Araştırmacı Bekir Ağırdır, seçimler yaklaşırken, gençlerin kararsız seçmen içindeki oranının olağandışı bir büyüklükte olduğunu belirtti, bu nedenle seçim ittifaklarının gençlere yönelik siyasetlere öncelik vereceklerini tabir etti. Gençlerin siyasete ilgisiz olduğunu, siyaset yapmaktan korktuğunu belirten Ağırdır, “Gençleri heyecanlandıracak büyük kıssa cumhuriyeti demokratikleştirmek olabilir” diye yazdı.
Bekir Ağırdır’ın “Genç seçmeni hangi yüzyıl heyecanlandırır?” başlıklı yazısının ilgili kısmı şöyle:
“Derin görüşme gerçekleştirilen 18 yaşındaki bir gencin sözü sıkıntıyı anlatıyor: “[Fiziksel şiddet protestolara katılmaktan] Evet caydırıyor, zira şu an mesela görüşümü destekleyen bir tweet görsem bile beğenemiyorum, zira başıma bir şey gelmesinden korkuyorum.”
Bu his nedeniyle gençler örgütlü siyasete ve faaliyete katılmıyorlar lakin bu durum gidişatla kaygılarının olmadığı manasına gelmiyor, bilakis ferdi itirazlarını gösterecekleri toplumsal medya üzere anonim yerlerdeki fırsatları da yarıdan fazlasının kullandığı anlaşılıyor.
Kadın ve söz özgürlüğü
Rapora nazaran, her ne kadar kendileri hareketlilikten kaçınıyor olsalar da ‘hükümetin hak savunucuları ile ilgili yaratmak istediği olumsuz algıya karşın gençler hak savunucularını olumlu kavramlarla tanımlıyor. Gençlerin hak savunucularına ait algılarında birinci sıralarda ‘açık fikirli, adil ve bahadır’ tanımlamaları geliyor. Her 10 gençten yalnızca 1’i hak savunucularını dışa bağımlı olarak tanımlarken, devlet düşmanı diyenlerin oranı da sadece yüzde 4.
Türkiye’de gençler, en çok bayanların, daha sonra da kendilerinin haklarının ihlal edildiğini düşünüyor. Bununla uyumlu halde insan hakları savunucularının en çok bayanların eşitlik hakkını savunduğunu düşünüyor ve en çok da bunun savunulması gerektiğini söylüyorlar. Gençlerin en çok savunulması gerektiğini düşündüğü haklar kategorisinde ikinci sırada ise söz özgürlüğü geliyor.’
Yabancı hissediyorlar
Okurlar raporun tamamına Hafıza Merkezi internet sayfasından erişebilir. Bunun dışında KONDA Barometresi araştırmaları gençlere dair daha geniş bir perspektif sunuyor.
Gençlerin yüzde 52’si son iki hafta içinde kendisini hiç keyifli ve huzurlu hissetmediğini söylüyor. Yüzde 65’i son iki haftada ilgisini çeken bir şey olmadığını söylüyor.
Gençlerin yüzde 87’si önümüzdeki 3 ay içinde ekonomik krizin büyüyeceğini, yüzde 84’ü 3 ay içinde ekonomik açıdan hayatının daha da zora gireceğini düşünüyor. Daha da vahim olanı, yüzde 53’ü kendini ülkesinde bile yabancı hissediyor.
Bulguları çoğaltabilirim. Gençlerin çok büyük çoğunluğunun hayalleri yok, idolleri yok, muvaffakiyet umutları yok, kendi gelecekleri için de ülkenin geleceği için de. Bu nedenle kızgınlar, öfkeliler.
Gidişata itirazları bir ideolojik bakıştan daha çok ferdi hayatlarındaki meşakkatlerinden, umutsuzluklarından besleniyor. O nedenle örgütlü itirazı ve çabayı bilmiyorlar. Ailelerinin ataerkilliklerden de olsa hükümet siyasetlerindeki baskılardan ötürü da olsa ekonomik yetersizlikleri nedeniyle de olsa meskenlerinden, mahallelerinden çıkamıyorlar. Kapana kısılmış hissediyorlar.
