Makroihtiyati önlemler nedeniyle bankalardan şikayetler artarken uzmanlar, özel bankaların küçülmek zorunda kalabileceğini belirtti
Bankalar 24 yılın tepesindeki enflasyon ortamında “rekor kârlar” açıklasa da, birinci olarak geçen hafta iktisat idaresi ile yapılan kapalı toplantıda düzenlemelerin bilançolarında yaratacağı risklere dikkat çektiler. Bölümden kamuoyuna açık birinci isyan ise hafta başında İş Bankası’ndan geldi.
Sözcü gazetesinin Reuters’tan aktardığı habere göre, kesimde “ısının yükselmesine” neden olan düzenlemeler ise, cari fazla vermek ve yüzde 85’i aşan enflasyonla uğraş etmek üzerine heyeti iktisat modeli kapsamında bir yılı aşkın müddettir iktisat idaresi, BDDK ve TCMB tarafından yapılıyor.
Döviz talebini ve kredileri kısıtlayıcı bu önlemler kapsamında bankalara verilen krediler karşılığı ve TL mevduat oranı gayesine yönelik sabit kuponlu devlet tahvili tutma zaruriliği getirildi.
“Hükûmetin öbür devası yok”
Ancak bankacılar, rastgele bir faiz siyaseti değişikliği durumunda, menkul değerlerin faizleri artmaya, fiyatlarının da düşmeye başlamasının, bilançoda tutulan menkul değer büyüklüğü de dikkate alındığında, dalda yaratacağı ağır hasara dikkat çektiler.
Üst seviye bir bankacı, “Uygulanan makro ihtiyati önlemler bankacılık kesiminde ısıyı o kadar yükseltti ki bankacılık sistemini yakmaya başladı. Bu siyasetlerin seçimlere kadar devam etmesini bekliyorum zira hükûmetin diğer dermanı yok. Çünkü seçimlerden evvel 70 milyar dolarlık bir döviz talebi yaratmayı kimse istemez” dedi.
“50 milyar TL’den fazla kaynak tahvile gitti”
İş Bankası Genel Müdürü Ortan hafta başında tahvil tutma mecburiliği ile 50 milyar TL’den fazla kaynağın krediler yerine tahvile gittiğini belirterek, “Faiz oranlarının inmesi ne açıdan size fayda? Şayet kredinin fiyatlaması ucuzlamasına karşın krediye erişim güçleşiyorsa bunun kimseye bir yararı yoktur” dedi ve uygulanan makro ihtiyati önlemlerin bir an önce kaldırılması davetinde bulundu.
Kamu bankalarına yakın kaynaklar ise bankaların farklı görüşte olabileceklerini belirterek Aran’ın tenkitlerine yönelik “bu kadar abartılacak bir durumun olmadığını” söz ediyor.
Bir kaynak, “Nereden baktığınıza bağlı. Bu bir enflasyonla gayret programı… İhracata, yatırıma yönelik kredi kullandırımında bir badire yok. Lakin piyasada çok fazla kredi talebi var; “herkes hesabıma para geçsin ben istediğim üzere kullanayım” diyor” dedi ve ekledi: “Biraz bu değişime ayak uydurmak vakit alacak. Her yeni düzenlemede bir alışma devri, uyarlanma periyodu olur. Rahat olmak lazım.”
“Tüm dal risklere açık”
Ocak-Eylül periyodunda net kârları enflasyona endeksli tahvil getirilerinin de dayanağı ile yüzde 400’ün üzerinde artarak 286 milyar liraya çıkan bankacılık kesiminde, gelecek yıldan itibaren ise regülasyonların doğuracağı hasarın kendini göstermesi bekleniyor.
Üst seviye bir bankacı, gelecek yıldan itibaren bankaların hasar almaya başlayabileceğini belirterek, “Bankalar kredi vermek ister. Krediyi erişimi tüm bu tedbirlerle kısarsan cost of risk (maliyet riski) yaratma ihtimali var. Gelecek yıldan itibaren kesim risklere açık, vade uyumsuzluklarının arttığı bir periyoda girecek. Bu bankaların operasyonel maliyetlerinde azalmaya gideceği bir sürece işaret eder” diye konuştu.
Bankacılık kesiminde kamu bankalarının kredi pazarındaki hakimiyeti yıllar içinde artarken, toplam kredileri içinde kamunun hissesi 28 Ekim haftası prestijiyle yüzde 46.3’e ulaştı. Yabancı bankaların hissesi yaklaşık yüzde 25, yerli özel bankaların hissesi ise yüzde 29 düzeyine geriledi.
“Bankacılık kesimi kamunun bahtına bağlandı”
Bir diğer bankacılık kaynağı da, bankacılık bölümünün kamu riski ile çok iç içe gittiğine dikkat çekerek, “Yapılan düzenlemelerle bankacılık dalının yazgısını kamunun mukadderatına bağladılar. Bu bir bilanço riski yaratıyor. Özel bankalar bunu engellemek için krediyi daha da küçültüp o yarışa girmemeyi tercih ettiler. O yüzden özel bankalar küçülebilir ve bu küçülmenin de gerçek iktisada önemli yansıması olacak; OPEX yapılarına, şube ağlarına tesiri olacak” diye konuştu.
Yabancı bankaların da belli bir müddet Türkiye operasyonlarını büyütmeyebileceğini kaydeden tıpkı kaynak, o süreçte de durum değerlendirmesi yapmalarının mümkün olduğunu tabir etti.