Anayasa Mahkemesi (AYM), hendek olayları periyodunda basın açıklamasına katılan eski Diyarbakır Sur Belediye Lideri Seyid Narin‘in, “terör örgütüne üye olma” cürmünden aldığı ceza nedeniyle söz özgürlüğünün ihlal edildiğine ait başvurusunu reddetti.
Resmi Gazete’de yer alan karara nazaran Narin hakkında, kamuoyunda “hendek olayları” olarak bilinen devirlere denk gelen bir basın açıklamasına katılması münasebetiyle devletin birliğini ve ülke bütünlüğünü bozma kabahatinden soruşturma başlatıldı.
Soruşturma kapsamında 3 gün gözaltında tutulduktan sonra tutuklanan Narin hakkında Diyarbakır 5. Ağır Ceza Mahkemesinde dava açıldı. Yargılama evresinde tahliye edilen Narin’e, “PKK terör örgütüne üye olma” hatasından 10 yıl 15 ay mahpus cezası verildi, kararla birlikte de tutuklanması kararlaştırıldı.
Yerel mahkemenin kararının nihaileşmesinin akabinde Narin, bir basın açıklamasına dinleyici olarak katılmasının terör örgütüne üye olma kabahatinden mahkumiyette kanıt olarak kullanılması nedeniyle tabir özgürlüğünün ihlal edildiğini belirterek Anayasa Mahkemesi’ne hak ihlali teziyle ferdî müracaatta bulundu.
Başvuruyu görüşen Yüksek Mahkeme, Anayasa’nın 26’ncı hususunda teminat altına alınan tabir özgürlüğünün ihlal edilmediğine karar verdi.
Kararın gerekçesinden
Anayasa Mahkemesi’nin kararında PKK’nın bir terör örgütü olduğu ve örgütsel faaliyetleri kapsamında 2015’te örgütün ve üst seviye yöneticilerinin kelamda “öz idare ilan edilmesi” noktasında açıklamalar yaptığı söz edildi.
Narin’in de “öz idare ilanı niteliğini taşıyan bir basın açıklamasına” katıldığı aktarılan kararda, “Söz konusu basın açıklamasındaki görüşler açıklamanın yapıldığı bağlamla birlikte değerlendirildiğinde bu açıklamalarla PKK’nın öz idare ilan edilmesi istikametindeki talimatları yerine getirilmekte, ilçede silahlı güç kullanmaya davet yapılmaktadır.” denildi.
Açıklamanın, PKK ile güvenlik güçleri ortasındaki çatışmaların arttığı bir devirde yapıldığına işaret edilen kararda, basın açıklamasının ardından Sur ilçesinde vahim şiddet olaylarının yaşandığı bildirildi.
“Basın açıklamasının içeriğinin Sur ilçesinde şiddetin artmasını teşvik ettiği ve devlete karşı şiddet kullanımının gerekli ve haklı olduğu niyetini içinde barındırdığı değerlendirilmiştir.” tabirinin yer aldığı kararda, şunlar kaydedildi:
“Bunun yanında kelam konusu basın açıklamasının insanları, saldırgan olarak gösterilen devlete karşı şiddete başvurulmasının gerekli ve haklı olduğu konusunda bilinçlendirmeye ve terör taarruzları için cesaretlendirmeye imkan sağladığı, bir terör örgütünün sesinin kitlelere duyurulmasına hizmet ettiği ve terör cürmünün işlenmesi tehlikesine yol açacak bir bildirinin kamuoyuyla paylaşılması niteliğinde olduğu kanaatine ulaşılmıştır. Öte yandan Anayasa Mahkemesinin değerlendirmelerine nazaran terör olaylarının arttığı bölgede bulunan bir ilçenin belediye lideri olan müracaatçının birçok vilayet ya da ilçede basın açıklaması ismi altında yapılan öz idare ilanlarından haberdar olmaması ve katıldığı basın açıklamasının sonuçlarının da benzeri olacağını değerlendirmemesi imkansızdır.”
Yerel mahkemenin ilgili ve kâfi münasebetlerle müracaatçının mahkumiyetine karar vermesinin demokratik toplum sisteminin gereklerine terslik olarak kabul edilemeyeceği belirtilen kararda, şu sözler yer aldı:
“Başvurucunun katıldığı basın açıklaması sonrasında yaşanan şiddet olaylarının vahim bir nitelik taşıması, bunun da ötesinde kelam konusu fikir açıklamasının çok sayıda güvenlik görevlisinin, sivil vatandaşın vefatına ve yaralanmasına, ağır maddi kayıpların meydana gelmesine neden olan çatışmaların yaşandığı bir periyotta örgüt talimatıyla icra edilmesi konuları birlikte değerlendirildiğinde müracaatçının terör örgütüne üye olma cürmünden 10 yıl 15 ay mahpus cezası ile cezalandırılması formundaki müdahalenin mecburî toplumsal bir muhtaçlığa karşılık geldiği üzere orantılı da olduğu, müdahalenin demokratik toplum sisteminin gereklerine karşıt olmadığı sonucuna ulaşılmıştır. Anayasa Mahkemesi açıklanan münasebetlerle tabir özgürlüğünün ihlal edilmediğine karar vermiştir.”