2000 yılında Cerrahpaşa Tıp Fakültesi’nden mezun olduktan sonra 2002 yılında sadece demans üzerine çalışmaya karar veren Sevda Sarıkaya, uzmanlık eğitimini2005 yılında Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Nöroloji Bölümü’nde tamamladı. 2019 yılından itibaren de meslek ömrünü ABD’de sürdürüyor. Fakat Türkiye’deki toplumsal sorumluluk projelerine orta vermeden devam eden Dr. Sarıkaya artık hasta bakımı konusunda çalışmalarını büyüterek “Alzheimer Melekleri” ismini verdiği projeyle hastalara meskeninde müdahale edecek küçük gruplar kurma hazırlığında. Alzheimer’da hastalar kadar hasta yakınlarının da bilgiye ve ilgiye muhtaç olduğunu söyleyen Dr. Sarıkaya, temelini babasının vefatının akabinde attığı Alzheimer Okulu’nu nasıl hayata geçirdiğini ve bugüne kadar yaptığı çalışmaları şöyle anlattı:
HASTA YAKINLARININ ÇOK ACI ÇEKTİĞİNİ GÖRDÜM
“Asistanlığımın 2’nci yılından itibaren Alzheimer ve öteki tıp demanslar üzerine çalışmaya başladım. Uzman olduktan sonra yalnızca demans üzerine hasta bakmaya başladım. Hasta yakınlarının tüm hayatlarını hastalarına adayarak çok acı çektiğini gördüm.
ALZHEİMER HASTA YAKINLARININ BİLGİYE GEREKSİNİMİ VAR
Babamın kaybının akabinde 2015 yılında Ulusal Alzheimer Hasta Yakınları konferansını birinci sefer düzenledim. Orada hasta yakınlarıyla birebir konuştuğumda daha uygun anladım ki; meskende Alzheimerlı biriyle nasıl başa çıkabileceklerini bilmiyorlar. Verdiğim hastaya yaklaşım tavsiyeleriyle hoş sonuçlar elde ettiklerini gözlemledim. Tavsiye ettiğim davranış modelleriyle, konutta huzurlu bir ortamın sağlandığını söylediler. Bu geri dönüşlerden aldığım motivasyonla ‘böyle bir okul açsam nasıl olur’ diye düşündüm. Alzheimer hasta yakınlarının muhtaç olduğu kimsenin el atmadığı bir muhtaçlık durumu bu. Türkiye’de 800-850 bin demans hastası ve hasebiyle çok daha fazla hasta yakını var.
BABAMIN NASİHATİ AKLIMDAN HİÇ ÇIKMIYOR
Bir yandan da babamın bana ve hekim olan ağabeyime çocukluktan bu yana verdiği nasihat aklımdaydı. Bize daima “evlatlarım haftanın bir günü bir muhtaçlık sahibine yardım edeceksiniz. Doktorken de garibana bir gün fiyatsız bakacaksınız” sıkıntısı.
ARTIK BEN DE BİR DEMANS YAKINIYDIM
2014 yılında 59 yaşındaki babamda beyin tümörü olduğunu öğrendik. Vefatının 6 ay öncesinde demansın belirtileri de başlamıştı yani artık ben de bir demans hasta yakınıydım. Çok acı bir deneyimdi benim için. Babamın nasihatini de dinleyip daha fazla kitleye yardım eli uzatabilmek için fiyatsız dersler verdiğim Alzheimer Okulu’nu açtım.
DÜNYA’NIN DÖRTBİR YANINDAN TÜRKLER KATILIYOR
Alzheimer Okulu projesini 2018 yılında başlattığımda Üsküdar Belediyesi’nin bize kapılarını açtığı salona sığmayacak kadar kalabalık bir eğitim kümesine ulaştık. ABD’ye yerleştiğimde dersleri online yapmaya başladık ve bu formda devam ediyoruz. Uzaktan derslerin çok daha farklı ülkeden hasta yakınına ulaşabilmek üzere bir avantajı var. Almanya’dan, Amerika’ya, Yeni Zelanda’ya kadar Türk demans hasta yakının katıldığı derslerimiz var.”
DERSLERE NASIL KATILABİLİRSİNİZ?
Dr. Sevda Sarıkaya’nın 4 hafta süren online eğitimine katılmak isteyen hasta yakınlarından evvel bir form doldurmaları isteniyor. Bu formda iştirakçilerden hasta yakını olduklarını ispatlayan bilgiler isteniyor. Birinci derslerde hasta yakınlarına hastanın beyninde oluşan farklılıkları anlatılıyor. İlerleyen derslerde ise hasta yakınının Alzheimer hastasıyla nasıl irtibat kurulacağı konusu işleniyor.
HASTA YAKINLARINA TAVSİYELER
Dr. Sarıkaya Alzheimer hasta yakınlarına temel tekliflerini şöyle sıralıyor:
– Konuşurken gözlerin içine bakın.
– Alzheimer hastası çocuğunun ismini unutacak noktaya gelse de aslında duygusal olarak pek çok şeyin farkındadır. O yüzden ona yokmuş üzere davranmayın, konutta yapılacak işler konusunda kesinlikle fikrini alın.
– Fikrini almamak ve onu yok saymak hastalığın çok daha süratli ilerlemesine neden olur.
– Bu ve bunun üzere farklı hayat pratikleriyle hastanızı keyifli eder ve daha huzurlu olmasını sağlarsınız.
– Derslerde de önerdiğimiz bilimsel tavsiyeleri uygulayarak Alzheimer’in hastada yaratabileceği davranışsal bozuklukların hatta bazen fizikî şiddete kadar varan agresifliğin önüne geçebilirsiniz.
– Toplumsallaşma herkes için olduğu üzere hastalar için de çok kıymetli. Bu noktada Alzheimerli yakınlarımızın farklı yüzler görmesine imkan sağlamamız yeterli olur.
SIRADA ‘ALZHEİMER MELEKLERİ’ VAR
Sevda Sarıkaya artık de “Alzheimer Melekleri” isminde bir projenin hazırlığında. Her mahallede istekli psikoloji, tıp öğrencisi ya da uzmanlardan oluşan bir tim kurmayı hedefliyor. Bunun için 500’den fazla kişi seçildi. Bu 500 şahıstan oluşacak takımlar Dr. Sarıkaya’dan eğitim aldıktan sonra hastanın meskenine gidip onlarla ilgilenecekler. Ayrıyeten hasta yakınlarına da konuttan uzaklaşabilme, nefes alma imkanı tanıyacaklar. Ayrıyeten hastanın meskende daima birebir kişiyi gördüğü bir döngüden çıkması da âlâ olacak. Toplumsallaşma Alzheimer hastaları için çok değerli. Bu biçimde Türkiye’nin her yerindeki hastalara yardım etmiş olurum diye düşünüyorum.”