Elif Baş Los Vista’da Bedri Baykam ile bir röportaj gerçekleştirdi.
Röportajda Baykam’ın ABD’de göstermiş olduğu sanat faaliyetleri öne çıktı. Baykam, Amerika sanat örgütü idare konseyi üyeleriyle kendi yapıtlarını gezdiğini söyledi.
İşte o röportajın tamamı:
Elif Baş: Yakından takip ettiğim kadarıyla Bedri Baykam için bu sene tekrar yurtdışı stantlarıyla ve fuarlarla dolu geçti… Sanat ortamına gelen bu canlanma bizi de ayrıyeten keyifli ederken bir yandan merak ettiriyor, Bedri Baykam Miami Arka Week’te neler yaptı? Fuarda hangi yapıtları ile yer aldı?
Bedri Baykam: Kasım ayında, Miami ArtWeek’de düzenlenen Art Context sanat fuarına Hilton-Asmus Gallery (Chicago)’nun temsiliyetiyle katıldım. Sanatsever, koleksiyoner, galeri ve kurum yöneticileri Miami’ye akın etmişti ve inanılmaz keyifli bir kalabalık vardı. Galerinin kurucusu ve baş küratörü Arica Hilton fuar boyunca yapıtlarımı en hoş biçimde izleyicilere sundu ve anlattı. Önümüzdeki yıl kendisiyle Chicago’da açacağımız sergiyi de konuştuk.
Uluslararası geniş bir izleyici kitlesine sahip bu fuarda son yıllardan tuallerim ve 4D Lenticular yapıtlarım ile yer aldım. Fuarda sevgili eşim Sibel Baykam ve Genel Koordinatörüm Hikaye Eras bana eşlik ettiler. Türk ve Amerikalı sayısız sanatsever dost ile beraberdik. Leonardo DiCaprio’nun “Wolf of Wall Street” sinemasında hayatını canlandırdığı kişinin ta kendisi, Jordan Belford da fuarda yapıtlarımı gezip merak edenler arasındaydı… Keza yabancı dost galericiler ve sanatkarların da birçok oradaydı. Türkiye Cumhuriyeti Miami Başkonsolosu Feyza Barutçu Altuğ ve kıymetli eşi Irmak Altuğ ve Gazeteci Ertuğrul Özkök ile de bir ortaya geldik.
Kısaca hem sanat ve iş dolu hem de özlenen dostlarla buluşmalı bir ArtWeek geçirdik.
Öte yandan itiraf etmeliyim ki, bu kadar çok standın kente tıpkı anda yayılmış olması, gezmeyi ve keyif almayı çok zorlaştırıyor. Aslında birebir eleştiriyi Türkiye’de fuar ve Bienal’in tıpkı anda yapılması hakkında da söyleyebilirim. Bunlar sinerji değil bilakis konsantrasyon kaybı yaratıyor bence.
Elif Baş: Hepimiz biliyoruz, Bedri Baykam sanat hayatının başlangıcından beri rastgele bir kalıba sığmıyor. “Bedri Baykam yalnızca tual resmi yapan bir sanatçı” ya da “Bedri Baykam yalnız yerleştirme yapar!” üzere cümleler, hiçbir vakit, sanatınız hakkında kurulabilecek cümleler olmadı.
Sizi yıllardır takip edenler, sanat merkezinizi ve sergilerinizi gezenler bilirler… Pekala bir de bizimle paylaşabilir misiniz, nedir bu Lenticular eserler? 4. Boyutta neler oluyor?
BB: 4D’lerimi yapmaya 2007 yılında başlamıştım. O günden bugüne hala çalıştığım bir teknik bu. Lentucilar yapıtlarımda farklı vakitlerden, farklı isimler ve imgelerin birebir düzlemde bir ortaya geldiğini görüyoruz. Bu da demektir ki 4. Boyut eşittir ZAMAN!
4D yapıtlarım hakkında şimdilerde önemli bir rahatsızlıkla boğuşan sevgili kıymetli sanat insanı, müellif Edward Lucie-Smith’in “Dream Captions” kataloğuma yazdığı yazıdan bir alıntı paylaşmak isterim:
“… Bedri Baykam bu teknolojik yeniliği pervasız bir hayal gücüyle kullanmaya başladı. Birbirlerinin önünde uçuşan imgeler tahminen 3 boyutlu yahut bizler kendi açımızı değiştirdikçe öbür bir şeye dönüşüyorlar. Kimi görseller “sahiplenilmiş”, kimileri sanatkarın kendi çektiği fotoğraflardan gelmiş, kimileri da varlıklarını sanatkarın kendi boya yahut çizimlerine borçlular.
Sonuç; izleyiciyi, kaynağı pek çok farklı yerlerde köksalmış olan devamlı değişen ve akışkan bir görsel kainata yönlendirmiş oluyor. Bedri, mağara fotoğraflarına, 19. Yüzyıl İstanbul’unda Sultanların hayatını resmeden Oryantalist baskılara takıntılı; bu olgu, birebir vakitte tanınan sinema, bilhassa de Marilyn Monroe, James Dean üzere berbat bahtlarına yenilerek yitirilmiş starlar için de geçerli. Ayrıyeten kendisi Picasso’nun hayatı ve sanatı başta olmak üzere, Modernizmin birinci “kahramanvari” yıllarından da oldukça etkilenmiş bir sanatçı.”
