Güney Afrika’daki Cape Town Üniversitesinde Afrika Çalışmaları Kısmı Araştırma Vazifelisi Dr. Halim Gençoğlu, Batı sömürgeciliğine ait, “Sömürgecilik, kıtaya yalnızca kaynakların yağmalanmasını ve misyonerlerin medeniyet ismine Hristiyanlığı yaymasını değil, ırka dayalı ayrımcılığı da getirdi.” dedi.
Akademisyen Gençoğlu, Afrika’nın 15. yüzyıldan başlayarak devam eden sömürgeleştirilme süreciyle kıta halkının maruz kaldığı aşağılanma, ayrımcılık ve soykırıma varan hak ihlallerini kıymetlendirdi.
Gençoğlu, Afrika’yı işgal eden sömürgeci güçlerin öncelikle altın madeni, kauçuk ve petrol üzere kaynakların sömürülmesiyle ilgilendiğini belirterek, “Afrika’da ilgilendikleri ikinci öge ise halkın misyonerler tarafından dejenere edilmesi, Afrika kültürünün, lisanlarının ve dini inancının yok edilmesiydi. Sömürgecilik, kıtaya yalnızca kaynakların yağmalanmasını ve misyonerlerin medeniyet ismine Hristiyanlığı yaymasını değil, ırka dayalı ayrımcılığı da getirdi.” dedi.
Soykırımı, “başka ulusları aşağı gören ırkçı milletlere ilişkin ruhsal hastalığın ürünü” şeklinde tanımlayan Gençoğlu, Batı’nın Afrikalılar için kullandığı etnik kökene dayalı aşağılayıcı sıfatların altında da bu zihniyetin yattığını söyledi.
Gençoğlu, “Soykırım, bir insanı hayvan üzere kafese koyan milletlerin tarihinde olur. Mesela patlıcan rengine benziyor diye Avustralya’da bir millete Aboriginal (Aborijin) ismini takanların ikinci hareketi o milletin boynuna zincir takmak olmuştur. Bu sebeple son 20 yıldır Afrika’daki üniversitelerinde hakaret sayılan ‘Aboriginal’ yerine Indigenous (yerli) tabiri kullanılıyor.” dedi.
“Dönemin gazeteleri, siyahi bebeklerin timsah yemi yapılmasının yasaklanması gerektiğini yazdı”
Afrika kıtasındaki Batı sömürgeciliğinin vardığı boyutu gazete arşivlerinden örneklerle açıklayan Gençoğlu, ABD’de 1900’lerin başlarında çıkan gazete haberlerinde siyahi bebeklerin timsah avlarında yem olarak kullanıldığını lisana getirdi.
Gençoğlu, gazete haberleriyle bilhassa o periyot siyahi çocukların beşerden sayılmadığının belgelendiğine dikkati çekerek, şu sözleri kullandı:
“1920’lere kadar Amerikalılar, siyah bebekleri timsah avında yem olarak kullandı. 3 Haziran 1908’de Washington Times’da ‘Timsahları Pickaninnies (siyahi çocuklar) ile Yemlemek’ başlıklı bir makale var. ‘Pickaninny’ sözüyle kastedilen siyahi çocuklar. Timsahların derisi için avlandığı o yıllarda tarlada çalışan siyahi annelerin bebekleri bunun için konutlarından kaçırılıyordu. 16 Ekim 1919’da çıkan bir haberde artık Florida’da siyahi bebeklerin avcılar tarafından timsah yemi olarak kullanılmasının yasaklanması gerektiği yazıyordu.”
Belçika Kongosu’ndan 1904’te ABD’ye getirilen bir pigme olan “Ota Benga” isimli siyahinin “hayvanla insan ortası geçiş aşamasını” bulma savındaki bilim insanları tarafından deneylerde kullanıldığını ve hayvanat bahçesinde “İnsanın Eski Ataları” ismi altında sergilendiğini lisana getiren Gençoğlu, “Ota Benga, 1916’da hayvan muamelesi görmeye dayanamayıp kalbine kurşun sıkarak intihar etti.” dedi.
Gençoğlu, 19. yüzyılın başlarında yaşayan Afrikalı “Sarah Baartman” isimli bayanın kıssasını anlatarak, Baartman’ın Avrupa insanına nazaran farklı beden özellikleri nedeniyle “Hottentot Venüsü” ismiyle meşhur olduğunu söz etti.
Güney Afrika’dan 200 yıl evvel İngiltere’ye götürülen Baartman’ın Darwin teorisine de dayandırılarak “insanla hayvan ortasındaki ara ırkın örneği” sayıldığını aktaran Gençoğlu, “Siyahi Sarah Baartman, ölmeden evvel uzun mühlet Paris’te insan hayvanat bahçelerinde, vefatından sonra ise 2008’e kadar Paris Müzesi’nde sergilendi. Eski Güney Afrika Devlet Lideri Nelson Mandela, uzun uğraşlardan sonra Fransa’dan Cape Townlu bayanın cesedini geri alabildi.” diye konuştu.
Afrikalıların derisi kitap kabı olarak kullanılıyordu
Gençoğlu, Belçika’da bugün hala satışta olan kesik el biçimindeki Antwerpse çikolatasının, aslında büyük bir vahşetin sembolü olduğuna işaret ederek, “Belçika Hükümdarı İkinci Leopold, işgal ettikten sonra mülkü ilan ettiği Kongo’da kauçuk toplayamayan çocukların ailelerine ceza olarak çocuklarının kesik ellerini yollatırdı. Ne yazık ki Belçika’ya giderseniz hala bu el biçimindeki çikolatayı görebilirsiniz.” tabirlerini kullandı.
Afrikalıların derisinin 19. yüzyıla kadar kitap kabı olarak kullanıldığını anlatan Gençoğlu, “Dünyada tespit edilen insan derisiyle kaplı kitapların 46’sı ABD’de, 5’i Fransa’da ve biri Belçika’da bulunuyor. Fransa’nın birinci yazılı anayasası olan 1791 Anayasası’nın birinci nüshası da insan derisiyle kaplıdır. Bu kitapların kaplarının kimileri olağan yollardan ölen bireylerin derisinden yapılmıştır yani Batı’da 19. yüzyıla kadar bu çeşit uygulamalar vardı.” formunda konuştu.