144’e karşı 442 oyla alınan bağlayıcı olmayan karar, tavsiye niteliğinde ve AB mevzuatına nazaran bir yaptırım gücü yok.
AP’deki yedi siyasi kümeden beşi tarafndan desteklenen karar, AB’nin yürütme organı olan Avrupa Komisyonu’na sunulan bir teklif manasına geliyor.
AP, Avrupa Komisyonu’ndan sıkıntıya tahlil bulmasını istiyor. Lakin “Eğer Avrupa Kurulu probleme tahlil bulamazsa AP yeni adımlar atacak” denilen karar, bir çeşit yaptırım tehdidi de içeriyor.
Birçok AP üyesi ise Macaristan’ın devir başkanlığının katiyen engellenmesi gerektiğini savunuyor.
Önergeye “Evet” diyen AP üyeler, “hukukun üstünlüğü prensibine uymadığı gerekçesiyle hakkında cezai soruşturma başlatılan ve yapısal sıkıntılar nedeniyle yardım fonları dondurulan” Macaristan’ın, devir başkanlığı için uygun olmadığını düşünüyor.
Bu üyeleri, “hukukun üstünlüğünü unsurunu ihlal etmesi” ve “AB kurallarına uymaması” nedeniyle, Macaristan’ın devir başkanlığının iptal edilmesini ve bu misyonun sıradaki ülkeye verilmesini savunuyor.
“MACARİSTAN’IN DEVİR BAŞKANLIĞI FELAKET OLUR”
Önergenin mimarlarından Hollandalı toplumsal demokrat AP üyesi Thijs Reuten, “Artık gerçekte demokratik olmayan ve Başbakanı Moskova’nın yanında olan bir ülkenin yakında Avrupa Birliği Periyot Lideri olacak olmasından çok endişeliyiz” dedi.
Reuten’e nazaran Macaristan Başbakanı Viktor Orban, AB’nin Ukrayna’ya yapacağı yardımla ilgili kıymetli kararları engelliyor. Brüksel’i “para çekme makinesi” (ATM) olarak görüyor.
Hollandalı üye, bu nedenle Macaristan’ın devir başkanlığında AB’ye kendi gündemini dayatmasının “felaket olacağını” öne sürüyor.
Avrupa Birliği Dışişleri Bakanları da Salı günü Macaristan’daki son gelişmeleri kıymetlendirdi.
Almanya’nın Avrupa İşleri Bakanı Anna Lührmann, “Macaristan’ın devir başkanlığını başarılı bir formda yerine getirebileceğinden şüpheliyim” görüşünü lisana getirdi.
Macaristan Adalet Bakanı Judit Varga ise ülkesinin devir başkanlığının engellenmesi teşebbüsünü “saçmalık” olarak kıymetlendirdi, “Avrupa Parlamentosu’nun bu tavrı, Avrupa demokrasisine çok ancak çok ziyan veriyor” dedi.
HUKUKEN ENGELLEMEK MÜMKÜN
Peki Macaristan’ın AB Devir Başkanlığını önlemek mümkün mü?
Hollandalı hukukçulardan oluşan bağımsız bir küme olan Meijers Komitesi’ne nazaran, bir ülkeyi süreksiz olarak başkanlıktan yoksun bırakmak yasal olarak mümkün.
Komite üyesi John Morijn, Hollandalı kamu yayıncısı NOS’a yaptığı açıklamada, “7. husus prosedürü” uyarınca, AB ülkelerinin en az üçte ikisinin oyu ile bu türlü bir karar almasının mümkün olduğunu vurguladı.
Diğer bir seçenek de Macaristan’dan evvel devir başkanlığını paylaşan Belçika ve İspanya’nın, bu ülkeye daha katı şartlar getirmesi.
Morijn, İspanya ve Belçika’nın, periyot başkanlığı sırasında Macaristan’ın daha sonra evvelce belirlenmiş gündemin dışına çıkmaması konusunda bağlayıcı kararlar alabileceğine işaret ediyor.
Brüksel’deki kaynaklara nazaran, AB üyesi ülkelerin birçok, Macaristan’ın devir başkanlığından yoksun edilmesine sıcak bakmıyor.
Bazı üye ülkeler, Macaristan’a yönelik AB yardım fonlarının dondurulmasının kâfi bir tedbir olduğu görüşünde.
Bir üyeyi, periyot başkanlığından yoksun bırakmak, birinci defa karşılaşılan bir durum. Daha evvel yalnızca İngiltere, Brexit (Avrupa Birliği’nden ayrılma) kararı nedeniyle 2017 yılında kendi isteğiyle AB Periyot Başkanlığı”ndan feragat etmişti.
Gelecek yıl yapılacak AP seçimleri de Macaristan’ın periyot başkanlığını değerli ölçüde etkileyecek.
Brüksel’deki kaynaklara nazaran, Macaristan’ın devir başkanlığı, seçimlerde yeni idarenin belirlenmesi sürecine denk geleceği için, Budapeşte hükümetinin kararlarda çok fazla tesiri olmayacak.