İtalyan gazetesi Vilayet Foglio’da Doğu Akdeniz tansiyonu ve Kıbrıs açıklarda bulunan gaza ait çarpıcı bir makale kaleme alındı. Rus Gazprom’un gaz tedariğinde yaptığı yeni kesintilerin itiş gücüyle dün gaz fiyatları rekor seviyeye ulaştı ve megavat fiyatı 290 avroya aştı. ENI ve TOTAL’in Kıbrıs açıklarında yeni bir gaz yatağı keşfettiklerini ilan etmeleri dahi güç piyasalarının duyduğu korkuyu yatıştırmaya yetmedi. Gaz yatağı Cronos ismini taşıyor ve İtalyan işletmenin sondaj ruhsatı bulunan alanlardan birisi olan ve Kıbrıs’ın 160 kilometre güneybatısında bulunan altıncı parselde yürütülen sondaj çalışmaları sırasında ortaya çıkarıldı.
“MEGA KEŞİF”İN DURUMU BELİRSİZ
İlk etapta yapılan iddialar 2.287 metre derinlikte bulunan 70 milyar metreküpü aşkın gazdan bahsediyor. Lakin daha birinci andan itibaren “mega keşif” olarak isimlendirilen bu keşif hiç de o denli “mega” olmadığı üzere birtakım belirsizlikler de saklıyor.
Kıbrıs hala Ankara’nın talep ettiği bir toprak ve Türk Cumhurbaşkanı Ada’nın doğu sularının büyük kısmında sondaj hakkı olduğunu savunuyor. Cronos’un bulunduğu altıncı parsel, teoride, Türkiye’nin üzerinde hak tez ettiği münhasır ekonomik bölgeye dahil değil. Lakin bu, Avrupalılarla Türkler ortasında sürtüşmelere mahzur olmak için kâfi olmayabilir. 2018 ve 2019 yıllarında yaşanan emsaller Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın kolay kolay seyretmekle yetinmeyeceğini anlatıyor.
“TÜRKİYE OLMADAN GAZ NAKLİ ZOR”
Bu formda Ankara, ENI ve TOTAL’in sondaj çalışmaları için özel müsaade sahibi oldukları bir öbür parsel olan yedinci parsele Yavuz isimli araştırma gemisini göndermeye karar verdi. Milletlerarası Siyasi Çalışmalar Enstitüsünün (ISPI) güç güvenliği konusundaki kıdemli danışmanı Massimo Nicolazzi durumu şöyle açıklıyor:
“Türklerin müdahalesi olmadan Kıbrıs’tan gaz nakli yapmayı tahayyül etmek sıkıntı.”
Amerikan niyet kuıruluşu Atlantic Council’in gaz uzmanı Charles Ellinas ise bize şunu söylüyor:
“Her ne kadar Ankara yeni gaz yatağının bulunmasıyla ilgili şimdiye dek rastgele bir açıklama yapmamış olsa da Türkiye’nin müdahalesi Kıbrıs’ın sularında sondaj seviyesinde olabilecek tüm gelişmeleri zorlaştırıyor.”
AVRUPA’NIN GÜÇ BAĞIMSIZLIĞI LEFKOŞA’DA GEÇMİYOR
Kısacası Avrupa’nın güç alanındaki bağımsızlığının yolu Lefkoşa’dan geçmiyor. Ellinas şöyle açıklıyor:
“En azından şimdilik, son periyotta yapılan keşiflere karşın gaz ihracatı için uygun bir sistem şimdi Ada’da mevcut değil.”
Gazı İtalya’ya ve münasebetiyle Avrupa’ya kadar getirmenin şimdilik tek yolu Mısır aracılığıyla sıvılaştırılmış gaz ihracatı. Gerekli müddetin ise hala test edilmesi gerekiyor.