Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, ABD’de düzenlediği basın toplantısında İngiltere’deki temaslarını ve ABD’deki temasları anlatarak, “Sayın Cumhurbaşkanımız toplamda 25 ikili görüşme gerçekleştirdi ve başka görüşmelerle birlikte 31 faaliyette bulundu, görüşme gerçekleştirdi. Bu görüşmelerin 16’sına da ben de refakat ettim” dedi. Çavuşoğlu, “Temaslarımız da hem ikili ilgilerimizi hem de şimdiki global, bölgesel gelişmeleri ele alma fırsatımız oldu. Birçok görüşmelinin odak noktasını Rusya-Ukrayna bağlamındaki gelişmeler oluşturdu. Bir çok mevkidaşımdan memleketler arası barışı katkılarımız hakkında övgü dolu tabirler duydum, bilhassa Cumhurbaşkanımızın üstlendiği rol hakkında. Global besin güvenliği bağlamında İstanbul mutabakatının işlemesi ya da işlemeyi sürdürmesi herkesin ortak temennisi. BM Genel konseyi haftası esnasında Rusya’nın kısmi seferberlik kararı. Zaporojiya, Herson, Luhansk ve Donetsk’te referandum ilanı ve esir takasa değerli gelişmeler oldu” sözlerini kullandı.
Akşam saatlerinde Los Angeles’a geçeceğini lisana getiren Bakan Çavuşoğlu, “Ardından Japonya’da eski Başbakan Shinzo Abe’nin cenaze merasimine katılmak üzere, Türkiye’yi orada temsil etmek üzere Tokyo’ya geçeceğim” sözlerini kullandı.
“UMUT TÜRKİYE’DE”
Basın mensuplarının sorularını yanıtlayan Bakan Çavuşoğlu, Türkiye’nin attığı adımlara yönelik soruya, “Bizim görüştüğümüz muhataplarımız Türkiye’nin şu anda barış için bir umut olduğunu söylüyor. Tıpkı biçimde bu tahıl muahedesinin imzalanmasında Türkiye’nin oynadığı rol ortada, bunu herkes görüyor. Öteki taraftan tahıl mutabakatının problemsiz bir formda işlemesinde de Türkiye’nin BM ile birlikte üstlendiği rolün herkes farkında. Bu mutabakat sayesinde besin fiyatlarında 2008’den sonra en büyük düşüş yaşandı. Herkes 4 aylık olan bu muahedenin uzatılması mümkün mü değil mi diye soruyor. Rusya ile Ukrayna ortasında tekrar bir ateşkes olacaksa bununda Türkiye sayesinde olacağını herkes biliyor. Yani umut Türkiye’de” karşılığını verdi.
Genel manada bu savaşın bitmesinden yana olduğunu kaydeden Bakan Çavuşoğlu, “Bu savaşın olumsuz tesirlerini herkes her alanda hissetmeye başladı. O nedenle biz gayretlerimize tabi sürdüreceğiz. Biz istikrar siyasetini uzun vakittir sürdürüyorduk, bu istikrar siyasetini sürdürürken dış siyaset ekseninde kayma mı var diye tenkitler de oldu. Bu münasebetlerimizin öteki siyasetlerimize ya da temaslarının alternatif olmadığını söylüyorduk. Bunun ne kadar değerli olduğunu herkese görmeye başladı” tabirlerini kullandı.
F-16 AÇIKLAMASI
“Birçok insan Türkevi’ni BM’nin bir ek binası olduğunu sandım. Zira çok büyük bir trafik vardı. Kameraların bir kısmı BM girişini çıkışını gösteriyor, oldukça kamera da buraya çevirmişti” diyen Çavuşoğlu, “Üst seviye başkanlar geldi. 13 devlet hükümet lideri ikili görüşme için Türkevi’ne geldiler. 10 First Lady ve 2 Başbakan eşi Sayın hanımefendinin aktifliklerine katılmak üzere buraya geldiler. 56 Dışişleri Bakanı Türkevi’ne 4 gün içinde geldi” sözlerini kullandı.