Bu yüzden doğal olarak var olan nizama ve hâkim güce, iktidara, gidişata hem inançları yüksek hem de itirazları yüksek. Bu nedenle kısa vadeli vaatlere dayalı iktidar telaffuzlarına ikna olmaları neredeyse imkânsız. O nedenle gençlerin tercihlerinde, tavır ve davranışlarında muhalefetin söylemi ve vaatleri belirleyici olacaktır. Gençlerin siyasete güvensizlikleri sürdüğü, muhalefetten de onları inandıran ve dikkate alan bir vizyon, öykü duymadıkları sürece seçime iştirakleri düşük olabilir. Gün sonunda düşük iştirak, kimliğinin duygusal ve fikri esaretiyle hareket ettiği için kararlılık gösteren seçmen kümesi en ağır olan iktidara matematik hesaplar nedeniyle fayda sonuç üretecektir.
‘Fırsat eşitliği yok’ diyorlar
Muhalefetin yeni bir gelecek kıssası gençleri heyecanlandırabilir. Gençlerin bugünkü algı, kıymetlendirme ve hisleri dikkate alındığında, onları heyecanlandıracak kıssanın temel destekleri, ögeleri, vaatleri neler olabilir?
Geldiğimiz noktada gençlerin en büyük şikâyeti fırsat eşitliğinin kalmamış olması. Bilhassa eğitimde ve istihdamda fırsat eşitliği olmaması, partizanlık, çeteleşme, her imtihanda yaşanan skandallar, her kamu çalışanı seçim sürecindeki yandaşlık, gençlerin geleceğe dair umutlarını kırıyor.
İkincisi hak ve özgürlüklerdeki geriye gidiş, baskılar, kısıtlamalar, her protesto hakkının şiddetle bastırılması gençlerin en büyük şikâyetleri.
Gençlere nazaran bugün ülkenin halini tanımladıkları kavramlar, vurgu sırasıyla, geçim düşüncesi, yoksulluk, haksızlık, huzursuzluk, mutsuzluk, endişe, baskı, şiddet. Bu tariflerin her birisi birbirini besleyen, çoğaltan kavramlar. Tam da bu nedenle büyük bir kıssayı duymaya ve güvenmeye muhtaçlıkları var.
Toplumsal cinsiyet eşitliği, doğa-çevre-iklim değişikliği problemlerini önceleyen gençler görüldüğü üzere etnik ve dini aidiyetlerinden, aidiyetler ortası tansiyonlardan değil daha çok ortak hayatın sıkıntılarından durum alıyorlar. Kimlik ya da siyasi kutuplaşmalar onları büyükleri kadar esir alamıyor.
Çünkü gençlerle evvelki jenerasyonlar ortasındaki en değerli farklılıklardan birisi hayata dair öğrendikleri, benimsedikleri bedelleri nereden ve nasıl öğrendikleri konusunda oluşuyor. Bugünün gençlerinin üçte ikisi anne babalarından farklı olarak 7 yaşına kadarki çocukluklarını kentlerde, metropollerde yaşadılar. Monolitik kültürün, monolitik aidiyetlerin olduğu köylerde, kasabalarda değil. Sokağa çıktıkları andan itibaren çokluğun, çeşitliliğin, farklılıkların var olduğu kentler, metropoller şekillendirdi zihin dünyalarını. Çocukluklarından itibaren internetin, bilgisayarın, taşınabilir aygıtların açtığı dünyadan duydular, dinlediler, öğrendiler olması gerekenleri. Dinledikleri haber, bilgi, tecrübe ne ataerkil kuralların geçerli olduğu ailesine ne de devletin tek tipli, tek taraflı eğitimine bağlı ve bağımlı. Örneğin yüzde 44’ü artık televizyon haberleriyle, tartışmalarıyla, manipülasyonlarıyla ilgili değil zira izlemiyorlar.
Kendilerine dair kararlara dahil olmak istiyorlar. Parti içi, örgüt içi demokrasinin olmadığı partilerden ve örgütlerden bu nedenle uzak duruyorlar.
Tüm bunlar bir yeni kıssaya işaret ediyor. Gençleri heyecanlandıracak büyük kıssa cumhuriyeti demokratikleştirmek olabilir. Egemenliğin halka ilişkin olduğu, eşit yurttaşlığın temel olduğu cumhuriyeti, farklılıklarını, kimlik ve tercihlerini onuruyla yaşayabileceği, farklılıkları-ihtiyaçları-talepleri için örgütlenerek siyasete dahil olabileceği iştirakçi demokrasiyle taçlandıracak, onurlu ömrü temel alan bir Türkiye öyküsü gençleri heyecanlandırabilir.” (YAZININ TAMAMI)