Öyle ikonlaştı ki, ortadan onca yıl geçmesine karşın hala hakkında konuşuluyor, yazılıyor. Şaşılacak bir taraf yok bunda. Hak edilmiş bir tanınmışlıktır bu natürel. Hayatı zorluklarla geçmiş bir bayandı, o nedenle “hayatta kalma mücadelesi“, sevenlerinin onunla özdeşleşmesini sağlıyor. Ününe, hoşluğuna karşın savunmasız oluşu, kendini muhafazasız hisseden herkesi ona yaklaştırdı. Yani herhalde böyledir. Yoksa neden bu kadar sevilip, unutulmasın?
İlklerin kadını
Sadece bu değil. Muvaffakiyet örneğiydi tıpkı vakitte. Başlangıçta ucuz bir seks nesnesi üzere görülen bu zeki bayan büyük sinema monopolü 20th Century Fox’u adete ele geçirerek büyük bir stüdyoya meydan okuyan birinci bayan oldu. Birebir vakitte kendi sinema üretim şirketini kuran birinci bayandı da. Son yıllarda yıldızların yaptığı bir aktifliği yani bir “kadın fitness idman kitabı“nı destekleyen birinci bayan da oydu. Son derece cinsiyetçi “aptal sarışın” klişesiyle dalga geçişi unutulamaz. Şu laf onundur: “Aptal bir sarışını oynamak için akıllı bir esmer olmak gerekir“. Yani ikon olmak kolay değil. Bu türlü olunuyor demek ki.
Ölümünün üzerinden 60 yıl geçti lakin hala gündemi işgal ediyor. Yakınlarda öz babasından aldığı bir kart bulundu örneğin. Büsbütün tesadüfen bulunan, Monroe hastanedeyken geçmiş olsun dileği yazılı kart önümüzdeki ay satışa çıkarılacak. Onu kıymetli kılan taraf kartın Monreo ile babası Charles Stanley Gifford ortasındaki tek belgelenmiş delil olması. Doğal biyolojik babasıyla karşılaşıp karşılaşmadığı bilinmiyordu.Mektup tahminen de bu gizemi de çözecek.
Monroe 1 Haziran 1926’da Los Angeles’ta, doğdu. Annesinin çoktan ayrıldığı sevgilisi Martin Edward Mortensen’in kızı olarak geçti kayıtlara. Monroe‘nun 36 yaşında vefatından 60 yıl sonra yapılan bir DNA testi, babasının sinema negatifleri kesicisi olarak çalıştığı sırada annesinin münasebet yaşadığı Gifford olduğu doğrulandı. Gifford, daha doğmadan evvel kızıyla annesini terk etmiş meğerse. Hasebiyle Monroe‘nun yetiştirilmesinde hiçbir rol oynamamış.
Babasız rol modeli
Herkesin yaşayabileceği bir dram bu natürel. O nedenle Monroe milyonlarca insanın yaşadıklarını yaşayan, fakat doruğa çıkmayı da başaran biri olarak hala rol modeli günümüzde. Gerçeği kızına söylemediği daima ileri sürülen annesinin Monroe’ya altın çerçeveli bir erkek fotoğrafı göstererek ‘bu senin baban‘ dediği de biliniyor. Gerçek babasıyla görüşmeye çalışıp olumsuz cevap almış Monroe.
Bu kadar mı ilgisiz olur bir insan kızına. Tamam, ismi artık Marilyn‘dir lakin herkesin beynine kazınmış bir isimdir. Babası kartta ismini bile yanlış yazmıştır, “Sevgili Marilyn” diye. Karttaki not da şu: “Bu sevinçli küçük geçmiş olsun notu, birçok niyet ve dileğin her gün seninle olduğunu söylemek için özel olarak yollandı“. Küçük bir duanın da olduğu notta, Gifford tekrar evlendiği Kaliforniya’da kurduğu süt çiftliğinin adresini de yazmış. Yeni evliliğinden iki çocuğu olan Gifford, Monroe‘nun vefatından üç yıl sonra, 1965 yılında 66 yaşında kalp krizinden ölmüş.
Monroe‘yla ilgili bir sinema var Netfilix’de. İzledim haliyle. Zira ben de herkes üzere bu zeki bayana hayranım. İzleyecek olanlar için belirteyim, Monroe’nun gerçek biyografisi değil bu sinema. Joyce Carol Oates’un birebir isimli kurgusal romanının bir uyarlaması yalnızca. Gerçekle kurgu karışık. Fakat hoş sinema. Sinema de babasızlığa yansısını “sevgililerine baba” diye gösteriyor Monroe. Sahiden bu türlü miydi bilemem olağan. Fakat, Marilyn, Her Final Secret (Marilyn, Son Sırrı) isimli belgesel, babasının kimliği hakkında gerçek bilgilerin ortaya çıkmasına yardımcı olduğu için daha faydalı doğal. Sinemada, Monroe‘nun, öldüğü gün cesedini mumyalayan kişi tarafından toplanmış saç örneği ile Gifford‘un torunu Francine’den, torununun torunu Lisa’dan alınan yanak sürüntüsü örneklerini kullanan bilim adamlarının DNA testleri de yer alıyor. Keratinde bulunan bir DNA kesimi sayesinde genetik profilinin yüzde 22’sini buradan çıkarabilmiş belgeseli hazırlayanlar.
Onlarca bilim insanı uğraştı
Belgeselin üretimcileri Monroe‘nun babasının kim olduğunu doğrulamak, bir “aile sırrını” çözmek için “yıllarca uykusuz geceler” harcamışlar. Belgeseli izleyen Gifford ailesi ise ortaya çıkan gerçeklerden şaşkına dönmüş.
Dünyamız problemli. Ülkemiz de. Bıçak sırtı günler yaşıyoruz. Fakat hayatın öteki alanlarında öbür problemler üzerinde baş patlatılıyor. Monroe’nun babasının kim olduğunu bulmak, akabinde kızıyla ilişkisini/ilişkisizliğini ortaya çıkarmak için işin içine bilim insanları giriyor.
Monreo kendisinin bile öngöremediği kült bir figüre dönüştü. Toplumsal fantastik gerçekliğin, hangi coğrafyada yaşanırsa yaşansın herkesi etkileyen yegane figürü zira. “Aptal” sanılmasına yol açan sarışınlığı, büyük bir edebiyatçıyla, onunla baş edecek kadar eşit bir hayatı paylaşmış olması, başta Kennedy’ler olmak üzere kıymetli siyasi aktörlerle ilgileri onu eşsiz kılıyor.
Bu nedenle hala ona ait bâtın kalmış ne varsa araştırılıyor, bulup çıkarılmaya çalışılıyor. Travmatik bir birinci gençlikten sonra dünyanın en merhametsiz “dünyası” Holywood’da kimseye yenilmemesi onu kendisinden sonra gelenler için de bir “öncü“ye dönüştürdü.
Hala kayıtsız kalınamaması ondan.