Elif Baş: Sizi Amerika’da temsil eden tek bir galeri yok, birden fazla galeri ile çalışıyorsunuz. Bunlardan biri de Los Angeles’ta yer alan Gloria Delson Contemporary Arts. Hatta 2020 yılının birinci aylarında burada “Visual Adventures” (Görsel Maceralar) isimli bir ferdî stant açmıştınız…
Miami ArtWeek için başlayan Amerika seyahatiniz sırasında yeniden California’ya uğradınız. Biraz da seyahatin bu kısmından bahsedebilir miyiz?
BB: Miami Fuarı’nın bitişi ile bir arada eşim Sibel ile California’ya gittik. Evvel San Francisco bölgesinde bütün eski arkadaşlarım ve meslektaşlarımı görmek her zamanki üzere çok keyifliydi. Akabinde beni Los Angeles’ta temsil eden galerim Gloria Delson Contemporary Arts’ı ziyaret ettik. Burada, galericim Petra Wright’la, hakkımda bir hazırlık yapan eleştirmen Peter Frank ve birtakım koleksiyonerimle görüştüm.
Elif Baş: Galiba ayrıyeten Dünya Lideri olduğunuz AIAP/IAA Amerikan sanat örgütünün idare heyeti ile de bir toplantı yaptınız…
BB: Evet, IAA/USA’i (AIAP/IAA Milletlerarası Sanat Dernekleri UNESCO Resmi partneri oluşumun Amerikan Sanat Derneği kanadı) 3 yıl evvel kurarken bizlerle birlikte büyük uğraşlar harcayan, derneğin o zamanki Kurucu Başkan’ı Qathryn Brehm, şu anki idare konseyi üyeleri ile bir arada buradaki yapıtlarımı gezip sohbet ettik akabinde bir toplantı gerçekleştirdik. Onları görmek çok keyifliydi!
Dünya Lideri olarak, İstanbul’da Şubat ayında yapılacak Dünya Genel şurasına kesin katılmasını beklediğimizi vurguladım. Yeni liderleri geleceğini bildirdi.
Onlarla yaptığım toplantıda aldığım bir diğer hoş haber Beni çok keyifli etti. Los Angeles kenti meclisi Dünya Sanat Günü’nü belgeleyerek özel bir bildirge ile resmi olarak kabul ettiğini ilan etti! Amerikan Sanat Derneği (IAA/USA) bu hoş haberi bir arada düzenlediğimiz yemekte Dünya Başkan’ı olarak benimle paylaştı ve bu benim için hoş bir sürpriz oldu. Amerikan sanat derneğinin dışında Dünya Sanat Günü artık California’da da resmi olarak kutlanacak!
Elif Baş: Hakkınızda yazılmış onlarca kitap, yapılmış röportajlar, görüntüler, sinemalar, araştırmalar var… Yurtiçi ve yurtdışında yaptıklarınıza yetişmek sıkıntı Hazır İstanbul’da yapılacak Dünya Genel Şurası demişken, sorayım. UNESCO’ya bağlı Memleketler arası Plastik Sanatlar Derneği’nin kurucularından biri ve hala bu örgütün Türkiye Ulusal Komitesi Liderisiniz. Tıpkı vakitte 2015 yılında düzenlenen UNESCO resmi partneri International Association of Arka (IAA) 18. Dünya Sanat Birlikleri Genel Kurulu’nda Dünya Lideri seçildiniz. Bu başkanlığınızı sanırım bahsettiğiniz İstanbul’da gerçekleşecek Genel Kurul’da devredeceksiniz. Hazır lafı açılmışken kısa da olsa Dünya Sanat Günü’nden ve Dünya Başkanlığı’nızdan bahsedebilir miyiz? Nasıl bir süreçti Dünya Sanat Günü’nü UNESCO’ya kabul ettirmek?
BB: 2011 yılında, Meksika’nın Guadalajara kentinde yapılan 17. Dünya Sanat Birlikleri Genel Kurulu’nda, UPSD Lideri olarak yaptığım teklifin oybirliği ile kabul edilmesi üzerine, Leonardo da Vinci’nin doğum günü olan 15 Nisan, Dünya Sanat Günü ilan edildi. 2019 yılındaysa bu öneriyi bu sefer IAA Dünya Lideri sıfatı ile UNESCO’ya taşıdım. Yeniden oybirliğiyle kabul edildi ve Dünya Sanat günü Memleketler arası UNESCO Günleri’nin ortasına girdi. Bu hem benim için ve hem ülkemiz için ayrıyeten çok gurur verici bir olay. Şubat ayında İstanbul’da gerçekleşecek bu genel heyet vesilesiyle, Dünya sanat günü hakkında olağanüstü bir kitap hazırlıyoruz, kalıcı bir eser olacak bu tarihi dönemeç hakkında… İç ve dış sergilerle çok dolu geçecek bir 2023 yılı geliyor. Heyecanla bekliyoruz…