin ve talep edin. Yapmayan yetkilileri de şikayet edin, reaksiyon gösterin, dava açın …
***
Dolayısıyla Turkcell ve Vodafone’ın verdiği sayılara nazaran 450 baz istasyonu gözüküyor. 11 tane de İBB’nin gönderdiğini biliyoruz. Bu durumda haberde bahsedilen ULAK baz istasyonu herhalde en fazla 15-20 tane olmalı.
Buna karşılık, Turkcell 1.600 istasyonun kesildiğini, Vodafone ise 1.200 istasyonun yıkıldığından bahsediyor. Türk Telekom somut sayı vermiyor. Sayısını veren 2 operatörün 2.800 istasyonu yıkılmış ve münasebetiyle 2 operatörün oraya gönderilen taşınabilir baz istasyonu sayısı lakin 6’da biri kadar.
Baz istasyonları yüzde 70-80 Fiber, yüzde 20-30 radyolink olmalıydı, Fiber engellendiği için tam aksisi durum var.
Mobil baz istasyonları “arızi” durumlarda, yani olağan koşullar altında sabit baz istasyonları ile sürdürülen haberleşme ölçüsünün üzerine çıkıldığında gereklidir. Bir yerde maç vardır ya da öbür türlü bir kalabalık –konferans, maraton, miting vs– olabilir. Taşınabilir operatörler olağan vakitte 3-5 sabit baz istasyonu ile yönetim edilen o bölgeye, bu türlü durumlarda taşınabilir baz istasyonlarını göndererek, artan haberleşme ölçüsünü desteklerler.
Şurada ya da burada, 81 vilayette çok kalabalık durumlar tıpkı anda olmayacağından, taşınabilir baz istasyon sayısının 500-1.000 olması kafidir. Natürel ki bu tabirin “gerek ve kâfi şartı”; sabit şebekenin sağlam ve yedekli olmasıdır. Özellikle de zelzele üzere afetler açısından.
Yani sabit şebekenin, fiber optik şebekeye bağlı olması ve yumurtaların tıpkı sepette olmaması açısından, bir kaç farklı ve de yedekli fiber şebeke bulunması gerek ve kâfi koşuldur.
Ama ne görüyoruz? Türkiye’de baz istasyonlarının fakat % 35-40’ı fiber irtibata yani ingilizce tabiriyle “reliable (güvenilir)” kontağa sahipmiş. Gerisi radyolinkmiş. Meğer dünyada bu oran % 70-80 fiber ve % 20-30 radyolinktir. Radyolink fakat kablo döşemenin sıkıntı olduğu yerlerde kullanılır.
***
‘Fiber nasıl engellendi’nin fotoğrafını görelim
Bugün dünyadaki standart, yeni hücresel ağ vericilerinin gigabit irtibatları kullanılarak bağlanmasıdır. 1 Gbps mutlak asgaridir, daha fazla trafik toplayan istasyonlarda 10 Gbps fiber optik kablo bulunur.
Ama aşağıdaki karara bakın;
Ne diyor biliyor musunuz? Fiber optik kablo şebekesinin yaygınlaştırılmasını teminen, Türk Telekom’a 2011 tarihinden itibaren 5 yıl boyunca muafiyet veriliyor. Bunun sonucunda fiber yatırımı ne olmuş, bakalım;
Bu grafikten bakalım, Fiber optik şebeke Türk Telekom’a sağlanan muafiyet sonucu ne kadar artmış? 2011’de 152,5 bin km’den, 2016’de 222,7 bin km’ye çıkmış. Yani 5 yılda Türk Telekom toplamda 70 bin km fiber döşemiş. Yıl başına 14 bin km. Komik…
Yani neymiş?
Bu kararı kimler aldı, kimler uygulamadı, kimler Türk Telekom’da yatırım yapması gerekirken yapmadı ise, sarsıntıdaki haberleşmenin kesilmesinin ve bunun yarattığı aksiliklerin sorumlusu herkesten evvel Bilgi Teknolojileri ve Bağlantı Kurumu (BTK) ile Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı’dır. Nokta…
Diğer etkenler
Bu yazı şimdiden çok uzun oldu. Fiber şebekenin eksikliğini bir daha vurguladığımız bu bölümün, AKP’li yetkilileri uyarması ve derhal fiber yatırım için çalışmaları gerektiğini söyleyelim ve bir sonraki kısımda BTK’nın ve Ulaştırma Bakanlığı’nın neleri eksik yaptığını anlatmaya devam edelim. “