T24 Dış Haberler
ABD Lideri Joe Biden, bir Çin işgali durumunda ABD kuvvetlerinin Tayvan’ı koruyacağı konusundaki telaffuzunu yineledi.
CBS kanalında pazar günü yayınlanan ’60 Minutes’ programına konuşan Biden, otonom Tayvan’a Çin’in saldırması durumunda ABD güçlerinin adayı koruyup korumayacağı sorulduğunda, “Daha evvel örneği görülmemiş bir atak olursa evet öyle” dedi.
Sunucu tarafından açıklık getirmesi için, “Tayvan işgal edilirse, Ukrayna’da olduğunun bilakis ABD güçleri şahsen Tayvan’ı koruyacak mı?” diye sorulduğunda Biden tekrar “evet” dedi.
Öte yandan söyleşide Biden, Tayvan’ın bağımsızlığına dayanak vermediklerini ve Çin’in Tayvan’ın Pekin’e ilişkin olduğunu savunan “Tek Çin” siyasetine bağlı olduklarını söyledi.
Başkan’ı yorumları sorulduğunda bir Beyaz Saray sözcüsü, ABD’nin Tayvan’a yönelik siyasetinde bir değişim olmadığını söyledi. Sözcü, “Başkan bunu daha evvel de Tokyo’da açıkça belirtti. Tayvan siyasetimizin değişmediğini açıkça söylemiş oldu” dedi.
Biden, Mayıs ayında ABD’nin Tayvan’ı savunması konusunda “bir taahhüt verildiğini” belirtmişti.
ABD Temsilciler Meclisi Lideri Nancy Pelosi, ağustos ayının başında Tayvan’a giderek adaya giden en üst seviye ABD yetkilisi olmuş; bu Pekin’in yansısını çekmişti.
Çin-Tayvan anlaşmazlığı
Çin’de İkinci Dünya Savaşı’nın akabinde çıkan iç savaşta Mao Zedong liderliğindeki Çin Komünist Partisinin (ÇKP) 1949’da iktidarı ele geçirmesi ve Çin Halk Cumhuriyeti’nin kuruluşunu ilan etmesi üzerine Çan Kay-şek liderliğindeki Çin Milliyetçi Partisi (Kuomintag) üyeleri, Tayvan’a yerleşip 1912’de kurulan “Çin Cumhuriyeti” iktidarının Ada’da devam ettiğini ileri sürerek bağımsızlık ilan etmişti.
Bu teşebbüs Çin tarafından kabul edilmese de Tayvan temsilcileri, 1971’e kadar Birleşmiş Milletler (BM) Genel Konseyinde Çin’i temsil etmişti. 1950’ler ve 1960’larda çok sayıda ülkenin diplomatik ilgi tercihini Çin Cumhuriyeti’nden Çin Halk Cumhuriyeti’ne çevirmesinin akabinde 1971’de BM Genel Şurasında yapılan oylamada Pekin hükümetinin Çin’in tek legal temsilcisi kabul edilmesiyle Tayvan’ın milletlerarası örgütlerdeki pozisyonu meçhul hale gelmişti.
Pekin idaresi, “Tek Çin” unsurunu benimseyerek Tayvan’ın kendi topraklarının kesimi olduğunu savunuyor. Çin, boğaz ve etrafındaki askeri varlığının yanı sıra Tayvan’ın dünya ülkeleriyle müstakil diplomatik münasebetler kurmasına, Birleşmiş Milletlerde ve öbür milletlerarası kuruluşlarda temsil edilmesine karşı çıkıyor.