Cumartesi Anneleri, gözaltında kaybedilen yakınlarının faillerin bulunması ve cezalandırılması talebiyle 22 Eylül 2018’de İnsan Hakları Derneği (İHD) İstanbul Şubesi önünde bir ortaya gelerek, Galatasaray Meydanı’nda açıklama yapmak istedi.
Polisler, kaymakamlığın ‘yasak’ kararını münasebet göstererek, açıklamaya mani oldu ve dernek binası önünde toplananlara müdahale etti. Polisler, 21 Mart 1995’te polis tarafından gözaltına alınan ve kaybedilen Hasan Ocak’ın kardeşi Ali Ocak ile insan hakları savunucusu Sebla Arcan Tatlav‘ı darbetti.
Arcan, hastaneden darp raporu aldıktan sonra 26 Eylül’de İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı’na hata duyurusunda bulundu. Bir müddet sonra Ali Ocak da kendisine şiddet uygulayan polisler hakkında emsal bir müracaatta bulundu.
ATK raporu
Evrensel’den Mehmet Aslan’ın haberine nazaran savcılık, Arcan’ın İsimli Tıp Kurumu (ATK) tarafından muayene edilmesini istedi. ATK raporunda, darp nedeniyle oluşan yaraların kolay tıbbi müdahale ile giderilmeyecek ölçüde olduğu belirtildi. Savcı, 2 Ekim’de mevzuya dair müfettiş görevlendirilmesini ve darpın yaşanıp yaşanmadığının ortaya çıkarılmasını istedi. Savcı, ayrıyeten darp imajları ve başka kanıtların toplanmasını, polislerin de tespit edilmesini istedi.
İstanbul Emniyet Müdürlüğü, 25 Aralık 2018’de, olay günü yaşananların imajları ve yasak kararlarını savcıya gönderdi. Eksper, 22 Ocak 2019’da hazırladığı raporda, polisin ‘müdahale dozunu’ artırdığı ve slogan atan kitleyi kalkanlarla duvarın ortasına sıkıştırdığını kaydetti.
Takipsizlik kararı
Savcı, her iki ismin müracaatlarına dair yürüttüğü soruşturmada 2 Şubat 2019’da kararını açıklayarak, raporlara karşın ‘takipsizlik’ kararı verdi. Savcı, azaba dair kanıt olmadığını ileri sürerek, Arcan ile Ocak’ın beyanlarını ‘soyut’ buldu. Karara yapılan itiraz da İstanbul 11’inci Sulh Ceza Hakimliği tarafından 11 Nisan 2019’da reddedildi.
AYM’den karar
Arcan ve Ocak, bunun üzerine 23 Mayıs 2019’da Anayasa Mahkemesi’ne (AYM) kişisel müracaatta bulundu. AYM, Ocak’ın başvurusunu kanıt yahut rapor sunmadığı münasebetleriyle reddetti. AYM, Arcan’ın başvurusunu kabul ederek, polisin güç kullanmaya sebep olacak bir tespit ve kanıtının olmadığını kaydetti.
AYM’nin gerekçeli kararında, şu sözler yer aldı:
“(…) kolluk vazifelileri kalkanlar ile etrafını çevirdiği, içinde müracaatçının da bulunduğu kümesi yalnızca derneğe yönlendirmiş; derneğe girmek istemeyen küme üyelerine dağılabilecekleri bir alan açmamıştır. Bunun sonucunda müracaatçı, hayli dar bir sokakta diğer şahıslarla kalkanlar ile duvar ortasında sıkışmış ve kolay bir tıbbi müdahale ile giderilemeyecek ölçüde yaralanmıştır. Bu sebeple müracaatçıya karşı mecburî bir durumda ve orantılı formda güç kullanıldığını söylemek mümkün değildir. Bir sefer daha belirtilmelidir ki şahısların kendi tavrının mecburî kıldığı hâller dışında güç kullanmaya yetkili kamu vazifelilerinin şahıslara fizikî güç uygulaması berbat muamele yasağını ihlal etmektedir…”