Araştırmacılar, beyinde anıları uygun yahut makûs hislerle ilişkilendirmekten sorumlu bir molekül keşfettiler. Çalışma, laboratuvar farelerini incelese de bilim insanları, insanlarda da bulunan temel bir biyolojik mekanizmayı ortaya çıkardıklarına inanıyorlar.
İnsanların anılarının nasıl oluştuğunu ve bu anıların ne üzere tesirleri olduğunu odağına alan araştırma; sağlıklı bir ruh hali için yeni tedavilerin yolunu açabilir.
Bilim insanları elde ettikleri yeni bulguların, kimi insanların anılara neden daha çok olumsuz his yüklediğini ortaya çıkarabileceğini öne sürüyor. Bu da anksiyete, depresyon ve travma sonrası gerilim bozukluğu için yeni tedavilerin yolunu açabilir.
İYİ VE MAKUS ANILAR NASIL OLUŞUR?
Kaliforniya’daki Salk Biyolojik Araştırmalar Enstitüsü’nden Profesör Kay Tye, “Bir şeyin güzel mi yoksa makus mü olduğunu nasıl hatırlayabileceğinizin temel biyolojik sürecini ele aldık. Bu, ömür tecrübemizin özünü oluşturan bir şey ve tek bir moleküle dönüşebileceği fikri inanılmaz derecede heyecan verici” dedi.
Araştırma, beynin bilinçsiz olarak belli tecrübeleri olumlu yahut olumsuz bir his yahut bedel ile nasıl ilişkilendirdiğine odaklandı. Örneğin; olumsuz bir duyguyu, çiğnediğinizde vahim derecede acı olan bir bitkiyle ilişkilendirirseniz, onu tekrar yemeyi denemeniz pek muhtemel değildir. Beynin de bu hisleri bir bellekle ilişkilendirme yeteneğine bedellik ataması denir.
HATIRALARA HANGİ DÜZENEK HİS YÜKLER?
2016 yılında, Tye liderliğindeki bir grup, beynin bazolateral amigdala (BLA) olarak bilinen bir bölgesindeki bir küme hücrenin, pahalık atamasına yardımcı olduğunu keşfetti. Bir tecrübeye olumlu bir bedellik eklendiğinde bir dizi BLA hücresi aktive edildi.
Hayvanlar üzerindeki araştırmada negatif bir bedellik devreye girdiğinde başka bir BLA hücresinin aktive olduğu görüldü.
Tye, “Pozitif ve negatif değerliliğe yol açan bu iki yolu demiryolu raylarına benzetiyorduk, fakat ne vakit, hangi sınırın kullanılması gerektiğini yönlendiren şeyi bilmiyorduk” diyor.
BEYİN, KAYGIYI TEMEL ALIYOR
Hatıralara neyin his yüklediğini bulmak için, araştırmacılar Crispr isimli bir araç kullandılar. Ve hücrelerden nörotensin üretmekten sorumlu geni çıkarmayı başardılar. Araştırmacılar, BLA’da nörotensin sinyali olmadan, farelerin artık olumlu bedellik atayamadığını gördüler.
Ancak, nörotensinin yokluğu, anılara olumsuz hisler eklemelerini engellemedi. Araştırmacılar, bu durumdan yola çıkarak beynin endişeye dayalı bir halde inşa edildiğini öne sürüyor.