AYM’den ‘cezaevinde dayak’ kararı: Soruşturmayı savcılık değil cezaevi yapmış

Anayasa Mahkemesi (AYM), Bolu F Tipi Cezaevi’nde oturma hareketi yapmak isteyen tutukluya şiddet uygulayan infaz muhafaza memurları hakkında aktif soruşturma yürütülmemesini ‘kötü muamele yasağının ihlali’ saydı. Kararda, Bolu Cumhuriyet Başsavcılığı’nın kendisi yürütmesi gereken soruşturmayı cezaevi çalışanına yaptırdığına dikkat çekilerek, “Somut olayda şikayet edilen infaz muhafaza memurlarının savunmalarının tıpkı kurum içindeki öbür infaz müdafaa memurlarınca yahut amirlerince alındığı, kamera imgelerinin yeniden infaz muhafaza çalışanınca izlenerek tutanak düzenlendiği görülmüştür” denildi.

Silahlı terör örgütü yöneticiliği savıyla Bolu F Tipi Yüksek Güvenlikli Kapalı Ceza İnfaz Kurumu’nda tutuklu bulunan Deniz Şah, 3 Nisan 2018 tarihinde, Ses ve Manzara Bilişim Sistemi (SEGBİS) odasından dönerken oturma hareketi yapmak istemesi üzerine infaz müdafaa memurları tarafından fizikî şiddete maruz kaldı. Şah, yüzüne ve bedeninde çok sayıda darbe aldı ve koridorda sürüklendi. Şah, gördüğü şiddeti protesto ettiği için ayrıyeten disiplin cezasıyla cezalandırıldı. Şah, yaşadığı olay sonrasında muayene olmak istemesine rağmen cezaevi hekimine görünme talebi reddedildi. Şah, 4 Nisan 2018 tarihinde infaz kurumu aracılığıyla Bolu Cumhuriyet Başsavcılığına şikâyette bulundu. Şah, şikayet dilekçesinde, kamera imajlarının izlenmesini ve İsimli Tıp Kurumu’na sevk edilerek hakkında sıhhat raporu düzenlemesini talep etti.

Şah, şikayet dilekçesinde koğuş arkadaşı E.Y.’yi şahit olarak gösterdi. E.Y., olay sonrası Şah’ın ayağa kalkamayacak halde olduğunu, yüzünün sol yanak kısmında şişlik, sırt bölgesinde kızarıklık ve ezikler bulunduğunu, mide bulantısı ve baş dönmesi olduğunu söylemesi üzerine acil butonuna basarak vazifeli memurları çağırdıklarını, fakat acil butonunun fişinin 12:15 ile 17:30 saatleri ortasında çekili olduğunu anlattı.

Bolu Cumhuriyet Başsavcılığı, olaya ait 2 Mayıs 2018 tarihinde kovuşturmaya yer olmadığına karar verildi. Kararın münasebetinde ise “Kamera kayıtlarında rastgele bir darp aksiyonunun bulunmadığının tespit edildiği, ön inceleme raporunda müştekilerin savlarını karşılayacak rastgele bir somut kanıta rastlanılmadığı, müştekilerin soyut savlarından ayrıca kamu davasının açılmasını gerektirecek yeterlikte ve nitelikte kanıt elde edilemediği” belirtildi. Bunun üzerine Şah, Başsavcılığın kararına Bolu Sulh Ceza Hakimliği’nde itiraz etti, lakin 5 Haziran 2018’de itirazı reddedildi.

Şah, AYM’ye 21 Eylül 2018 tarihinde ferdi müracaatta bulanarak cezaevinde kamu vazifelilerinin şiddetine maruz kalması sonucu yaptığı şikayette faal soruşturma yürütülmediği gerekçesiyle berbat muamele yasağının ihlal edildiğini ileri sürdü. AYM, Şah’ın müracaatında azap ve berbat muamele yasağının ihlal edildiğine karara vererek, Şah’a 45 bin lira manevi tazminat ödenmesine hükmetti. AYM, kararının bir örneğini Bolu Cumhuriyet Başsavcılığı’na göndererek ihlalin ortadan kaldırılması için soruşturma açılması gerektiğini bildirdi.

Soruşturmayı savcılık yapmamış  

AYM kararında, Bolu Cumhuriyet Başsavcılığı’nca faal soruşturma yürütülmediğine dikkat çekildi ve şunlar kaydedildi:

“Somut olayda, şikayet edilen infaz muhafaza memurlarının savunmalarının tıpkı kurum içindeki öbür infaz muhafaza memurlarınca yahut amirlerince alındığı, kamera imajlarının yeniden infaz muhafaza çalışanınca izlenerek tutanak düzenlendiği görülmüştür. Başsavcılığın soruşturmayı şahsen yapmak yerine infaz kurumunca yapılan araştırmayla yetinerek araştırma sonucunda vardığı kanaati karara destek yaptığı soruşturmanın tarafsız ve bağımsız makamlarca yürütülmesi gerekliliği unsuruyla bağdaşmadığı değerlendirilmiştir.

Başvuruda tespit edilen hak ihlali sonuçlarının ortadan kaldırılması için tekrar soruşturma yapılmasında türel fayda bulunmaktadır. Bu kapsamda kararın gönderildiği soruşturma mercilerinde yapılması gereken iş, tekrar soruşturma süreçlerini başlatmak ve Anayasa Mahkemesi’ni ihlal sonucuna ulaştıran nedenleri gideren, ihlal kararında belirtilen unsurlara uygun yeni bir karar vermektir. İhlalin tespitinin ve yine soruşturma yapılmasının müracaatçının uğradığı ziyanların giderilmesi bakımından kâfi olmadığı açıktır. Bu nedenle somut olayın şartlarında ortaya çıkan manevi ziyanı için net 45 bin lira manevi tazminatın müracaatçıya ödenmesine karar verilmesi gerekir.”

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir