Seçkin Sağlam
ÇANAKKALE- Maden Tetkik ve Arama (MTA) Genel Müdürlüğü tarafından Ayvacık’ın Arıklı Köyü yakınlarında yapılan uranyum madeni sondaj çalışmaları bölge halkını huzursuz ediyor. Arıklı Köyü başta olmak üzere, Nusratlı, Hasanobası, Ahmetçe, Sazlı, Kozlu, Büyükhusun, Demirci ve Hüseyinfakı Köylerine çok yakın bir alanda bulunan sondaj çalışmalarının, Ayvacık’ın ‘Kıran Köyleri’ olarak bilinen yöreyi olumsuz etkileyeceği söz ediliyor.
SONDAJLAR YÖREYİ EKONOMİK OLARAK OLUMSUZ ETKİLEYECEK
Çok sayıda köyün yanı sıra, Gargaria Antik Kenti’nin de bulunduğu alan, Ayvacık’ın kıyı kesitinde yer alırken, sondaj çalışmalarının bölge turizmine de ziyan vereceği düşünülüyor. Geçimini hayvancılık ve tarımla sürdüren, eski taş konutlarının kimilerini pansiyon, otel ve butik otel biçimde düzenleyen yöredeki köylerde her gelir kümesinden insan yaşıyor.
Arıklı Köyü’ndeki bölge halkı, kelam konusu maden sondajlarının, ziraî üretim ve hayvancılık faaliyetlerinin yanı sıra turizm konusundaki gelirlerine olumsuz yansıyacağını söz ederek, köylerinde maden sondajı istemediklerini, ömür alanlarını terk etmeyeceklerini lisana getirdiler.
BÖLGEDE URANYUM SONDAJLARI 60 YIL İÇİNDE ÜÇÜNCÜ DEFA YAPILIYOR
Arıklı Köyü Muhtarı Fevzi Özkan, köylerinin Ayvacık’ın kıyı kısmında bulunduğunu, buna bağlı olarak da son yıllarda köylerinde turizm yapıldığını tabir ediyor. Tarım ve hayvancılığın yanı sıra turizmin Arıklı ve öteki köyler için yeni bir gelir kapısı olduğunu söyleyen Muhtar Özkan, 1965’li yıllarda sondaj yapıldığını söyledi. Özkan 70’li yılların sonu ve 80’li yıllardaki uranyum arama çalışmalarının tekrar yapıldığını aktardı. Bugün MTA tarafından yapılan sondajın bu iki devrin akabinde üçünce sefer yapıldığını belirten Özkan, “Tabi o yıllarda ne gayeyle yapıldı ne oldu bilmiyoruz. Köy halkından da neredeyse her haneden bir kişi de çalıştı. Oradan emekli olanlar da oldu. Lakin o yıllardaki teknoloji ile şimdiki çok farklı. O vakit 25-30 metreye inilebiliyordu, kuyu kazılıyordu, artık 800 metreye sondajlar atılıyor” dedi
‘NE ARIYORSUNUZ’ DİYE SORUYORUZ, ‘KAPSAMLI ARAMA YAPIYORUZ’ DİYORLAR
Sondajlarla ne arandığını bilmediklerini lisana getiren Muhtar Özkan, 18 noktada arama yapılacağını, bugüne kadar iki sondaj yapıldığını söylüyor. Yörelerinde uranyum madeni istemediklerini söyleyen Özkan, “Biz sorduğumuzda ‘kapsamlı arama yapıyoruz’ diyorlar. Ne aradıkları belirli değil! Yalnızca bizim köyümüz değil, öbür köyler de istemiyor. Biz istemiyoruz burada maden çalışması yapılmasını. Öteki köylerin muhtarları ile de görüştüm. Olumlu bakan da var, olumsuz bakan da var. Ancak ekseriyetle karşı çıkıyorlar” diyor.
“GUATR OLDUM, TABİP ‘SUYUNUZDA URANYUM VAR’ DEDİ”
Köy halkından Zekeriya Tanrıöver, yaklaşık 35 yıl evvel başından geçen bir olayı anlatarak, uranyumun bir periyot sularına karıştığını, bunun da köy sakinlerinin yarısı kadarında guatr rahatsızlığına neden olduğunu söyledi. Rahatsızlığı nedeni ile İzmir’e doktora gittiğini söyleyen Tanrıöver, “35 yıl kadar önceydi, İzmir’de guatr teşhisi kondu. Orada bana ‘suyunuza uranyum karışıyor’ dediler. Sonra biz suyun yerini değiştirdik. Fakat o tarihte köyün yarısı guatr hastası olmuştu. Birçoğu öldü gitti artık, biz kaldık. Sıhhatimize bozacak, bizi zehirleyecek bu maden çalışmasını istemiyoruz” tabirleri ile yansısını lisana getiriyor.
