Avrupa’da özel güç şirketleri krizle karşı karşıya. Fransa’da elektrik üretim ve dağıtım şirketi EDF’nin yüzde 15.9 payı yaklaşık 9.7 milyar Avro karşılığında “yeniden millileştirme” kararı aldı. Şirketin yüzde 84 payını elinde bulunduran Fransa’nın kamulaştırma nedeni olarak şirketin mali zorlukları da gösterildi. Rusya-Ukrayna savaşı sonrası başlayan doğalgaz krizi sonrası Almanya ise ülkenin en büyük güç şirketlerinden Uniper’e kaynak aktarma hazırlığında.
Cumhuriyet’ten Mert Cengiz’in haberine nazaran; Almanya ayrıyeten “stratejik” ehemmiyete sahip güçte kömür kaynaklarını ön plana çıkarıp “dışa bağımlılığı” azaltmak için teşebbüste bulundu.
Stratejik kıymet vurgusu
Avrupa’da bunlar yaşanırken gözler Türkiye’ye de çevrildi. “Enerji güvenliği” tartışmalarının Türkiye’ye yansımasını Elektrik Mühendisleri Odası Lideri Mahir Ulutaş kıymetlendirdi. Ulutaş, “Devletler, stratejik kıymete sahip güç idaresinde, kamunun çıkarını göz önünde tutarak güç monopollerini kamulaştırmalıdır” dedi.
‘Buradaki yapı çok daha berbat durumda’
Ulutaş, Türkiye’nin güç siyasetini şu sözlerle anlattı: “Buradaki yapı çok daha berbat durumda. İkamesi bulunmayan elektriğin dağıtımında, özelleştirme uygulamalarıyla bölgesel inhisarlar yaratıldı. Dağıtım sınırlarında bakımlar yapılmıyor. Bu durum geçen yıl görüldüğü üzere orman yangınlarına neden olabiliyor. Ya da Isparta örneğinde olduğu üzere uzun vadeli kesintiler yaşanabiliyor.”
‘Büyük krediler dövizle yapıldı’
“Fransa’daki örneğine karşı olarak sermayedarlara kâr ettirmek için değil, yurttaşın yararına uygun kamulaştırmalar yapılmalıdır” tespiti yapan Ulutaş, Türkiye’deki özelleştirmelere ait “Bizdeki özelleştirmeler, çok büyük krediler ile Avro ve dolar cinsinden yapıldı. Türk Lirası’nın pahasını yitirmesiyle bu masraflar da yurttaşın faturasına artırım olarak yansıtıldı” dedi.
‘Stratejik programı fakat kamu yapabilir’
Türkiye’nin güç portföyünde fosil yakıtların (petrol, doğalgaz, kömür) hissesinin büyüklüğüne dikkat çeken Ulutaş, “dışa bağımlılık” vurgusu da yaptı. Dünyada güçte yaşanan krizden yurttaşın en az etkilenmesi için izlenecek yolu da anlatan Ulutaş, “yerli” ve “yenilenebilir enerjinin” kıymetine işaret etti. Ulutaş, “Böylesi uzun vadeli stratejik bir programı lakin kamu yapabilir” diye konuştu.