ABD İLE SOMUT ADIMLAR OLABİLİR
Seçimler sonrası gözler Türk dış siyasetinin önceliklerine çevrildi. Hürriyet’e değerlendirmede bulunan uzmanlar, alakalarda radikal değişiklikler olmasa da 5 yıllık seçimsiz periyodun somut adımlar atmaya imkan vereceği görüşünde. Türkiye’nin eski Los Angeles Başkonsolosu Gülru Gezer, içeride iktisat önceleneceğinden dış siyasette meselelerin minimumda tutulacağı öngörüsünde bulundu. Gezer, Batılı önderlerin kesin sonuçları beklemeden Erdoğan’ı tebrik etmelerinin, bu idareyle “devam etme isteklerini” gösterdiğini kaydetti. Joe Biden idaresi İstanbul seçimleri sonrası ‘Erdoğan gidebilir’ formunda düşündü” diyen Washington Enstitüsü’nden Soner Çağaptay da artık Erdoğan’ın kalıcılığı üzerinden bağları geliştirecek adımlar atılacağını kaydetti.
AŞILMASI GEREKENLER
İlişkilerde bir “al-ver” süreci beklediğini aktaran Çağaptay, Türkiye’nin İsveç’e NATO vizesi vermesinin, Washington’un ise F-16 satışını onaylamasının değerli olacağını belirtti. Hakikaten evvelki akşam Erdoğan ile telefonda görüşen ABD Lideri Biden, F-16’lara karşılık İsveç sıkıntısını gündeme getirdi. Çağaptay, ABD gündemi 2024 seçimlerine dönmeden Erdoğan’ın bir Washington ziyareti yapabileceğini kaydetti. Gezer de ABD seçim yılına girmeden F-16 satışının Kongre’den geçebileceği görüşünü lisana getirdi.
TRUMP’IN TAVRI
Öte yandan 28 Mayıs Pazar gecesi eski Lider Donald Trump’ın Erdoğan’ı kutlayan birinci Batılı başkan olmasını “sıradışı” bulduğunu söz eden Gezer, Başban Biden açıklama yapmamışken Trump’ın öne çıkması için “Kendini 2024’e hazırlıyor” yorumunu yaptı. Türk dış siyasetinde mevcut şartların değişmesini beklemediğini söz eden Çağaptay, “Son yıllarda Rusya ve ABD ortasında bir istikrar kurup istediğini alan bir siyaset üretiliyor” diyerek bunun sürmesini beklediğini anlattı. Suriye ile muhtemel bir olağanlaşmanın ABD ile ilgilere tesirine dair Gezer, Washington’da havanın “desteklemiyoruz ancak köstek de olmuyoruz” biçiminde olduğunu belirterek, “Suriye’ye komşu Türkiye bölgedeki olağanlaşma trenini kaçıramaz” dedi.
AB İŞBİRLİĞİNE HAZIR
SEÇİM süreci boyunca sessiz kalmaya ihtimam gösteren Avrupa Birliği’nden sonuçların belirli olmasının akabinde gelen bildiriler, önde gelen üye ülke başşehirlerinin ve Brüksel’in Türkiye’yle ilgilerde yeni bir angajmana hazır olduğu sinyali içeriyor. AB’nin önceliği, münasebetleri tansiyondan uzak tutarak karşılıklı yarara dayalı alanlarda işbirliğini geliştirmek.
MESAJLARA YANSIDI
Seçimlerin galibinden bağımsız olarak Türkiye’yle yeni bir angajmana muhtaçlık olduğu uzunca bir müddettir Almanya tarafından lisana getiriliyordu. Fransa birinci evrede bu fikre sıcak bakmasa da gelinen kademede birebir çizgiye gelmiş durumda. Yeni devirde ilgilerin ileriye götürülmesi isteği çabucak her Avrupa başkanının kutlama iletisine yansıdı. Mevzuya teknik boyutuyla bakıldığında dikkat edilmesi gereken ileti ise AB Dışişleri ve Güvenlik Siyaseti Josep Borrell ile Genişleme Komiseri Oliver Varhelyi’nin ortak açıklaması. Açıklamada, “AB, Doğu Akdeniz’de istikrarlı ve inançlı bir ortamın yanı sıra Türkiye ve tüm halkı ile işbirliğine dayalı ve karşılıklı yarar sağlayan bir münasebetin sürdürülmesinde stratejik bir çıkara sahiptir” denildi. Bu ikili, yapan bir münasebete gerçek ilerlemek için AB’nin Türkiye ile temas kurmaya hazır olduğunun da altını çizdi. Son devirde fazla bir hareketin olmadığı ilgilerde daha evvelki periyotta olduğu üzere pragmatik adımlarla, birçok kesim tarafından “al-ver” olarak özetlenen yaklaşımla ilerlenmesi siyasetinin korunması bekleniyor.