‘O VAKİT İŞ YOKTU ÇALIŞTIM MADENDE, LAKİN MADEN İSTEMİYORUM’
Arıklı’da yaşayan İsmail Yetgin ise 80’li yıllarda yapılan maden aramasında çalıştığını aktardı. Sondajlarda çalışmadığını, lakin yarma yaptıklarını ve kuyu kazdıklarını lisana getiren Yetgin, kendisinin 26 metre kuyu kazdığını, bir defasında siyah renkli bir taş bulduklarını ve taşın çok sıcak olduğunu tabir etti. ‘Taştan dumanlar çıkıyordu’ diyen Yetgin, üstten kendilerine oksijen desteği yapıldığını da anımsıyor. Eşi dahil ailesinden üç kişinin kanser olduğunu söyleyen Yetgin, madende çalışanlarda hasta olan birilerini ise hatırlamıyor. Yetgin, “Ben burada maden çıkarılmasını istemiyorum. Köyü kaldıracaklar buradan. O devir yapılan çalışmalardan sonra ‘yetersiz’ dediler, kapatıp gittiler kuyuları. Sonra bir daha geldiler. Yeniden yetersiz buldular. Biz o vakit bilmiyorduk ki bize ziyanı olacağını, iş de yoktu. Çalışıyorduk. Ancak artık istemiyorum” dedi.
ARIKLI BAYANLARI: ‘ELİMİZDEN GELENİ YAPACAĞIZ’
Arıklı Köyü’nde Koca Çınar Altı olarak bilinen alanda Kazdağı Doğal ve Kültürel Varlıkları Muhafaza Derneği tarafından düzenlenen toplantıya katılan Arıklı Köyü bayanları, köylerinde madene karşı uğraş edeceklerini lisana getirdiler. Köy halkında Fatma Görgün; “Biz bu yaştan sonra, çoluk çocuk öbür bir yere gidip ne yapacağız, nereye gideceğiz? Geldiler makinelerle çalışıyorlar, delik deşik ediyorlar. Biz hayvanlarımızı otlatacağız buralarda. Neyle geçineceğiz diğer? Biz köyümüzde maden sondajı falan istemiyoruz” derken, Gülşen Bayraktar, “Yaşamak istiyoruz, ölmek istemiyoruz. Köyümüzde maden istemiyoruz. Uranyum madeninin bizi zehirlemesini istiyoruz” tabirleri ile görüşlerini lisana getirdi.
‘BİZ YAŞADIK TORUNLARIMIZ DA YAŞASIN’
Nurşen Çetin isimli bayan “Köyümüzde uranyum aranmasını, uranyum çıkarılmasını istemiyoruz” derken, Ünzile Konya ise torunlarına hoş bir gelecek bırakmak istediğini, kendilerinin yeteri kadar yaşadığını, torunlarının da yaşamasını istediğini söyleyerek, “Biz uranyum falan istemiyoruz. Ölmek istemiyoruz, yaşayacağız biz. Köyümüzü terk edip gitsinler. Torunlarımıza hoş bir gelecek bırakmak istiyoruz. Torunlarımız da yaşasın istiyoruz” dedi.
‘ELİMİZDEN NE GELİYORSA YAPACAĞIZ’
Yöre halkının üzerinde durduğu en değerli şey, köylerini terk etmek zorunda kalacakları… “Biz köyümüzde, köylü olarak kalmak istiyoruz. Köyümüzü terk etmek istemiyoruz” diyorlar. Halime Önen; “Bize ormanın içinde gezmek yasak da onlara bu türlü sondaj makineleri kurması hür mi?” diye sorarken, “70 yaşından sonra nereye gideceğiz? Elimizden geleni yapmayı düşünüyoruz daima birlikte. Etraf köyler de gelsinler buraya. Yalnızca bizim zararımıza olmayacak, bütün köylerin zararına” dedi.
NE OLMUŞTU?
Ayvacık’ın Arıklı Köyü yakınlarında yapılan uranyum ve toryum madenleri için sondaj çalışması yapılan alana girmek isteyen köylüler jandarma tarafından engellenmişti. Sondaj çalışmalarına karşı, Ayvacık Kaymakamlığı’na başvuran yöre halkı, sonrasında Ayvacık Adliyesi’ne de cürüm duyurusunda bulunmuş ve sondaj alanına giderek reaksiyon göstermek istemişti. Lakin bu teşebbüsleri jandarma gruplarınca engellenmişti. (DUVAR)