AP’nin Türkiye raportörü Nacho Sanchez Amor‘un hazırladığı 2021 Türkiye Raporu AP Genel Konseyinde yapılan oylamada 67’ye karşı 448 oyla kabul edildi. 107 milletvekili çekimser oy kullandı.
Raporda, Türkiye ile Avrupa Birliği arasında bedeller ve standartlar konusunda aralık bulunduğu, hukukun üstünlüğü ve temel haklarla ilgili AB’nin tasalarının Türkiye’nin iştirak sürecini etkilediği görüşü savunularak parlamentonun Türkiye’nin iştirak müzakerelerinin devamını öngörmediği tabir edildi.
“Genel manada AB-Türkiye ilgilerinde son bir yılda ve bilhassa son aylarda az da olsa bir iyileşme” olduğu kaydedilen raporda, “AP, mevcut zorlukların aşılması ve bunların yerine daha sürdürülebilir, gerçek bir olumlu dinamik koyulması ümidini söz etmektedir.” denildi.
AB ile Türkiye ortasında 2021’de iklim değişikliği, göç ve güvenlik, kamu sıhhati bahislerinde yüksek seviyeli diyalog toplantılarının yapılmasından duyulan memnuniyetin lisana getirildiği raporda, Türkiye’nin 2021-2023 devri için ulusal hareket planını güncellediği, çeşitli alanlarda AB müktesebatıyla daha yakınlaştığı hatırlatıldı.
Raporda, Türkiye’nin stratejik ehemmiyete sahip bir ülke olduğu, geniş bölgesinde istikrar için kilit kıymet taşıyan bir ortak pozisyonunda bulunduğu, NATO içinde AB ülkeleri için hayati ehemmiyetteki bir müttefik olduğu söz edildi.
AB’nin, Türkiye ile münasebetlerini diyalog, hürmet ve karşılıklı inanç temelinde düzeltmeye devam etmek istediği kaydedilen raporda, bu çerçevede Türk yetkililerin AB üyeliğine bağlılık taahhütlerini tabir eden açıklamalarından memnuniyet duyulduğu, telaffuzların aksiyona geçirilmesinin beklendiği belirtildi.
AP’nin raporunda AB Kuruluna davet yapılarak askıya alınan yüksek seviyeli siyasi diyalog ile iktisat, güç, ulaştırma alanındaki yüksek seviyeli sektörel diyaloğun tekrar kurulması, ayrıyeten temel özgürlükler ve hukukun üstünlüğü ile ilgili duruma bağlı olarak AB-Türkiye İştirak Kurulunun yine yapılması istendi.
Türk iktisadının durumundan tasa duyulduğu belirtilen raporda, AB ile daha güçlü ve yakın bağlantılar sayesinde zorlukların kimilerinin hafifleyebileceği lisana getirildi.
TEMEL HAKLAR KONUSUNDA ELEŞTİRİLER
“Hukukun üstünlüğü ve temel haklar” başlığı altında Türkiye’ye yönelik tenkitlerin sıralandığı raporda, bu bahislerin AB ile bağlantılardan farklı tutulamayacağı, Türkiye’nin Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) kararlarını uygulaması gerektiği değerlendirmesi yapıldı.
AP milletvekilleri ayrıyeten Türkiye’de söz ve şov özgürlüğü ile gazetecileri engelleyen kimi önlemler uygulandığını savunarak, bunlardan tasa duyulduğunu kaydetti.
Türkiye’nin 4. ve 5. yargı paketlerinin gerçek istikamette adımlar içerdiği lakin bunların ana telaşları gidermeyeceği, hukukun üstünlüğü, yargı bağımsızlığı ve tarafsızlığı üzere alanlarda AB’nin kaygılarının sürdüğü tabir edildi.
Raporda Anayasa Mahkemesine hak ihlalleriyle ilgili açılan davaların arttığı, bundan telaş duyulduğu lisana getirilerek, muhalefet partilerine yönelik baskı olduğu, bunun da tasa yarattığı öne sürüldü.
Seçim yasasında değişiklik yapıldığı hatırlatılan raporda, yüzde 7’ye indirilen seçim barajının hala yüksek olduğu, vilayet seçim konseylerinin belirlenmesi prosedürünün kaygı verici olduğu ileri sürüldü.
Raporda Türkiye’nin yasal güvenlik kaygıları bulunduğu, terörle gayret hakkına sahip olduğu, PKK ve IŞİD terörünün kınandığı vurgulanarak, Türkiye’nin AB ile terörle çaba, kara para aklama ve terörün finansmanı bahislerinde daha yakın iş birliği geliştirmesi istendi.
UKRAYNA VE SIĞINMACILAR KONUSUNDA TAKDİR
“AB-Türkiye bağları ve Türk dış politikası” başlığında Türkiye’nin Ukrayna’nın toprak bütünlüğü, egemenliği ve bağımsızlığına verdiği dayanak takdirle karşılandı.