İKİ KRİTİK ALAN
Türkiye’nin müzakere sürecinin canlandırılması konusunda ise kısa vadede rastgele bir hareketlilik beklenmiyor. Bağlarda yeni bir ivme yakalanıp yakalanmayacağı ve bunun ne kadar derinleştirilebileceği ise büyük ölçüde Türkiye’nin haline bağlı olacak. Müzakere sürecinde yeni sayfa ihtimali şu basamakta sıfıra yakın olsa da gümrük birliği ve vize hareket alanının daha geniş olduğu alanlar olarak görülüyor. Her iki alanda da teknik adımlar atması gereken Türkiye, ilerleme sağlanması için bastırıyor.
BIDEN’DAN ERDOĞAN’A: BATI SİZE KARŞI ADİL DEĞİL
ABD Lideri Joe Biden ve Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan evvelki gece telefon görüşmesi gerçekleştirdi. Görüşmede iki ülke ortasındaki alakaların yanı sıra NATO müttefikleri olarak temmuz ayında gerçekleştirilecek NATO Tepesi ve transatlantik güvenliğin güçlendirilmesi bahislerinin ele alındığı belirtildi. Basın mensuplarına kısa bir açıklama yapan Biden, görüşmede kendisinin Türkiye’nin İsveç’in NATO’ya iştirakine itirazından vazgeçmesi konusunu, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın ise ABD’nin Türkiye’ye F-16 satışı mümkünlüğünü gündeme getirdiğini söyledi. İsveç’in NATO üyeliği konusunda yeni bir adım bekleyip beklemediği sorulan Biden, “Konuyu gündeme getirdim. Gelecek hafta daha ayrıntılı görüşeceğiz” dedi. Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu da ABD’li mevkidaşı Antony Blinken ile “New York’taki Türkevi’ne yapılan akın, İsveç’in NATO üyelik süreci ve İstanbul Tahıl Anlaşması” hususlarının ele alındığı bir telefon görüşmesi gerçekleştirdi.
‘KONGRE’NİN İSVEÇ KURALI VAR’
Öte yandan Hürriyet Ankara Temsilcisi Hande Fırat, Cumhurbaşkanı Erdoğan ile Biden’ın görüşmesine ait detayları paylaştı. Fırat’ın edindiği bilgiye nazaran, ABD başkanının “Batı’nın size karşı müdahalesinin adil olmadığını düşünüyorum” tabirini kullanması görüşmeye katılan Türk heyetini şaşırttı. Biden ayrıyeten “F-16 problemini şahsen derhal ilerletmek istediğini ancak Kongre’nin İsveç’in üyeliğinin onaylanması koşulunu öne sürdüğünü” söyledi.
Tebrikler sürüyor
Dünya önderlerinden geçen pazar yapılan seçimler sonucunda bir devir daha vazifeye seçilen Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’a tebrik telefonları devam etti. Haziran ayında yapılacak ikinci genel seçimlerde seçilmesine kesin gözüyle bakılan eski Yunanistan Başbakanı Kiriakos Miçotakis, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ı arayanlar ortasındaydı. Miçotakis, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ı SEÇİM muvaffakiyetinden ötürü tebrik etti.
MISIR İLE KARŞILIKLI BÜYÜKELÇİ ATANACAK
Cumhurbaşkanı Erdoğan evvelki akşam da Mısırlı mevkidaşı Abdülfettah el Sisi ile görüştü. Sisi, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ı seçimlerdeki muvaffakiyetinden dolayı tebrik ederken, görüşmede Türkiye-Mısır bağlantılarını derinleştirecek adımlar ve bölgesel problemlerin ele alındığı ve iki önderin karşılıklı olarak büyükelçi atanması konusunda mutabık kaldığı belirtildi.