ANKARA (İGFA) – Enerji ve Natürel Kaynaklar Bakanı Dönmez, TBMM Genel Şurasında, Amasra’daki maden kazası konusunda bilgilendirme yaptı.
TTK Amasra Kurumunda 14 Ekim Cuma akşamı saat 18.10 sıralarında Türkiye’yi yasa boğan elim bir maden kazasının yaşandığını anımsatan Dönmez, kaza haberini alır almaz İçişleri Bakanı Süleyman Soylu ve Çalışma ve Toplumsal Güvenlik Bakanı Vedat Alım ile olay yerine intikal ederek çalışmaları yerinde koordine ettiklerini ve bütün kurumları teyakkuza geçirdiklerini söz etti.
Vahim hadisenin metan gazının boşalmasına bağlı olarak grizu patlaması halinde meydana geldiğinin değerlendirildiğini anlatan Dönmez, “Patlamanın akabinde galeride kısmi yangınlar oluşmuş, keza kömür üretiminin yapıldığı alanda da kısmi göçükler meydana gelmiştir.” dedi.
Kazanın meydana geldiği 16.00-24.00 vardiyasında 110 madencinin çalıştığını aktaran Dönmez, işletmedeki kurtarma grupları tarafından acilen arama kurtarma çalışmalarına başlandığını kaydetti.
TTK Amasra Kurumunda 30 tahlisiyecinin bulunduğuna değinen Dönmez, Zonguldak, Bartın, Ankara ve Kütahya’dan toplam 110 kişilik ek tahlisiye takımlarının arama kurtarma çalışmalarında vazife aldığını bildirdi. Madencilerden 58’inin sağ olarak tahliye edildiğini, 41 madencinin hayatını kaybettiğini hatırlatan Dönmez, 11 madencinin ise yaralı olarak hastanelere sevk edildiğini anlattı.
Bugün prestijiyle sadece İstanbul’da 6 madencinin tedavisinin sürdüğünü belirten Dönmez, Bartın’daki bütün yaralı madencilerin taburcu olduğunu aktardı.
1973 YILINDAN BU YANA GEÇEN SÜRECİ ANLATTI
1973’ten bu yana faaliyet gösteren TTK Amasra Kuruluşunda iş sıhhati ve güvenliği kapsamında yapılan faaliyetler ve yatırımlarla ilgili bilgi veren Dönmez, “TTK’nin 2010’dan bu yana son 12 yılda yaptığı yaklaşık 677 milyon liralık yatırımın yüzde 33’ü iş güvenliğine ayrıldı. TTK’nin 5 kurumundan en küçüğü olan Amasra kurumuna ise tıpkı yıllar ortasında 77 milyon liralık yatırım yapıldı. Bu da yüzde 49’a tekabül ediyor.” diye konuştu.
İlgili yönetmeliğe nazaran, her 250 çalışana bir iş sıhhati güvenliği uzmanı görevlendirilmesinin mecburî olduğuna dikkati çeken Dönmez, “TTK Amasra Kurumumuzda 580 çalışana, 16 iş sıhhati ve güvenliği uzmanı görevlendirildi. Öteki bir sözle her 37 madencimize 1 iş sıhhati ve güvenliği uzmanı düşüyor. İş sıhhati ve güvenliği mevzuatı marifetiyle çalışma alanlarındaki bütün iş ve süreç basamaklarının, risklerinin iş güvenliği uzmanlarınca kıymetlendirilmesi zaruriliği getirildi ve bu kurumda çalışmalar da bu düzenlemelere nazaran yapılıyor. Bu kapsamda iş sıhhati ve güvenliği uzmanları ve kurum çalışanlarına İstanbul Teknik Üniversitesi NOVA aracılığıyla keza Güney Afrika’nın Pretorya Üniversitesi yetkililerinin iştirakiyle temel risk kıymetlendirilmesi eğitimi, tetikleyici müdahale aksiyon planı eğitimi ve büyük tehlike idare eğitimi aldırılmış ve ardından uygulamaya yönelik hayat döngüsü risk değerlendirmesi çalışması alanda gerçekleştirildi” diye konuştu.
“AMASRA KONTROLÜNDE SORUN TESPİT EDİLMEDİ”
Dönmez, “Yılda ortalama 8 bin kontrol gerçekleştiren Maden ve Petrol İşleri Genel Müdürlüğü tarafından yer altı kömür ocakları yılda en az 4 defa denetlenmektedir. Bu kapsamda TTK Amasra Kurumunun de bu yıl yapılan dördüncü yani son kontrolü, 21-27 Ağustos tarihleri ortasında yer altı uzmanları tarafından yerinde gerçekleştirildi. Bu kontrollerde teknik ve idari düzenlemelere ters bir konu tespit edilmemiştir.” diye konuştu.
İşletmenin eylül ayı içerisinde TTK İş Sıhhati Güvenliği ve Eğitim Daire Başkanlığı teknik elemanları ile Çalışma ve Toplumsal Güvenlik Bakanlığının iş müfettişlerince de denetlendiğini anlatan Dönmez, olayın meydana geldiği birinci andan itibaren Bartın Cumhuriyet Başsavcılığınca isimli soruşturma başlatıldığını hatırlattı.
