İZMİR – İzmir’de 30 Ekim sarsıntısında hasar gören birçok binanın yıkımı sürüyor. Kentte yıkılan hasarlı binaların ortasında kamu hizmet binaları da bulunurken, bu binalardan biri de Konak Meydanı’nda bulunan İzmir Büyükşehir Belediyesi hizmet binası. Mart ayında başlayan ve son süreçte ivme kazanan yıkımda, geçtiğimiz hafta dikkat çeken bir ayrıntı ortaya çıktı.
Yıkım esnasında dış cephedeki sıvaların dökülmesi sonucu duvarlarda “Kurtuluşa kadar savaş”, “Kurtuluş” üzere sloganların yer aldığı görüldü. 1980 öncesi yazıldığı iddia edilen sloganlar bir kentin hafızasını yine canlandırdı.
YAPIMINA 1968 YILINDA BAŞLANDI
Binanın temeli dünyada ve Türkiye’de gençlik hareketlerinin yükseldiği 1968 yılında atıldı. 1981 yılında tamamlanan İzmir Büyükşehir Belediyesi binası, birebir yıl hizmete girdi. Ortadan geçen 13 yıllık süreç ise Türkiye’de sol, sosyalist hareketin önemli oranda güçlendiği vakit aralığıydı. Belediye binasının inşaatı da devrin çabasından nasibini aldı. Özellikle 1978-1980 yılları ortası inşaat halindeki bina, o devrin gençlerinin tabiriyle adeta sosyalist hareketin tabelası haline dönüştü. Binanın meydana bakan kirişlerine birçok sol küme tarafından sloganlar yazıldı, pankartlar asıldı. Sloganların üzeri 12 Eylül 1980 darbesi sonrası sıvayla kapatıldı.
‘SOL, SOSYALİST HAREKETİN TABELASI OLMUŞTU’
O günlerde birçok genç çok katlı binanın inşaatına çıkarak “yazılama” yaptı yahut pankart astı. Bu gençlerden biri de 1978 yılında İzmir’e gelen Hacay Yılmaz’dı. Tıpkı vakitte Tariş personeli olan Yılmaz, periyodun canlı şahitlerinden biriydi. Yılmaz, o periyodu şu sözlerle anlattı:
“Ben İzmir’e geldiğimde bina inşaat halindeydi. Bir de denize tam kıyıydı. İnşaatın çabucak yanından denize ayaklarını sokabiliyordun. Uzun müddet de inşaat halinde kaldı. Neden kaldığına, ne için kaldığına dair bir sürü kıssa var. Lakin bu inşaat halinde kaldığı süreçte bizlerin, devrimci sosyalist hareketlerin tabelası oldu diyebiliriz. Hatta 1979 yılında biz de Tariş personelleri olarak 15-16 Haziran Direnişi’nin yıldönümü ile ilgili üretim etabındaki binaya yazı yazdık. O duvarlarda, bütün sol, sosyalist hareketlerin yazıları vardır.”
Hacay Yılmaz ‘AŞAĞI SALLANARAK, YAZIYI TERSTEN YAZIYORDUK’
İnşaat halindeki binanın bir bekçisi olduğunu lakin yazılama yapanlara karşı çıkamadığını belirten Yılmaz, “Binaya çıkıyorduk. Kirişe gerçek eğilerek, asılı vaziyette yazıyı tersten yazıyorduk. Merdiven falan kullanılmıyordu. Aşağı sallanıyorduk, yanımızdaki arkadaş da geriden tutuyordu. Biz yazıları ekseriyetle kirişlere yazıyorduk. 5’inci, 6’ıncı katına yazdığımızı hatırlıyorum. Hatta en son katta da yazılar vardı. 1981’de darbeden sonra tamamlandı ancak tamamlanıncaya kadar yazılar kaldı” diye ekledi.
Yazı yazarken gözaltına alındığını da belirten Yılmaz, gözaltı sürecini ise “Gözaltına alınıyorduk lakin süreç yapılmıyordu. Dövüp, kaba dayak atıp bırakıyorlardı. Dayak da o denli ortaya örgüt çıkarma gayeli falan değildi. Bildiğin kaba dayak. Ben yakalandığımda Basmane Karakolu’na götürdüler. Sabaha karşı bıraktıklarını hatırlıyorum” kelamlarıyla anlattı.
‘GEZİ PARKI’NDA AKM NEYSE, O PERİYOT DE ORASI ÖYLEYDİ’
İnşaat halindeki belediye binası haricinde Cumhuriyet Meydanı’nda bulunan ve şu anda iş merkezi olan bir binanın da sosyalist hareketlerin pankart asma merkezi olduğunu söyleyen Yılmaz, “Cumhuriyet Meydanı’nın karşısında şu anda birçok medya kuruluşunun olduğu bir bina var. O bina da bizlerin bütün etkinliklerde, mitinglerde pankartlarımızı astığımız yerdi. Seyahat Parkı direnişinde Atatürk Kültür Merkezi nasıl pankartlarla doldurulduysa, o vakit da bahsettiğim bina öyleydi. Pankartlar, bayraklar, dövizler aktiflik öncesi oraya asılırdı. Biraz ilerisinde de çay bahçeleri vardı. Herkes evvel pankartını asıyordu, sonra çay bahçesine oturup yapıtını izliyordu” diye belirtti.
‘HİÇBİR VAKİT RUHUNDAN SİLİNMEYECEK ANLAR OLARAK HATIRLIYORSUN’
Birlikte o devrin fotoğraflarına baktığımız Yılmaz, yaşadıklarına ait son olarak şunları kaydetti;
“O yıllardan bu yıllara baktığın vakit hayatında bazen hatırladığın anlar oluyor. Bu anlar da o anlardan biri. Benim için en heyecanlı, en romantik periyotlardan biriydi. Hiçbir vakit ruhundan silinmeyecek anlar olarak hatırlıyorsun. 7’nci kata çıkıp sallanarak yazı yazmak… Bunun yanı sıra her gün tehlikeler yaşıyorduk. Sokaklarda silahlar patlıyor. Katliamlar, ataklar yaşanıyor. O periyot biz muazzam bir biçimde ihtilale ve sosyalizme yakın olduğumuzu hissediyorduk. O periyot hayallerimize en yakın hissettiğimiz vakitlerdi diyebilirim. Hiçbir vakit hayallerimizi bırakmadık lakin o periyodu asla unutmayacağım.”