Ticaret Bakanı Mehmet Muş, 2023 yılına ait Ticaret Bakanlığı’nın bütçe teklifi konuşmasını yaptı. Bakan Muş “İhracatımız 2022 yılı Ocak-Ekim periyodunda, geçtiğimiz yıla nazaran %15,4 oranında artarak 209,5 milyar olmuştur” dedi.
Bakan Muş “Ticaret Bakanlığı olarak gümrüklerimizin aktifliğini artırmak ve ihracatımızı sürdürülebilir kılmak, iç ticaretimizi daha süratli ve emniyetli hale getirmek, esnaf ve ’lerimizin yanında olurken tüketicilerimizi korumak için var gücümüzle çalışmaya devam ediyoruz” sözünü kullandı.
Dolayısıyla ithalatta izlenen artışın %63’ü güç ve altın kaynaklı gerçekleşmiştir.
Şimdi sizlere dış ticaretimize ait yıl içinde öne çıkan faaliyetlerimizden ve 2023 yılına yönelik plan ve projelerimizden bahsetmek istiyorum.
Ülkemizin global pazarlar ve bedel zincirlerindeki pozisyonunu güçlendirmeyi, ihracatımızın klâsik ürün-pazar yapısını bir ileri basamağa taşımayı ve uzak ülkelerle ticaretimizi geliştirmeyi hedefliyoruz.
Bu doğrultuda, Bakanlığımızca ortaya konulan ve Temmuz ayında kamuoyu ile paylaştığımız “Uzak Ülkeler Stratejisi” ile belirlediğimiz 18 ülkeye yönelik, her biri sonuç odaklı kurgulanmış, toplam 328 hareket oluşturduk.
Böylece, bugüne kadar hazırlanan en ayrıntılı ihracat strateji dokümanlarından birini oluşturarak, ülkemizin ortalama ihracat menzilini genişletmeyi ve bu ülkelere olan ihracatımızı 4 kat artırmayı hedefliyoruz.
Ayrıca, bu ülkelerin de yer aldığı gaye ülkelerimize yönelik ihracat takviye oranlarımızı ek 20 puana kadar, maksat ülkelere maksat dallar olması durumunda ise ek 25 puana kadar artırıyoruz.
İhracatçılarımızın finansmana erişiminde teminat sıkıntısının ortadan kaldırılması, krediye erişimlerinin kefalet suretiyle sağlanması, bu sayede maliyetlerin düşmesi ve ihracatımızın tabana yayılması için TİM ile Eximbank’ın özkaynaklarıyla kurulan İhracatı Geliştirme Anonim Şirketi (İGE A.Ş.) Mart ayı prestijiyle faaliyete geçmiş ve Temmuz ayında sermaye yapısı güçlendirilmiştir.
Bu vesileyle teminat problemleri çarçabuk çözülüyor ve ihracatçılar artık kredi almak için fabrikasını, yerini bankaya ipotek vermek zorunda kalmıyor.
Bugüne kadar İGE A.Ş. tarafından yaklaşık 2800 onaylanmış müracaat kapsamında 9 milyar liranın üzerinde kefalet sağlanmıştır.
Bildiğiniz üzere ihracatımızın finansmanında Eximbank çok kıymetli bir yere sahiptir.
Türkiye’nin tek resmi ihracat dayanak kuruluşu olan Türk Eximbank, 2022 yılının birinci 10 ayı prestijiyle ihracatçılarımız için 37,3 milyar dolar finansman takviyesi sağlamıştır.
Bankanın toplam müşteri sayısı, 2022 yılında da artmaya devam etmiş olup bu firmaların %80,7’si KOBİ’dir.
Ayrıca Banka, Uluslararası ve Bölgesel Bankacılık ve Finans Kuruluşları ile imzaladığı mutabakatlarla ek finansman imkânları sunmaya devam etmiş ve yılbaşından itibaren 1,5 milyar doları aşan ölçüde kaynak sağlamıştır.
Bankanın, ödenmiş sermayesi 3 milyar lira artış ile 13,8 milyar liraya yükselirken, kayıtlı sermaye tavanı 17,5 milyar liradan 30 milyar liraya yükseltilmiştir.
Hizmet ihracatımız son 20 yılda 4 kattan fazla artmıştır. Bu kapsamda, pandeminin tesirlerini geride bırakarak 2021 yılında bir evvelki yıla nazaran %74,3 oranında artarak 61,3 milyar dolar düzeyine ulaşmış, birebir periyot hizmetler istikrarı ise 31,7 milyar dolar olmuştur.