F16’ya yönelik soruyu yanıtlayan Bakan Çavuşoğlu, “Şu anda süreç olağan işliyor. Kongreden gelen birtakım sesler sebebiyle ister istemez herkes pürüz mi çıkacak ya da işte koşul mı olacak diye soruyor. Lakin teknik seviyedeki müzakereler olağan seyrinde devam ediyor. İdarenin bu husustaki kararlılıkla devam ediyor. Blinken yaptığımız görüşmede bunu söyledi” dedi. Babasını kaybeden Blinken’a başsağlığı dileyen Bakan Çavuşoğlu açıklamasını şu halde sürdürdü:
“Kongrede kimi çatlak sesler geldi. O kongreden bir karar çıktı lakin bağlayıcı bir kanun değil. Kongre seviyesinde temaslarımız devam ediyor. Sayın Volkan Bozkır ve Efkan Ala temaslarını sürdürüyor. Bu görüşmelerde de kıymetli senatörler F16’ların Türkiye’ye verilmesi konusunda güçlü takviye veriyor. İdareye şunu söylüyoruz, ‘bizim elimizi kolumuzu bağlayan bir muahede içinde biz olmayız’ Biz F16’yı alacağız, şöyle kullan bu türlü kullan. Bir NATO üyesinin bir başka NATO üyesine bu türlü kısıtlama getirmesi aslında kabul edilir bir şey değil. Birtakım lobilerin Yunan Lobisinin, Ermeni lobisinin buna karşı çıktığını, engellemeye çalıştığını biliyoruz. Türkiye’ye verilmesi konusunda takviye veren lobilerin olduğu da bir gerçek” açıklamasını yaptı.
ABD’nin koşullu bir satış öne sürmesi durumunda Türkiye’nin F16’ları almaktan vazgeçip geçmeyeceğine yönelik soruya “Şartlı bir muahedenin içinde biz olmayız dedik. Kullanamayacağımız bir eseri niçin alalım” dedi.
“CAATSA YAPTIRIMLARIN KALDIRILMASI KONUSUNDA EFORLARIMIZ SÜRÜYOR”
Çavuşoğlu, CAATSA yaptırımlarına yönelik soruya ise, “CAATSA yaptırımların kaldırılması konusunda uğraşlarınız devam ediyor. Bu hususta ABD’nin bir ikili standart içinde olduğunu da direkt yüzlerine de söylüyoruz. Örneğin, Hindistan‘a yönelik yaptırımlar yanlışsız bir biçimde kaldırıldı. O denli olması lazım. Zira Hindistan da, Amerika’dan da almaya çalıştı. Sonuçta Hindistan üzere bir ülkede istediği eseri istediği yerden alabilmelidir. Aslında NATO üyesi de değil. F16’yı alamadık, F16 üzere savaş uçaklarını üretene kadar kesinlikle bir yerden alacağız. Hasebiyle, F35 programına da NATO müttefikliği çerçevesinde başka 9 ülke üzere biz de katıldık. CAATSA’dan ötürü bizim oradaki üyeliğimiz, paydaşlığımız askıya alındı. Bu çok yanlış bir karar, bunun düzeltilmesi için de gayretlerimiz sürüyor” karşılığını verdi.
“BİDEN’IN SÖYLEMEK ,İSTEDİĞİ BUYSA TIPKI ÇİZGİDE DEĞİLİZ”
Bakan Çavuşoğlu, ABD Lideri Joe Biden’ın ıslahat önerisi ile Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın teklifine yönelik soruyu yanıtlayan Bakan Çavuşoğlu, “Şuanda planlanmış bir görüşme yok. Kasım’a kadar çok var ancak ekseriyetle bu tıp platformlarda görüşme imkanları buluyor. Daha evvelki tepelerde de bir ortaya geldi. Bu çeşit görüşmeler oluyor” dedi.
