Ilgın Yorulmaz / Tokyo
Japon futbolcular ve taraftarlar Almanya ile oynadıkları Dünya Kupası eleme kümesi maçını 2-1 kazanmalarının yarattığı sürpriz kadar her maç sonrası stadyumu temizlemeleri ve soyunma odasını pırıl pırıl bırakmalarıyla da toplumsal medyada viral olmuşlardı.
Renkli kıyafetleri ve davullarıyla tribünlerde güzel imgeler yaratan Japonların herkese örnek olan paklık harekatının gerisinde çevreci bir bildiriden çok ülkenin DNA’sına işlemiş olan kollektivist anlayış var.
Topluma hürmet eşittir kendine saygı
Bu anlayışa nazaran bireyler, kendilerinden çok toplumun yeterliliğini öne çıkarıyor. Bir kişinin başkalarıyla ortak yaşadığı yahut paylaştığı yere olan hürmeti, kendisine olan saygısıyla eşit tutuluyor.
Japonlar için “Bir yeri bulduğun üzere, hatta bulduğundan daha da pak bırak” anlayışı bir vazife olmanın ötesinde hem kendine ve hem de konut sahibine bir hürmet tabiri. Bu çeşit yazısız kurallara uymanın Japonca tabiriyle “atarimae”, yani “doğal” olduğu biliniyor.
Japon taraftarlar için bir maçın kazanılmış yahut kaybedilmiş olması elbette kıymetli. Lakin ondan daha da kıymetli olanı, ne kendini ne de Japon milletini utandırmama sorumluluğu.
Her ülkeye has taraftar
Katar’da devam eden Dünya Kupası için dünyanın her köşesinden gelen taraftarlar konut sahibi ve öteki ülkelerde kendilerine has özellikleriyle de yakından takip ediliyor.
İçkiye meraklı İngilizlerin içki satışının yasak olduğu Katar’da huzursuzluk yaratmaları, Faslıların Belçika’yı yendikten sonra Brüksel’de otomobilleri ateşe vermeleri üzere imgelerle Japon taraftar ve atletlerin davranışları tam bir tezat içinde.
Dünyanın öbür ülkelerinin taraftarlarının tersine gayretkeş Japon taraftarları futbolu deşarj olmak için değil, stadyumda kadın-erkek ahenk içinde ulusal ekipleri için tezahürat yapıp güzel vakit geçirilecek bir hobi olarak görüyorlar.
Geçen yıl 2020 Tokyo Olimpiyatlarına mesken sahipliği yapan başşehir Tokyo’da öbür başkentlerin tersine kamusal alanlarda çöp kutusu yok, lakin tekrar de çöp sorunu yaşanmıyor.
Bunun nedeni, spor müsabakaları yahut konserler üzere büyük çaplı etkinliklerde bile herkesin çöpünü alıp konuta götürmesi. Japonya’da çevreyi kirletmenin cezası 1,000 yen (150 Türk Lirası)’ndan başlıyor.
Ancak Japonlar sokaklarda ve toplu taşıma araçlarında paklığı cezalarla değil, eğitimle sağlıyorlar.
‘Kuş, ayrılmaya hazırlandığı yuvasını pisletmez’
Küçüklükten itibaren Japon çocuklar öğretmenleri ve okul yöneticileri ile birlikte kendi okullarının temizliğinden sorumlu tutuluyor. Burada emel, çocuklara ömür maharetleri, etraf şuuru ve diğerlerine hürmet üzere kavramları kazandırma gayreti.
Osaka’da yaşayan mütercim Makiko Takahaşi, Japonca’daki ‘Tatsu tori ato wo nigasazu’ (‘Kuş, ayrılmaya hazırlandığı yuvasını pisletmez’) atasözünü hatırlatıp, “Arkamızdan temizleyip çöp bırakmamalıyız ki bir sonraki kişi gelip iğrenmesin. Tabi bir de bitirişi şık bir biçimde yapmak, gerisinde pis bir iz bırakmaktan çok daha makbul” diye açıklıyor.
Her gün yüzlerce sefer yapıp binlerce yolcuyu taşıyan süratli tren (şinkansen)lerin terminale yaklaşıp üç dakika içinde paklık grupları tarafında tertemiz hale getirilmesi ve bir sonraki sefere hazırlanmasını yabancı turistler şaşkınlıkla izliyor.