ANKARA – CHP Genel Lideri Kemal Kılıçdaroğlu’nun davetiyle, başörtüsüne ait kanun teklifi CHP’li tüm milletvekillerinin imzasıyla TBMM’ye sunuldu lakin bu adım iktidar kanadından takviye bulmadı.
AK Parti’nin başörtüsü konusunda hazırladığı Anayasa değişikliği teklifi AK Parti, MHP ve BBP’nin imzasıyla Meclis’e geldi. Başörtüsüne ‘anayasal güvence’ getiren teklifte bir başka düzenleme ise “evlilik birliğini tanımlama” ismi altında yapıldı ve sırf bayan ile erkeğin evlenebileceğine dair unsurun anayasaya eklenmesi amaçlandı.
‘BU BİR ÖZGÜRLÜK, BUNA BİR ÇERÇEVE ÇİZİLEMEZ’
Anayasa hukukçusu Prof. Dr. Levent Köker’e nazaran kelam konusu teklifin geçmediği tabloda, Türkiye Cumhuriyeti kanunlarına nazaran rastgele bir kurumda başörtüsünü bayanlar için yasaklayan ya da mecbur eden bir düzenleme yok. “Dolayısıyla bu türlü bir düzenlemenin anayasada yahut kanunlarda yer almasının bir manası yok. Geçmişte de yoktu” tabirlerini kullanan Köker, geçmişte “hukuki yasak” olmamasına karşın üniversitelere başörtüsüyle girişlerin “fiili yasak” formunda engellendiğini hatırlattı.
“Bu bir özgürlük. Buna bir çerçeve çizilemez. Yasak olmayan şeyler özgürdür. Lakin başörtüsü yasak değildi, hür de değildi” diye konuşan Köker şöyle devam etti:
“Bunu bir kurala bağlayalım’ diyorlar. Lakin burada sorun şu; bu arkadaşlar 20 yıldır iktidardalar. Artık bu yasak apansızın kalktı. Nasıl kalktı bu yasak? Anayasada toplantı ve şov yürüyüşleri kanunu var. ‘Herkes evvelden müsaade almadan şov yapabilir’ deniyor. Yapabiliyor muyuz? Hasebiyle bunu da yazsanız tekrar başını kapattırır, devlet bu. Siz de bu devlette iktidarsınız ve siz de despotizm yapıyorsunuz. Adalet ve Kalkınma Partisi anayasanın her kararına tam manasıyla uyuyor da buna mı kaldı iş? Ben bunu bu açıdan politik olarak yanlış buluyorum. Hukuken gerekçelendirilebilir. Bu büsbütün siyasi bir şeydi. Yarın bir gün siyasi iklim değişirse, yine başörtüsü mecburiyeti gelirse ne yapacaksın? Bu husus siyasetin alanından çıkmaz.“
‘LAİK BİR DEVLETTE DİNİ İNANÇ SEBEBİYLE KANUN YAPILAMAZSA LAİK BİR DEVLETTE DİNİ İNANÇ SEBEBİYLE ANAYASA YAPILABİLİR Mİ?’
Anayasa Hukukçusu Köker, Meclis’e sunulan kanun teklifindeki, “Hiçbir bayanın, dinî inancı sebebiyle başını örtmesi ve tercih ettiği kıyafetinden ötürü eğitim ve tahsil, çalışma, seçme, seçilme, siyasî faaliyette bulunma, kamu hizmetlerine girme ile başka rastgele bir temel hak ve hürriyeti kullanmaktan ya da kamu yahut özel kesim tarafından sunulan mal ve hizmetlerden yararlanmaktan hiçbir surette mahrum bırakılamayacağı karar altına alınmaktadır” tabirlerini hatırlattı.
