Bazı besinlerin bizi daha uzun mühlet tok tuttuğu argüman edilir. Pekala besinler hakikaten açlık hissimizi azaltabilir mi?
Londra’daki Imperial College’dan Beslenme ve Besin ağı başkanı Gary Frost, acı biber ve zencefil üzere kimi yiyecekleri tükettikten sonra daha az acıktığımızı söyleyen araştırmalar olsa da, bu araştırmalarda ekseriyetle çok ölçüde yiyecek kullanıldığını ve hayvanlar üzerindeki tesirlerinin test edildiğini söylüyor.
Frost, “Bu tesirlerin beşerler için ne manaya geldiği ise bilinmiyor” diyor.
Acı biber yemenin iştah üzerindeki tesirini inceleyen bir araştırma, bir gram acı biber eklenen domates çorbasını tükettikten sonraki 4,5 saat içinde insanların ekstra 10 kalori yaktığını buldu.
Ancak acı biber yemenin iştah üzerinde uzun vadeli tesiri bulunamadı.
Bunun yanında acı bibber üzere yeşil çayın da iştahı dengeli bir formda bastırmadığına dair 32 farklı araştırma yayımlandı.
İştahı bastırmak konusunda en yaygın tüketilen içeceklerden biri de kahve.
California Eyalet Üniversitesi’nde kinesiyoloji kısmında yardımcı doçent Matthew Schubert, kahvenin içeriğinin iştahımızı bastırmakta tesirli olup olmadığını görmek için şimdiye kadar yapılan araştırmaları inceledi.
Bazı araştırmalar kahve içmenin besinlerin mideden ince bağırsağa daha süratli geçmesini sağladığını ve aslında açlık hissini artırdığını söylüyor.
Ancak kahvede fizyolojik olarak iştahı azaltan bir içerik bulunamadı.
Schubert’e nazaran, yakın gelecekte tamamlanması beklenen araştırmalarda kahvenin tesirinin günlük 100 ila 200 kalori daha az tüketmemizi sağlamakla sonlu olduğunun bulunması bekleniyor. Bu da kayda paha bir fark değil.
‘Sadece çok yüksek ölçüde lifli besin yemek açlık hissini yatıştırabilir’
Lifli besinlerin bizi daha uzun müddet tok hissettirdiği biliniyor ve bu besin tipleri hakkında yapılan kimi araştırmalar insanların daha fazla lifli besin yedikçe kilo almalarının yavaşladığını gösteriyor.
Ancak Frost, bunun yalnızca sahiden yüksek ölçüde lif yendiğinde gerçekleştiğini söylüyor:
“Günde 30 gram lif tüketmemiz tavsiye edilir lakin Birleşik Krallık’taki birçok insan günde yaklaşık 15 gram lif tüketir. Bunu 30 gr’a çıkarırsanız [iştah üzerinde] tesiri olabilir fakat bu da kalıcı olmayabilir.” diyor.
Daha fazla protein yemenin iştahı azalttığı bulunmuştu fakat bu sonuç çok dar kapsamlı bir deneye dayanıyor.
Hangi makrobesinlerin bizi daha tok hissettirdiğini bulmaya çalışan çok sayıda araştırma yapıldı lakin net bir yanıt alınamadı.
Kanada’daki British Columbia Üniversitesi’nde pazarlama ve davranış bilimi doçenti Yann Cornil, “Bulgular, proteinin bizi doyurma mümkünlüğünün daha yüksek olduğunu gösteriyor fakat sonuç o kadar net değil ve ekseriyetle tesirleri sonlu. Farklı makrobesin tipleri ortasında karşılaştırma yapmak zordur” diyor.
‘Öğünlerden evvel iki bardak su içenler daha az yemek yiyor’
ABD’deki Gillings Global Halk Sıhhati Okulu’nda beslenme profesörü Martin Kohlmeier, “İştahımızı azaltacak makul besinleri aramak yerine, gereğince su içtiğimizden emin olmalıyız, zira bu iştahımızı kısa bir müddetliğine keser” diyor.
Araştırmalar öğünlerden evvel iki bardak su içenlerin daha küçük porsiyonlarla doyduğunu buldu.
Ancak Frost, fizyolojik seviyede iştahımızdaki rastgele bir değişikliğin küçük ve kısa vadeli olacağını söylüyor.
Bunun sebebi fizyolojimizin bizi yemek yemeye yönlendirmesi.
Frost, “Batı toplumunda çok kısa bir müddet evvel çok besin almaya başladık. Evrimimiz boyunca çok az yiyecekle yaşayageldik.” diyor ve ekliyor:
“İştahı bastıran bir besin bileşeni varsa, hayatta kalmak için bundan büsbütün kaçınmanız gerekirdi.”
Kohlmeier, hiçbir yiyecek yahut içeceğin uzun vadede iştahımızı kıymetli ölçüde bastıramamasının bedenimizin neredeyse sabit bir tartısı korumak üzere tasarlanmış olmasından kaynaklandığını da söylüyor:
“Vücudun yükü zalimce savunan düzenekleri var. Evrimsel bir bakış açısına nazaran, insanlık için en büyük risk, yalnızca bizi öldüreceği için değil birebir vakitte bedenimizi zayıflattığı ve bizi bulaşıcı hastalıklara karşı daha savunmasız hale getirdiği için açlıktı” diyor.
‘Açlık inançlar, beklentiler ve hafızayla tetiklenir’
Kohlmeimer, bu nedenle iştahı denetim etmenin en uygun yolunun istikrarlı bir diyet olduğunu söylüyor. Böylece bedenin muhtemel bir eksikliği telafi etmek için arayışta olmayacağını belirtiyor.
Bunun yanında iştahımızın ruhsal tarafının ihmal edilmemesi gerekiyor.
Araştırmacılar onyıllar boyunca bu mevzuyu inceledi. 1987’de yapılan bir çalışma yemek görmenin ve kokusunu almanın bedenin sindirime hazırlanması için sinyaller gönderdiğini bulmuştu.
Cornil açlığın inançlar, beklentiler ve hafızayla şekillendiğini ve çoğunlukla ne yediğimizi ne kadar güzel hatırladığımızla ilişkili olduğunu söylüyor. Bu nedenle az yemek yediğimizi düşündüğümüzde daha fazla yeme eğiliminde olduğumuzu belirtiyor.
Bir araştırma, besinlerin “doyurucu” olarak etiketlendiğinde “light” olarak etiketlenenlere nazaran daha az yendiğini buldu.
Gıdalarla ilgili bizi daha uzun müddet tok tuttuğu savları ortaya atılabilir lakin vücudumuzla bunu sağlayabilmenin tek yolu istikrarlı bir diyet takip etmek üzere görünüyor.
Açlığı uzun mühlet savuşturmak mümkün olmayabilir lakin rastgele bir besin eksikliğini gidermek için gereken fazladan kaloriyi almayı engelleyebiliriz.