Burcu Karaca
CHP Genel Lideri Kemal Kılıçdaroğlu’nun başörtüsünü yasal garantiye almak üzere Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne (TBMM) teklif sunacaklarını açıklamasının ardından başlayan tartışmalar sürüyor. Açıklamanın akabinde CHP, “Kadınların Yürüttükleri Mesleğin İcrası Kapsamındaki Kılık ve Kıyafeti Giymek Dışında Rastgele Bir Zorlamaya Tabi Tutulamaması Hakkında Kanun Teklifi”ni Salı günü Meclis Başkanlığı’na sundu. CHP önderi Kılıçdaroğlu’nun başörtüsü çıkışına Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın cevabı ise “Gelin, tahlili yasa değil, Anayasa seviyesinde sağlayalım” oldu. Bayanların giysisinin tekrar siyasetin gündemi olması ve erkek siyasetçiler tarafından tartışılması hakkında bayanlara ne düşündüklerini sorduk.
Müslüman feminist aktivist Zeynep His Ağbayır, Kılıçdaroğlu’nun başörtüsü teklifinin muhafazakâr seçmende karşılığı olduğu kanaatinde. AKP’nin iktidarına işaret eden Ağbayır “Keşke 20 yılın sonunda bu konuşmaları yapıyor olmasaydık. Yirmi yılda sıradanlaşmış olmalıydı” diyor.
Yakın vakitte başörtüsü takmayı bıraktığını söyleyen Ağbayır, başka yandan “Başörtüsü örtmeye zorlanan birçok bayan da biliyoruz. İstekli örtmek isteyenler de var, ailelerin kızlarının okula gidebilmesi için bunu pazarlık problemi haline getirmesi nedeniyle takanlar da. Biz aslında bunları tartışmalıydık. Bunları konuşabilecek noktaya gelmeliydik” diye ekliyor.
Karaca: Daha kalıcı adımlara gereksinim var
CHP’nin Meclis’e sunduğu teklifte, “Kamu kurum ve kuruluşlarında istihdam edilen ve kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları ile üst kuruluşlarına bağlı olarak bir mesleği icra eden bayanlar, yürüttükleri mesleğin icrası kapsamında giyilmesi gerekli cübbe, önlük, üniforma vb. dışında kıyafet giymek ya da giymemek üzere temel hak ve özgürlükleri ihlal edecek biçimde rastgele bir zorlamaya tabi tutulamaz” sözleri yer aldı.
Gazeteci Nihal Bengisu Karaca, Kılıçdaroğlu’nun çıkışını, CHP’nin toplumun çoğunluğunu ilgilendiren konularda ana akım siyaset yapmaya başlaması olarak yorumluyor. Meclis’e sunulan teklifi değerlendirirken, “Elbette başörtüsü sorunu çözülmedi’ demiyoruz fakat tasalar var zira bu tasaları canlı tutan şeyler hala yaşanıyor” diyor. Karaca, başörtüsü tartışmaları konusunda “bunun yalnızca muhafazakârların sorunu olmadığı noktasında” bir zihniyet değişimi yaşanması gerektiğine dikkat çekiyor ve ekliyor:
“Daha evvel yasak uygulanırken de bir yasaya referansla uygulanmıyordu. Mesnetsiz yönetmeliklerle ya da bir iş yerinde bir amirin buyruğuyla uygulanıyordu. Hasebiyle tekrar oraya dönmemek için daha kalıcı adımlara gereksinim var. Birileri rahatsız olabilir fakat değerli olan birtakım hak ve özgürlüklerin siyasi partilerin kazanmasına ve oy elde etmelerine bağlanmaması.”
“Kadınların ne giyeceği eril siyasetin konusu olmaktan çıkmalı”
Kadın hakları savunucusu Özgül Kaptan ise teklifin hayli vakitsiz ve yanlış bir formda ortaya atıldığı kanaatinde.
“Kadınların ne giyeceği, tayt mı giyecek, başını mı örtecek, kısa etek mi giyecek konusunun eril siyasetin konusu olmaktan artık sonsuza kadar çıkması lazım. Lakin bunun yasal teminatı var. Laik hukuk tabanında eşitliği garantileyen maddelerimiz gereğince güçlü, sorun uygulama. Bunların daha eşitlikçi hale getirilmesinin şartlarının yaratılması gerekiyor. ‘Kadınların ne giydiğine siyasetin karışmamasını sağlayacak eşitlikçi siyasetleri uygulayalım’ denseydi toplumun her kısmından bayan alacağı iletisi alırdı.”
Zeynep His Ağbayır’a nazaran de, Müslüman bayanlar başörtüsünün siyasi materyal olmasından sıkılmış durumda. Öbür yandan, muhafazakâr kesim için başörtüsü sıkıntısının gündem olmaktan çıkmadığını da lisana getiriyor.
“Bizim gündemimizde ekonomik sorunlar, ayrımcılıklar olabilir lakin başörtüsü bu toplumun çocuklarının, ailelerin daima gündeminde.”
“Tartışmaların Anayasa’ya gelmesi tasa verici”
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın “Çözümü Anayasa seviyesinde sağlayalım” kelamları, başörtüsünün anayasaya alınıp alınmaması gerektiği konusunda da bir tartışma başlattı.
Eşitlik için Bayan Platformu (EŞİK) gönüllüsü Özgül Kaptan, başörtüsü teklifiyle başlayan tartışmanın Anayasa’ya gelmesini son derece tasa verici bulduklarını söylüyor. “Çünkü biz bu şartlarda anayasanın görüşülemeyeceğini, tartışılamayacağını çok net olarak görüyoruz” diyor.
Zeynep His Ağbayır ise Anayasa tartışmasının ve başörtüsüne verilecek anayasal garantinin sonuçlarının hukukçular tarafından kıymetlendirilmesi gerektiğini düşünüyor.