SAYIŞTAY RAPORLARINA DA DİKKATİ ÇEKTİ
Öte yandan kamuoyunda gündeme getirilen Sayıştay raporlarına dikkati çeken Dönmez, TBMM’deki bilgilendirme sunumuna şöyle devam etti:
“2017 ve 2019 yılları Sayıştay raporlarında yer alan ‘solunabilir ve patlayabilir tozla mücadele’ başlığı altındaki konuların dikkate alınmadığı savı ortaya atılmıştır. Bu argümana ait ölçümler ve denetimler tam yapılmakta ve mevzuatta belirtildiği düzeyde tutulmaktadır. İkinci olarak; Soma ve Ermenek kazalarından sonra mevzuattaki düzenlemelere istinaden TTK’da güzelleşmeler yapılmadığına dair savlar atıldı. Tüm kurumlarda bulunan toplam 200 kilometrelik bu yeraltı açıklıklarında hayat sınırı tesis edildi. Yeraltı ferdi kurtarıcı maske değişim istasyonları kuruldu. Tüm iş süreçleri için risk kıymetlendirme yükümlülüğü getirilmiş, bu konu kurum tarafından titizlikle takip edilmiştir. Yer altında metan, oksijen, karbonmonoksit, hidrojensülfür, sıcaklık ve hava suratını ölçen sensörlerin bulunması mecburiliği yerine getirilmiştir. Bağımsız çalışan her takımda en az 1 adet seyyar gaz ölçüm aygıtı bulunmaktadır. Ayrıyeten konveyör haberleşme ve acil ikaz sistemi, tahlisiye aygıtı, el tipi sıcaklık ve basınç ölçer, çoklu gaz tahlil seti, merkezi gaz izleme sistemi, exproof kamera, ana nefeslik aspiratör modernizasyonu, ferdî oksijen maskeleri, antistatik iş elbiseleri, basınç teneffüs istasyonları, otomatik yangın söndürme sistemleri, tali havalandırma pervaneleri üzere burada daha sayamayacağım 50 kalemde gerek kişisel gerekse de alana yönelik iyileştirmeler yapıldı. Yer altındaki bütün çalışma alanlarının hava giriş ve çıkışını denetim etmek ve ölçmek hedefiyle 6’lı sensörler tesis edilmiştir. Bu sensörler her kurumumuzda bulunan merkezi gaz izleme ünitelerinden takip edilmektedir.”
Dönmez, Sayıştay’ın bulguları ortasında da yer alan “Kurum Degaj Yönergesi”ne riayet edildiğini söyledi.
Kazanın olduğu gün, Sayıştay Raporlarındaki tabirlerin çarpıtıldığını anımsatan Bakan Dönmez, dünya genelinde yürütülen madencilik faaliyetlerinin bir birçoklarında, delme ve patlatma sisteminin kullanıldığını belirterek, Türkiye’de minimal düzeyde, işin gereği olarak, teknik düzenlemelere riayet edilerek, delme ve patlatma sürecinin yapıldığını kaydetti.
“Maden ocağının patlayacağına” yönelik savlara ait de Dönmez, “Yer altı tüm çalışma alanları ve giriş çıkış havalarında, metan, oksijen, karbondioksit, sıcaklık ve hava suratı ölçümleri ile 24 saat boyunca daima izlenmekte, bilgiler de kayıt altına alınmaktadır. O işletmemizde, birebir uçaklarda olduğu üzere kara kutumuz var. O ana kadar gerçekleşen tüm ölçümler, aşağıdaki ve üstteki görevlilerin ortasındaki her çeşit telsiz ve telefon konuşması kayıt altında. Bunların hepsi de incelemeye ve kontrole tabi olacak. Hiçbir telaşınız olmasın. En ufak bir ihmal varsa gereği yapılacak” diye konuştu.
Kaza sonrası yapılacak ödemelerden bahseden Dönmez, AFAD, TTK, Türk-iş Sendikası, Ferdi Kaza Sigortası, Çalışma ve Toplumsal Güvenlik Bakanlığı ile Aile ve Toplumsal Hizmetler Bakanlığımız tarafından kişi başı toplamda 1,5 milyon liranın üzerinde ödeme yapılacağını kaydetti. Dönmez, kelam konusu ödemelere de başlandığını söyledi.
MADENCİLİK KAZA İSTATİSİKLERİ
Türkiye’deki madencilik dalına ait kaza istatistiklerini de paylaşan Dönmez, Türkiye geneli ölümlü iş kazaları ve meslek hastalıklarında madencilik dalının hissesi 1990 yılında yüzde 35,4 iken bu oran, yapılan güzelleştirmelerle 2010’da yüzde 10’un altına gerilediğini belirterek, “Soma ve Ermenek kazaları sonrası bu oran 2014’te yüzde 23’e yükselmiştir. İyileştirmelere yönelik yapılan mevzuat düzenlemeleri, maden işletmelerinde yapılan ISG yatırımları ve yapılan kontrollerle 2021 yılında yüzde 5,2’ye gerilemiştir” dedi.