2022 Ağustos yıllıklandırılmış dataya baktığımızda ise hizmet ihracatımız bir evvelki yılın tıpkı devrine nazaran %65 oranında artış kaydederek 76,4 milyar dolara ulaşmıştır. Tıpkı devirde, hizmet bölümlerindeki dış ticaret fazlası %103 artışla 39,3 milyar dolara yükselmiştir.
Mevcut özgür bölgelerimizi Ar-Ge ağır, yüksek teknolojili ve katma pahası yüksek mal ve hizmet üretiminin yapıldığı ihtisaslaşma temelli yeni kuşak hür bölgelere dönüştürmek için çabalıyoruz. Bu anlayışla yeni özgür bölgeler kurmak, özgür bölgelerimizde yeşil dönüşümü sağlamak ve yenilenebilir güç kaynaklarından en verimli halde yararlanmak temel önceliklerimiz ortasındadır.
Yerli üretimimizi dampingli ve sübvansiyonlu ithalata karşı korumak için ticaret siyaseti tedbir ve uygulamalarını aktif biçimde kullanmaya devam ediyoruz.
Hâlihazırda 66 eser kümesinde 24 ülke menşeli 128 adet dampinge ve sübvansiyona karşı tedbir; 18 eser kümesinde 23 ülkeye karşı, 62 adet tedbirin etkisiz kılınmasına karşı tedbir; 6 eser kümesinde tüm ülkelere karşı, 3 eserde DTÖ üyesi olmayan ülkelere yönelik korunma tedbiri uygulanmaktadır.
2022 yılı Ocak-Ekim periyodu için kelam konusu uygulamalar kapsamında 13,8 milyar dolar meblağında ithalat tedbire tabi olmuştur.
Pandemi sonrasında global iktisatta yeni şartların, risklerin ve trendlerin ortaya çıktığını görüyoruz.
Bu yıl Bakanlığımız vazife alanı çerçevesinde bahsetmiş olduğum üzere birçok çalışma yaptık. Bu performansı, plan ve amaçlarımız doğrultusunda önümüzdeki devirde de sergilemek istiyoruz.
Bakanlığımızın 2023 Yılı Merkezi İdare Bütçe Kanun Teklifi, program bütçe sisteminin Program-Alt Program yapısına uygun olarak ve harcama ünitelerimizin faaliyet teklifleri temel alınarak hazırlanmıştır. Program bütçe sisteminde Bakanlığımızın da içinde yer aldığı üç adet ana program yapısı bulunmaktadır.
Söz konusu programlar; “Kayıt Dışı İktisatla Mücadele”, “Ticaretin Düzenlenmesi, Geliştirilmesi ve Kolaylaştırılması” ve “Tüketicinin Korunması, Eser ve Hizmetlerin Güvenliği ve Standardizasyonu”dur.
Bu programların ikisinde Bakanlığımız program uyumundan sorumlu yönetim olarak yer almaktadır.
Ticaret Bakanlığımızın, sizlere takdim olunan hedef ve faaliyetleri doğrultusunda kullanılmak üzere, 2023 yılı bütçesi toplam 17 milyar 124 milyon 310 bin TL’dir.
Bu meblağın,
13 milyar 335 milyon 123 bin TL’si Ticaretin Düzenlenmesi, Geliştirilmesi ve Kolaylaştırılması Programına,
1 milyar 988 milyon 706 bin TL’si İdare ve Takviye Programına,
1 milyar 411 milyon 43 bin TL’si Kayıt Dışı İktisatla Uğraş Programına,
368 milyon 634 bin TL’si Tüketicinin Korunması, Eser ve Hizmetlerin Güvenliği ve Standardizasyonu Programına,
20 milyon 804 bin TL’si Program Dışı Sarfiyatlar olarak tahsis edilmiştir.
Ayrıca, ekonomik sınıflandırmaya nazaran Bakanlığımız 2023 yılı bütçe teklifinin;
4 milyar 592 milyon 150 bin TL’si işçi sarfiyatlarına,
651 milyon 76 bin TL’si SGK devlet primi masraflarına,
662 milyon 768 bin TL’si mal ve hizmet alım masraflarına,
720 milyon TL’si sermaye sarfiyatlarına,
32 milyon 300 bin TL’si sermaye transferleri tertibine,
10 milyar 466 milyon 16 bin TL’si cari transferlere, yani büyük ölçüde ihracatçı ve ticaret erbabımızın desteklenmesi ile ilgili masraflara tahsis edilmiştir. “