Türk Neonatoloji Derneği İdare Şurası Üyesi Prof. Dr. Merih Çetinkaya
Yenidoğan bebeğin sağlıklı gelişimi ve erişkinliğe geldiğinde pek çok hastalıkla karşı karşıya gelmemesi için birinci 6 ay yalnızca anne sütü ile, ondan sonra ise ayına uygun ek besinlerle tamamlayıcı beslenme programına uyulması gerekiyor. Lakin uzmanlara nazaran günümüzde, annelerin birden fazla sabırsız davranıp şimdi birkaç aylık bebeğe ek besine başlıyor ve bu da bebeğin gelişimini olumsuz etkiliyor. Türk Neonatoloji Derneği İdare Konseyi Üyesi ve Başakşehir Çam ve Sakura Kent Hastanesi Yenidoğan Ağır Bakım Uzmanı Prof. Dr. Merih Çetinkaya, İstanbul’da yaptıkları ve yaklaşık 1000 anneyi kapsayan bir araştırmaya nazaran, annelerin “daha süratli kilo alsın, büyüsün” tasasıyla bebeğine 2’nci ayında ek besine başladığını, köfte, ekmek, salça üzere o yaştaki bebeğin asla sindiremeyeceği besin hususları verildiğini kaydetti.
‘Anne sütünün kıymeti maalesef tam olarak kavranamıyor’
Prof. Dr. Çetinkaya, “Bebeklerin büyümesi ve başta beyin olmak üzere pek çok organ sisteminin gelişmesi için beslenme son derece değerli. Biz bugün için bebek beslenmesinde mucizevi besin unsurunun, hiçbir halde taklit edilemeyen, hiçbir özelliği yerine konulamayan anne sütü olduğunu biliyoruz. Bu nedenle de hem dünya hem ülkemiz şartlarında, birinci 6 ayda tüm bebeklerin yalnızca ve yalnızca anne sütüyle beslenmelerini öneriyoruz. 6’ncı aydan itibaren ise anne sütünün bebeğin kilo alımı ve öbür güç gereksinimlerini tam olarak karşılayamaması nedeniyle ek besinlerin verilmeye başlandığı ‘tamamlayıcı beslenme dönemi’ olarak isimlendirdiğimiz bir devir başlıyor. Bu periyoda tamamlayıcı beslenme dememizin sebebi de hala anne sütüne devam edilip, buna ek olarak kimi besinlerin verilmesi. Ancak ne yazık ki başta ülkemiz olmak üzere dünyada pek çok ülkede artık annelerin mucizevi anne sütünün özelliklerini tam olarak kavrayamıyor ve sıklıkla 2’nci aydan itibaren bebeklerine ek besin vermeye başlıyor” dedi.
‘Daha süratli büyümüyor, tam bilakis gelişme geriliği oluyor’
“Ne yazık ki annelerin yaklaşık 2’nci aydan itibaren bebeklerine ‘sadece doymadığını düşündükleri için’ ve gereğince büyümediği telaşıyla pek çok besin hususuna başladığını gördük. Bunlar ortasında ekmek, salça, köfte bile var. Aklınıza gelebilecek her türlü başka besin hususlarının olduğunu görüyoruz. Ne yazık ki bu, bebek de çok fazla badireye yol açıyor. Öncelikle bu ayda gastrointestinal sistemde bunları tam olarak sindirecek kâfi enzim olmadığı için bebeklerde kolik üslubu ağrılarla başlayan ve erken devir besin alerjilerine giden tablolar oluyor. Sıklıkla döküntüler formunda besin alerjileri görüyoruz bebeklerde. Ayrıyeten bunlar sindirilemediği için bebeğin büyümesi olumsuz etkileniyor ve bu bebeklerde büyüme ve gelişme geriliği sık olarak görülüyor”
Aslında annelerin bebekleri daha süratli büyüsün, daha fazla kilo alsın diye erken devirde ek besine başladığını lakin bunun, tam karşıtı bir tesir yarattığını kaydeden Prof. Dr. Çetinkaya, “Bebeklerine ziyan veriyor bu durum. Tam aksine, bebeklerde büyüme, gelişme geriliğine kadar gidebilecek önemli durumlara yol açıyor” diye konuştu.
‘Sağlıklı kuşaklar için birinci 1000 gün önemli’
Günümüzde gelişmiş ülkelerde bebek beslenmesinde ‘İlk 1000 Gün’ kavramının çok önemsendiğini de anlatan Prof. Dr. Çetinkaya, kelamlarını şöyle noktaladı: “Bunun manası şu, gebeliğin 9 ay 10 günlük süreci ile birlikte bebeğin birinci 2 yaşındaki sürecin toplamı 1000 güne denk geliyor. Annenin sağlıklı bir hamilelik geçirmesi, mümkünse olağan yolla doğum yapması, doğumdan sonra en az 6 ay mühletle bebeğini yalnızca anne sütüyle beslemesi, 6 aydan sonra ise uygun tamamlayıcı besinlere vaktinde ve az ölçülerde başlayıp artırarak devam etmesi, birinci 1000 gün gün kavramının en kıymetli bileşenleri. Burada aslında annelere verilebilecek en değerli bildiri, ‘Bebekler küçük erişkinler değildir ve bebeklerin mide kapasitesi, sindirim sistemi, sizin bizim üzere işlemez. Biz yediğimiz besinleri sindirmeye elverişli değildir bu aylarda. Bu devrin en erken 4, fakat mümkünse 6 ay olduğunu bir defa daha hatırlatmamız gerekiyor. Tamamlayıcı beslenmenin 4 ila 6 aydan sonra başlamasının bir başka en kıymetli sebebi de bebeğin sindirim sistemi kadar, beynin nörolojik işlevlerinin da besinleri teneffüsle bir arada koordineli bir halde yutabilecek duruma gelmesi için.”