Nasıl bir ıslahat istendiğini lisana getiren Çavuşoğlu, “G4 ülkelerinin talebi ile bizim ıslahat anlayışımız farklı. Onlar diyor ki P5 olacağına P9 olduk. Bizim de veto hakkımız olsun. Bu sorunu çözer mi? Burada veto edecek ülke sayısı artıyor. Yanı ikna etmeniz gereken ülke sayısı 9 oluyor. Bu sistemi daha da zayıflatıyor. Karar alma düzeneğini daha da zorlaştırıyor. Tam bilakis BM ve BMGK’yı daha da zayıflatır. BMGK hiçbir hususta karar alamaz. Biden’ın söylemek istediği buysa, tıpkı çizgide değiliz. Ancak BM’nin reforme edilmesi gerektiği anlayışını gerçek buluyoruz. Sayın Cumhurbaşkanımızın ‘Dünya beşten büyüktür’ mottosuyla, BM ıslahatı ile fikirleri farklı. Türkiye, BM Güvenlik Konseyi’nin daha kapsayıcı olmasını istiyor. Tüm ülkelerin burada temsil edilmesini istiyor. Her ülkenin nüfusuna nazaran kriterler belirli olur, nüfusuna nazaran büyüklüğüne nazaran, coğrafik dağılıma nazaran bunlar çalışılır. Veto hakkının da kesinlikle kaldırılması gerekir. Nitelikli çoğunluk olur. yani üçte ikisinin oyuyla bir karar alınabilir. Bugün bir hayır dediği vakit hiçbir karar çıkmıyor. Genel Kurul’a götüreyim diyorsunuz tüm ülkelerin oy verdiği platformda alman kanallar geçerli olmuyor. Yani sonuçta 5 ülkeye bağlı her şey. Bizim ıslahattan anlayışımız kapsayıcı olması, vetonun kalkması, BM kurumlarının Güvenlik Kurulu dahil daha faal olması, beklentilerini karşılayabilecek adımları atacak kapasiteye ulaşması, daha görünür olması gerekiyor. Beklentileri karşılarken de problemleri çözebilecek kazanma özgürlüğe kavuşması gerekiyor. Bizim G4 ülkeleri ve bunu savunan ülkelerle görüşlerimiz ayrışıyor. Dünyanın geneli bizim görüşümüzden yana” tabirlerini kullandı.
Bakan Çavuşoğlu, “Biz bu teşebbüsü yanlış bulduğumuz için buraya dahil olmak istemeyiz. Bizim kederimiz Türkiye’de illa bir yerde olsun değil. Faha evvelce başlatılmış bir inisiyatif bu G4. Türkiye de katıldığında P10 oldu. Bu sorunu çözer mi, çözmez. Veto hakkı olduğu sürece çözer mi, çözmez. Biz her yerde olalım demiyoruz. Herkes olsun, adil olsun diyoruz. O nedenle bu P4 kümesine katılma diye bir sıkıntımız yok. Tam karşıtı katılmayı da dilek etmeyiz. Biz G4 içindeki ülkelere ‘gelin sizin yaklaşımınız hakikat değil sorunu çözmez siz bize katılın’ deriz” tabirlerini kullandı.
Bakan Çavuşoğlu açıklamasını şu formda sürdürdü:
“Gayet olağan bir ana muhalefet partisinin yurtdışında temaslarının olması son derece doğaldır. Biz her vakit olduğu üzere yurtdışındaki kurullarımızla gerek mahallî yöneticiler gerekse siyasi partilerin temsilcileri geldikleri vakit gereğini yapıyoruz. Devletin yurtdışındaki kurumları sonları olarak. Sonuçta bilhassa dış siyaset ve mevzulara baktığınızda ana sorumluluk iktidarda. Muhalefetin de sorumluluğu var. Muhalefetin de Türkiye’nin ulusal problemlerinde neredeyse iktidar kadar sorumluluğu var. Hasebiyle Sayın Kılıçdaroğlu’nun ABD olsun yahut diğer ülkelerdeki temasları olsun bunlar çok doğal”
RUSYA’NIN KISMİ SEFERBERLİK KARARI
Rusya’nın kısmi seferberlik kararını pahalandıran Bakan Çavuşoğlu, “Toplantıda rastgele bir görüşme imkanımız olmadı. Üçlü formatta Suriye konuştuk. Fakat daha sonra Lavrov’un BM Güvenlik Konseyi’ndeki toplantısındaki konuşmasını arkadaşlarımız takip etmişler bize de anlattılar. Doğal ki Lavrov kendi ülkesinin kararlarını savunacak. Yani kısmi seferberlik ilanı bir ülkenin kendi kararıdır, ancak sebebi ne? Bir savaş var, savaş ne vakit sona erecek herkes bunu soruyor. Münasebetiyle bu türlü bir seferberlik savaşın kısa sürmesine mi tesirde bulunacak daha uzun sürmesine mi? Herkes görüyor ki karar uygulandığı vakit savaş daha da uzun sürebilir. O nedenle bizim ne yapıp ne edip bir an iki başkanı bir ortaya getirerek bu savaşı sonlandırmak. Yalnızca iki ülkeye ikna etmek yetmez, bu savaşın devamını isteyen ülkelerin de ikna edilmesi gerekiyor. Bu savaşın bedelini herkes ödüyor. Hepimiz bu bedeli ödüyoruz. Uzaması kimsenin faydasına değil. Savaşın kazananı olmaz, adil bir barışın da kaybedeni olmaz” açıklamasını yaptı.