Gazetemiz muharriri Barış Doster, AKP’nin Suriye siyasetinde son periyotta Şam idaresiyle diyalog sinyalleri vermeye başlamasının nedenlerini köşesini taşıdı.
Suriye’yle ilgilerde yaşanan değişimin nedenlerini yazısında bir dizi unsur ile sıralayan Doster, bölge ülkelerinin Şam’la olağanlaşma adımları atması karşısında Ankara’nın benzeri adımları atmasının kaçınılmaz olduğunu belirtti.
Suriye’de yaşananların Türkiye’deki yol açtığı sonuçlara işaret eden Doster, yapılan harcamalar ve artan asayiş sıkıntıları ile kayıt dışı istihdam karşısında bu durumun sürdürülebilir olmadığının da görüldüğüne dikkat çekti.
Doster, “Tarih, coğrafya ve iktisat bilmeden yürütülen dış siyasetin başarısız olması kaçınılmazdı. Türkiye, bunu yaşayarak öğrendi. Yanlışın ağır faturasını ise daha uzun yıllar ödeyecek” dedi.
Doster’in yazısı şöyle:
“Türkiye birkaç gündür, iktidarın Suriye siyasetindeki değişimi tartışıyor. Belirli ki yeni adımlar da yolda. Pekala, bu keskin değişimin sebebi ne? Tartışalım…
Birincisi, İsrail, Mısır, Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri’yle ilgilerini olağanlaştırma adımları atan Türkiye’nin, emsal adımları Suriye’yle atması kaçınılmazdı.
İkincisi, Türkiye’nin devlet kapasitesinin (siyasi, iktisadi, askeri ve yumuşak güç ögeleri toplamı) bir sonu var. Suriye’deki yanlış dış siyaset, bu hududu çok aşıyordu.
Üçüncüsü, Suriye’de yaşananlar Türkiye’nin demografik, sosyolojik, politik, ekonomik, diplomatik yapısına çabucak, direkt yansıyordu. Resmi açıklamalara nazaran sayıları 3.6 milyonu bulan süreksiz müdafaa statüsündeki sığınmacılar (bu sayıyı üçle çarpan yorumcular, siyasetçiler, uzmanlar var), demografik yapısı değişen hudut kentlerimiz, artan asayiş sıkıntıları, kayıt dışı istihdam, sığınmacılar için harcanan yaklaşık 100 milyar dolar, Suriyeli muhaliflere verilen dayanak dikkate alındığında bu durumun sürdürülebilir olmadığı görüldü.
Dördüncüsü, yalnızca ulusal değil, bölgesel ve global dinamikler de Suriye’yle olağanlaşmayı dayatıyordu. Bölgesel ölçekte İsrail ve Arap ülkeleri ortasındaki İbrahim Muahedeleri, Arap ülkelerinin Suriye’yle olağanlaşma adımları, İran ve Arap ülkeleri ortasındaki yumuşama bu kapsamda ele alınabilir. Suriye tersi Arap ülkelerinin gücü, Suriye’de rejimi değiştirmeye yetmedi.
TÜRKİYE’NİN KIYMETLİ YANLIŞLARI NELERDİ?
Beşincisi, global ölçekte ABD’nin zayıflaması, Suriye’ye onca çullanmasına rağmen istediği sonucu alamaması, Türkiye’nin tavrını değiştirmesinde tesirli oldu. ABD, hem direkt hem müttefikleriyle birlikte hem de desteklediği PKK – PYD – YPG ve IŞİD üzere terör örgütleri aracılığıyla Suriye’yi bölmek için çok uğraştı. Başaramadı. ABD içinde bile Suriye’yle temas kurulmasını önerenler var.
Altıncısı, iktidarın Suriye’de desteklediği rejim zıddı yapıların gerçekte ne çeşit yapılar olduğu, nihayet iktidar tarafından da görüldü. Bunları desteklemek yanlıştı.
Yedincisi, Türkiye; uzun müddet desteklediği Müslüman Kardeşler Örgütü’yle de (İhvan) son birkaç yıldır ortasına uzaklık koymaya, faaliyetlerini kısıtlamaya başladığından, Suriye’de bu yapıyı desteklemesinin fayda getirmeyeceğini gördü.
Sekizincisi, Türkiye; Suriye’de Esad’ı fazla hafife aldı. Halktaki karşılığını küçümsedi. Onun yalnızca Rusya ve İran’ın takviyesiyle ayakta kaldığını, sadece sivil asker bürokrasiye yaslandığını sandı. Yanıldı. Rusya ve İran’ın takviyesi elbet kıymetli. Ancak Esad; halktan dayanak görmese, yalnızca dış dinamikler sayesinde ayakta kalamazdı hem de ülkesine çullanan bu kadar güç karşısında.
Kısacası tarih, coğrafya ve iktisat bilmeden yürütülen dış siyasetin başarısız olması kaçınılmazdı. Türkiye, bunu yaşayarak öğrendi. Yanlışın ağır faturasını ise daha uzun yıllar ödeyecek.”