Aile ve Toplumsal Hizmetler Bakanı Derya Yanık, İtalya’nın başşehri Roma’da düzenlenen BM Avrupa Ekonomik Kurulu Yaşlanma Konferansı kapsamında MIPAA+20 Raporu’nun ve BM AEK Bölgesi’nde Yaşlanmaya Ait Madrid Milletlerarası Aksiyon Planı’nın uygulanmasına ait BM AEK Sentez Raporu’nun lansmanına katıldı. Bakan Yanık, yazılı sunduğu ülke beyanında, Türkiye’de yaşlı nüfusun oranının 2016’da yüzde 8.3 iken (6 milyon 651 bin 503) 2021’de yüzde 9.7’ye (8 milyon 245 bin 124) yükseldiğini, son 5 yılda yaşlı bireylerin sayısının yüzde 24 arttığını belirtti. Türkiye’nin en süratli yaşlanan ülkeler ortasında bulunduğuna işaret eden Bakan Yanık, “Tecrübe ettiğimiz bu demografik dönüşüm süreci bizleri yaşlanma üzerine genel bağlamda içermeci ve bütüncül bir siyaset çerçevesi planlamaya yönlendirmiştir” tabirine yer verdi.
Yaşlanmanın, 2002’den bu yana Türkiye’de bir toplumsal siyaset alanı olarak ele alındığını kaydeden Bakan Yanık, nüfusun süratli yaşlanmasının sonucu olarak toplumsal hizmetleri ve uzun vadeli bakım modellerini çeşitlendirme ihtiyacı ortaya çıktığını, bu durumun ise ulusal seviyede yaşlanmaya ait tüm paydaşların birlikte ve koordineli çalışması gerekliliğini doğurduğunu lisana getirdi. Türkiye’de bu mevzuda son 5 yılda yürütülen çalışmaları anlatan Bakan Yanık, yaşlılara yönelik toplumsal hizmet modellerinin hem şahsî hem de bölgesel muhtaçlıkları karşılayacak formda çeşitlendirilip genişletildiğini kaydetti. Yetişmiş işçi sayısının ve bu çalışanın niteliğinin artırıldığını söz eden Bakan Yanık, uzun periyodik bakım sistemlerinin niteliğini artırmak emeliyle bakım hizmetleri kalite standartlarının geliştirildiğini vurguladı. Bakan Yanık, alanda nitelikli işçi yetiştirmek maksadıyla toplumsal hizmetler, geriatri ve gerontoloji üzere disiplinlerin müfredatlarının düzenlendiğini, üniversitelerde yaşlılık alanında araştırma ve çalışmalar ile yaşlılık araştırma ve uygulama merkezlerinin açılmasının desteklendiğini aktardı.
“Projeler devlet tarafından destekleniyor”
Kuşaklararası dayanışmayı güçlendirmek için istekli aktivite ve projelerin desteklendiğini belirten Bakan Yanık, şöyle devam etti:
“Yaşlı bireyler için geliştirilen siyasetlerin uygulanmasını yaygınlaştırmak ismine, merkezi idare, belediyeler, üniversiteler ve sivil toplum kuruluşları da dahil olmak üzere, paydaşların projeleri devlet tarafından desteklenmiştir. Bu kapsamda, 2016 yılından beri belediyelerin konutta bakım ve gündüz bakım hizmetlerine ait projeleri desteklenmektedir. İlaveten toplumun en kırılgan kesitlerindeki yaşlı bireyler için konutta bakım ve gündüz bakım hizmeti sağlamayı amaçlayan Yaşlılar için Gündüz ve Konutta Bakım Hizmetlerinin Uygunlaştırılması Projesi (YAGEP) ve En Kırılgan Kümedeki Türk Vatandaşları ile Süreksiz Müdafaa ve Milletlerarası Muhafaza Altındaki Bireylerin Toplumsal Hizmetlere Erişimin Arttırılması Projesi (FRIT-II) geliştirilmiştir.”
“Engelsiz tasarım ve yaş dostu etrafa yönelik farkındalık arttı”
Türkiye’de “yaş dostu” hayat alanlarını oluşturmaya yönelik pratiklerin sürat kazandığını vurgulayan Bakan Yanık, bunlardan birinin de “eşilebilirlik” olduğunu kaydetti. Bakan Yanık, “Son 20 yıl içerisinde bilhassa manisiz tasarım ve yaş dostu etrafa yönelik farkındalık artış göstermiştir. Bilhassa son 5 yıl içerisinde ise ulaşım, barınma, etraf, kentleşme, bilgi ve bağlantı teknolojilerine ait ulusal üst seviye siyaset evrakları yaşlılık bağlamında da ele alınmaktadır. Yaşlı bireylerin toplumsal hayata etkin iştirakini sağlamak için fiyatsız yahut indirimli ulaşım hizmetleri sunulmaktadır. Yeniden toplumsal ve kültürel aktivitelere iştiraki artırmak için yaşlı bireylere çeşitli fiyatsız ve indirimli, ulaşım haricinde seçenekler de sunulmaktadır” tabirlerini kullandı.
Yaşlılara yönelik tüm hizmetlerin nüfusun süratle yaşlanan demografik yapısıyla birlikte milletlerarası ve bölgesel gelişmeler gözetilerek, faal ve sağlıklı yaşlanma perspektifiyle geliştirildiğini vurgulayan Bakan Yanık, şunları kaydetti:
“Bu kapsamda, nüfusu demografik olarak yaşlanma sürecine bizden daha evvel girmiş ülkelerin siyaset ve hizmetlerini takip ediyoruz. Bu ülkelerin yaşlanma alanında âlâ uygulama örneklerini ve tecrübelerini inceliyoruz. Yaşlı bireylere yönelik siyasetlerin revize edilmesi ve yeni siyasetlerin geliştirilmesi için I. Yaşlılık Şurası Sonuç Bildirgesi ve Etkin Yaşlanma Strateji Evrakı üzere siyaset dokümanları yayınlanmıştır. Tüm bunlarla birlikte yaşlanma alanında milletlerarası ve bölgesel iş birliğine büyük değer veriyor, yürütülen çalışmaları kıymetli buluyoruz. Yaşlanma Daimi Çalışma Kümesine etkin katılımımızı sürdürmeye ve yaşlı bireylerin insan haklarının hayata geçirilmesinde somut ilerleme kaydetmenin yolları ile yaşlılık alanında yasal olarak bağlayıcı bir evraka ait görüş alışverişinde bulunma konusunda istekli olduğumuzu belirtmek isteriz.”