Anayasa Mahkemesi, Basın İlan Kurumu’nun 4 gazeteye verdiği cezaların basın ve söz özgürlüğünün ihlali olduğuna hükmetti. AYM bahisle ilgili Meclis’in bilgilendirilmesine karar verdi. Basın İlan Kurumu’ndan açıklama geldi.
ANKARA (İGFA) – Konuyla ilgili dört gazetenin yaptığı 14 ferdî müracaat belgesini tek bir evrakta pahalandıran AYM, cezaların basın ve tabir özgürlüğünün ihlali olduğuna hükmetti.
İhlallerin yapısal bir meseleden kaynaklandığını belirterek, “Sorun sistematik” dedi. Basın İlan Kurumu’nun in cezalara münasebet olarak gösterdiği 195 sayılı Kanun’un 49. hususunun yine düzenlenmesi isteyerek kararın Meclis’e gönderilmesine karar verdi.
AYM kararının akabinde kamuoyu açıklaması yapan Basın İlan Kurumu (BİK) idaresi, alınan kararın kanun hususunun iptali kararı olmadığını söz etti. Harika gündemle toplanan ve AYM kararını pahalandıran idare, “TBMM tarafından 195 sayılı Kanunun 49. hususunda değişiklik yapılana kadar Basın Ahlak Asılları kapsamında yapılan müracaatları toplantı gündemine almamaya karar vermiştir” sözlerini kullandı.
Basın İlan Kurumu’ndan yapılan açıklama şöyle:
“Anayasa Mahkemesi’nin (AYM) 10 Mart 2022 tarihinde oy çokluğu ile aldığı 2016/5903 müracaat numaralı kararı, Resmi Gazete’nin 10 Ağustos 2022 tarih ve 31919 sayılı nüshasında yayımlanmıştır. Kurumumuzca, gerekçesiyle birlikte bugün öğrenilen AYM kararına ait; kamuoyunun bilgilendirilmesi ismine aşağıdaki açıklamanın yapılmasına gerek duyulmuştur.
En başta vurgulamak isteriz ki, 02 Ocak 1961 tarih ve 195 sayılı Basın İlan Kurumu Teşkiline Dair Kanunun “Müeyyide” başlıklı 49. hususu, bugüne kadar hiç değişmemiştir. Genel Konseyimiz, kelam konusu hususa dayanarak 1961, 1964, 1994 ve 2022 yıllarında Basın Ahlak Temellerini belirlemiştir.
Bütün bu mevzuat kararları birçok mahkeme kararında hukuksal kaynak olarak kabul edilmiştir. Hatta AYM’nin 2016/5653, 2016/73997 ve 2017/30597 müracaat numaralı kararlarında, anılan kanun kararının yasallık ölçütünü karşıladığı açıkça vurgulanmıştır. Bu tespitin akabinde Anayasa Mahkemesi, basın ahlak temelleri ile ilgili olarak kendisine yapılan müracaatları münferit olarak ele almış ve müeyyide kararının ölçülülük prensibine uygun olup olmadığını asıldan incelemiştir.
Ancak bu son kararıyla AYM, 195 sayılı Kanunun 49. unsurunda yapısal bir sorun tespit ederek, evvelki görüşünden ayrılmış ve anılan kanun kararının temel hak ve hürriyetlerin sınırlanmasında yasallık ögesini taşımadığı sonucuna varmıştır.
Bugün, AYM’nin görüş değişikliği içeren bu kararı, kanun unsurunun iptali kararı değildir. AYM, Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne (TBMM) ilgili kanun hususu kararının; kararda bahsi geçen dengeleme ölçütleri göz önüne alınarak tekrar düzenlenmesini önermektedir.
Önemle belirtmek isteriz ki, AYM kararında, kişilik haklarına akın mahiyetinde olan ve tenkit hudutlarını aşan ve/veya kanunlarında yaptırıma bağlanan kabahat kapsamında yer alan haberlerin, yaptırıma tabi tutulmasının hukuk devletinin bir gereği olduğu tabir edilmektedir. Kararda, basının niteliklerini artırma ve basının bilhassa ekonomik özgürlüğünün tesisini sağlama gayesiyle kurulan bir kuruma, müeyyide uygulama yetkisinin verilebileceği karara bağlanmaktadır. Münasebetiyle AYM, Basın İlan Kurumu’nun müeyyide uygulama yetkisinin bulunduğunu açıkça söz etmektedir.
Olağanüstü gündemle toplanan ve AYM’nin kararını bu çerçevede pahalandıran İdare Heyetimiz, TBMM tarafından 195 sayılı Kanunun 49. unsurunda değişiklik yapılana kadar Basın Ahlak Asılları kapsamında yapılan müracaatları toplantı gündemine almamaya karar vermiştir. Kamuoyuna hürmetle duyurulur.”