Enerji krizi derinleştikçe, Avrupa yeni tahlil yolları aramayı sürdürüyor. Nükleer santrallerin kullanım ömrünün uzatılması en değerli seçenek haline gelirken, nükleer güç kullanmayan Avrupa ülkeleri, insanlığın en eski yakıtlarından biri olan oduna yöneliyor. Isınma gereksiniminin karşılanması için oduna talep artarken, fiyatların öngörülemez artışı hükümetleri kaygılandırıyor. Öte yandan çevreciler, odun yakılmasının iklim üzerindeki olumsuz tesirlerini öne sürerek hükümetlere yönelik tenkitlerini lisana getiriyor.
Ukrayna’daki savaş, Avrupa’da güç güvenliğini tehdit etmeye ve faturalarındaki artışı körüklemeye devam ederken, Avrupalılar bu kış ısınmak için odun yakmayı planlıyor. Lakin yakacak oduna olan talebin fiyatları yükseltmesine karşın depoların bekleme listesi dolup taşmaya başladı. Öte yandan yakıt olarak odun kullanılmasının etraf üzerinde büyük tesir yaratacağı beklentisi tasaları körüklüyor.
Avrupa’da halkın ormana giderek muhtaçlığını karşılamak için odunu toplamaya ve ağaç kesmeye başlaması yetkilileri kaygılandırıyor. Birtakım siyasetçiler ise bu hususa daha gevşek yaklaşmayı tercih ediyor.
Polonya’da iktidar partisi önderi Jaroslaw Kaczynski eylül ayı başında yaptığı bir açıklamada insanların tekerlek ve ziyanlı hususlar haricinde her şeyi yakabileceğini belirtmişti.
Odun peleti ihracatını yasaklayan Macaristan’daki Orban hükümeti de etraf düzenlemelerinde değişiklik yaparak ormanlarda tomruklamaya karşı getirilen yasağı kaldırma arayışında.
FİYATLAR VE DOLANDIRICILIK YÜKSELİŞTE
Hanelerin ısınmasında büyük oranda odunun kullanıldığı Bulgaristan’da fiyatlar neredeyse ikiye katlanarak metreküp başına 100 euroyu geçti. Mahallî basına nazaran Polonya’da odun fiyatları geçen yıla nazaran iki kat, İngiltere’de ise beş kat arttı.
Avrupa Birliği’nin temmuz ayında Rusya’dan odun peleti satın almayı yasaklaması fiyatların yanı sıra odun hırsızlığını ve kaçak tomruklamayı arttırdı. Almanya’da polis internette piyasadaki fiyatın 10 kat aşağısına odun sattığını tez eden geçersiz sitelere karşı ikazda bulundu.
Öte yandan artan güç fiyatları, yüksek oranda güç tüketen fırında kuruma ve kesme tesislerini de zora soktu. Bu tesislerin güç muhtaçlığını karşılamak için oduna yönelmesi ise arzı daraltırken, fiyatları arttırıyor.
Doğal halde en az altı ay preslenerek bekleyen odun peleti, biyokütle yakacak tipi olarak öbür odunlara nazaran daha yeterli yanıyor. Odun peletlerine olan beklenmedik talep de yeniden fiyatlara yansıyor. Fransa’da fiyatı neredeyse iki katına çıkan odun peletlerin tonu 600 eurodan alıcı buluyor.
ÇEVREYE VE SIHHATE OLAN TESİRLERİ DÜŞÜNDÜRÜYOR
Bütün bunların ötesinde odun yakmanın çevresel tesirleri korkutuyor. Bilim insanları ve aktivistler odun yakmanın ünite başına kömürden daha fazla karbon kirletici yaydığına dikkat çekiyor.
Avrupa Halk Sıhhati İttifakı’nın bu yıl yayınladığı bir çalışmaya nazaran konutlardaki fosil yakıtlardan ve yakılan odundan çıkan hava kirliliği Avrupa Birliği ve İngiltere’deki toplumlarda yılda toplam 27 milyar euroluk sıhhat harcamalarına neden oluyor.
Rapora nazaran en büyük ziyan meskenlerdeki odun sobalarından kaynaklanıyor; sobalar Avrupa çapında yaklaşık 17 milyar euroluk sıhhatle kontaklı maliyetten sorumlu.
İngiliz hükümetinin şubat ayında tekrar gözden geçirdiği sayılara nazaran ise odun sobaları küçük parçacık kirliliğinde sanıldığının tersine yüzde 17 değil, yüzde 28 tesirde bulunuyor.
Hollanda merkezli ormanların korunması için çalışan sivil toplum örgütü Fern’de araştırmacı olarak çalışan Martin Pigeaon kış öncesi yakıt sağlamak için gereğince kurumasını beklemeden yakılan odunların daha da tehlikeli olduğu ihtarında bulunuyor. Zira tam kurumayan odunlar yanarken daha fazla zehir yayıyor.