“Dini inancı sebebiyle” sözünün kritik olduğunu belirten Köker, başörtüsüne dair geçmişte çıkarılan kanun teklifinin Anayasa Mahkemesi’ne gittiğini, AYM’nin de “Laik bir devlette dini inanç sebebiyle kanun yapılamaz” kararı verdiğini hatırlatarak şunları söyledi:
“Laik bir devlette dini inanç sebebiyle kanun yapılamazsa laik bir devlette dini inanç sebebiyle anayasa yapılabilir mi? Kanun yapamıyorsun fakat anayasa yapabiliyorsun. Tekrar Anayasa Mahkemesi başörtüsüyle ilgili vermiş olduğu kararında, ‘Hiçbir eğitim görmemiş pak genç kız ve bayanlarımız başlarını örtebilirler. Üniversiteye başörtüsüyle girmek isteyenlerin dini sebeple değil siyasi sebeple başlarını örtüyorlar’ diyor. Pekala artık dini inanç sebebiyle başını örtmeyi özgür bıraktın, yarın bir gün mahkeme ‘Dini inanç sebebiyle değil siyasi sebeple başını örtüyor’ derse? Dini inanç sebebiyle diye bunu yazmanın hem laiklik unsuruna karşıtlık üzere bir sorunu var hem de bu maddeyi buraya yazmakla elde edilmeye çalışılan faydayı büsbütün ortadan kaldırmak üzere işlev görme ihtimali var.”
Prof. Dr. Levent Köker
‘TOPLUMSAL CİNSİYET SORUNUNDA DESPOTİK BİR DURUŞU TEMSİL EDİYORLAR’
AK Parti Küme Başkanvekili Hasret Zengin’in “Toplumda hassasiyet kelam konusu” tabirlerini kullanarak açıkladığı anayasa değişikliğinin bir öteki unsuru de aile tarifini düzenlemeyi öngörüyor ve unsurun genel münasebetinde “çürüme” ve sapkınlık” vurgusu yapılıyor.
“Bu hassasiyet hangi toplumda kelam mevzusuymuş bilmiyorum. Kendi hassasiyetlerini bütün toplumun hassasiyeti zannediyorlar. Kendilerini bütün toplumun yerine koymasınlar” tabirlerini kullanan Prof. Dr. Köker şöyle devam etti:
“Başörtüsünde özgürlüğü savunanlar, toplumsal cinsiyet ve cinsel yönelim probleminde despotik bir duruşu temsil ediyorlar. İkisi birbiriyle çok çelişkili. İstanbul Sözleşmesi’nin hukuka karşıt bir biçimde tek taraflı fesih edilmesinden buraya geldik. Kaldı ki İstanbul Sözleşmesi’nin altında bugünkü cumhurbaşkanının ‘Başbakan’ olarak imzası’ var. Birinde özgürlük havarisi kesiliyorlar öbüründe bilmem ne. Bunu buradan çıkarılması gerekiyor.“
‘YENİDEN AYRIŞMA OLMUŞ DURUMDA’
AK Parti’nin kurucuları ortasında yer alan ve uzun yıllar parti içindeyken de başörtüsü uğraşı veren insan hakları aktivisti Fatma Bostan Ünsal’a nazaran iktidar bu usul mevzuların tartışılmasını istiyor ve atılan adım siyasi. İktidarın öncüllediği şeyin insan hakları olmadığını, siyasi hedef taşıdığını tabir eden Ünsal, “Uzlaşmadan da uzaklaşıyorlar. Hazır bu türlü bir bahiste uzlaşma varken tekrar o denli ya da bu türlü ayrışma olmuş durumda” dedi.
Fatma Bostan Ünsal
‘BU MEVZUDA REKABET MEVZUYU SİYASİLEŞTİRMEKTİR’
İktidar kanadının başörtüsü konusunda el yükseltmek istediğini, CHP’nin teklifinin akabinde “ortak bir zeminin” yaratılma imkanının açığa çıktığını ama bunu iktidarın tercih etmediğini söyleyen Ünsal şunları söyledi:
“Başörtüsü yasağı aşıldı ancak bunun yasal tabanı yok’ diye konuşulan bir şeydi. O nedenle Kemal Kılıçdaroğlu’nun adımı hem kendileri hem de genel uzlaşma için manalıydı. CHP için manalı bir adımdı lakin bu adımı buraya taşımanın manalı olmadığını düşünüyorum. Bu bahiste bir rekabet mevzuyu siyasileştirmektir. Nihayetinde siyasallaştırmak makûs bir şey değil lakin politik çıkarı gözeten bir atak olarak görüyorum. Bu da artık yakışmıyor. Bu mevzuyla ilgili mağduriyet yaşadığını lisana getiren partiye bunun yakışmadığını düşünüyorum. Bu bahsin aşılmış olmasını onların da kâfi görmesi gerekirdi. Buradan dayanağı artırmak için bunun konuşulmasındansa uzlaşmayı kâfi görmelilerdi.”