NATO müttefiki ve “AB ile ortak ülke” olarak bahsedilen Türkiye ile birçok ortak çıkar bulunduğu, Türkiye’nin Montrö Sözleşmesinin takdirle karşılandığı, Ukrayna’ya yardımlarının memnuniyet verici olduğu kaydedildi.
Türk hükümetinin Rusya ile Ukrayna ortasında arabuluculuk eforlarının memnuniyet verici olduğu söz edilen raporda, Türkiye Rusya’ya yönelik yaptırımlara katılmaya davet edildi.
Raporda Türkiye’nin dünyada en fazla sığınmacıya konut sahipliği yapmasına yönelik takdir sözleri yinelendi ve AB’nin sığınmacılara yönelik fonlarının devam etmesi memnuniyetle karşılandı. Ayrıyeten hem AB’nin hem Türkiye’nin 2016 Türkiye-AB Ortak Açıklaması ve Geri Kabul Mutabakatına uymasının kıymetli olduğu tabir edildi.
Türkiye’nin üzerindeki göç yükünün kabul edildiği raporda, yeniden de sığınmacıların ülkelerine geri dönüşlerinin istekli olması gerektiği, sığınmacı tersi telaffuzlardan tasa duyulduğu belirtildi.
AB KURULUNA ELEŞTİRİ
Şartlar sağlandığında Türk vatandaşları için vizelerin kaldırılmasına takviye verileceği bildirilen raporda, AB Komitesinde Komşuluk ve Genişleme Müzakereleri Genel Müdürlüğünde, sorumlu AB Kurulu Üyesi Oliver Varhelyi tarafından yapılan değişiklikten keder duyulduğu, Türkiye’nin Orta Doğu ve Kuzey Afrika ile ilgili üniteye kaydırılmasının siyasi bir kusur olduğu vurgulandı.
“TÜRKİYE İLE İŞ BİRLİĞİ GEREKLİ”
Raporda Türkiye-AB iş birliğinin dış siyaset ve güvenlik siyasetinde temel ehemmiyette olduğu görüşüne yer verilerek, “AB’nin bilhassa de komşu bölgelerde gelecekteki güvenlik yapılarının tesirli olabilmesi için Türkiye ile stratejik iş birliği ve güzelleştirilmiş bağlantı gerekmektedir. Avrupa Parlamentosu, Ukrayna ve Afganistan üzere çeşitli dış siyaset alanlarında daha fazla AB-Türkiye iş birliğinin sağlanabileceğine inanmaktadır.” denildi.
DIŞ SİYASET YAKLAŞIMI DEĞİŞMEDİ
Türkiye’nin AB’ye aday ülke olarak dış siyasetini AB ile uyumlu hale getirmesi istenen raporda, Türkiye ile Ermenistan ortasındaki yakınlaşma uğraşlarından duyulan memnuniyet lisana getirildi. Doğu Akdeniz’de gerginliğin azalmasına karşın bunun aksine dönebileceği, olumlu dinamiğin kolay kolay değişebileceği, Kıbrıs müzakerelerinin yine başlamasının ve Türk tarafının iki devletli tahlil teklifinden vazgeçmesinin beklendiği belirtildi.
AP’nin raporunda Türkiye’nin Suriye‘deki askeri harekatlarının kınandığı, Türkiye’ye Libya‘daki uyuşmazlıkların tahliline barışçıl yaklaşma daveti yapıldığı kaydedildi.
AP milletvekilleri, İsveç ve Finlandiya‘nın NATO üyeliğine Türkiye’nin düzgün niyetle yaklaşması davetini yaptı.
DİYALOG SÜRSÜN, İTİMAT TESİS EDİLSİN
“Raporun “Türkiye-AB bağlantılarında izlenecek yol” başlığında ise “Avrupa Parlamentosu, demokrasi, hukukun üstünlüğü, temel haklar ve özgürlükler koşullarına bağlı yenilenmiş, istikrarlı ve karşılıklı bir iştirake yine girmek için iki tarafı da bağlantılardaki mevcut durumu kapsamlı bir yüksek seviyeli diyalogla yine değerlendirmeye, güncellenmiş Paydaşlık Mutabakatı üzere iştirak sürecine paralel tamamlayıcı yolları araştırmaya teşvik etmektedir.” sözü yer aldı.
İlişkilerin mevcut halinin tatmin edici olmayan sonuçlar doğurmaya meyilli olduğu kaydedilen raporda, karşılıklı çıkara dayalı iş birliği için sağlam temeller kurulması, inancın tesis edilmesi daveti yapıldı.
Hem AB’nin hem Türkiye’nin diyaloğu sürdürmesi gerektiği görüşüne yer verilen raporda, her iki tarafın da saygılı bir lisan kullanması, mevcut ön yargılarla uğraş etmesi istendi ve AB Komitesinin Türk toplumundaki AB farkındalığını artırmak için bağlantı siyaseti başlatması istendi.