Bundan bir yıl öncesine kadar başörtüsünü özgürlük sembolü kabul eden kampanyalar düzenleyen Avrupa Birliği artık “U dönüşü” yaptı. AB, bu faaliyetleri durdurup, kullanılan afiş ve görüntü üzere materyalleri geri çektiği üzere bundan sonrası için de başörtüsüne karşı sert tedbirler aldı.
Avrupa Parlamentosu’nda Fransız Milletvekili François-Xavier Bellamy‘nin üst üste verdiği iki önerge görüşülerek en sonunda geçen hafta alınan bir kararla “AB organlarının başörtüsünü teşvik edici nitelikteki hareket ve kampanyalara finansal dayanak vermesi” yasaklandı. Oylamada 308 evet, 280 hayır oyu çıktı. 57 vekil çekimser kaldı.
Başörtüsü teşvikine mali takviyesi yasaklayan karar teklifini sahibi Fransız vekil Bellamy
İLGİNÇ İSİMLERDEN BAŞÖRTÜSÜ ÇIKIŞI
Avrupa Parlamentosu’nda yapılan başörtüsü oylamasında seçmen tabanlarında İslam ülkelerinden gelen göçmenler bulunan birtakım sol partilerden vekiller başörtüsüne takviye verdiler. Bunların ortasında Almanya’daki kimi Türk kökenli vekiller de var. En değişikleri ise KKTC vatandaşı olduğu halde Kıbrıs Rum Kesimi’ndeki AKEL’den seçilip Meclis’e gelen Niyazi Kızılyürek.
Kızılyürek, Rumlardan vekil seçilecek kadar enternasyonalist bir solcu lakin başörtüsü ve bayan hakları konusunda “rölativist” bir yaklaşıma sahip.
Ve bu tutumuyla önde gelen İslamcılardan Kadir Mısıroğlu’nun İslamcı ömür üslubunun Türk değil Rum idaresinde daha da teşvik göreceği tezini doğrulamış oluyor!
“U DÖNÜŞÜNDE” İKİ NEDEN
Avrupa’da başörtüsü konusundaki bu hal değişikliğinde iki neden ön plana çıkıyor. Birincisi, İranlı bayanların ve bilhassa de genç kızların başörtüsüne karşı verdikleri kahramanca mücadele… Onlarca genç kız başörtüsü takmadıkları için azaplarla öldürülürken, binlerce insan tutuklanırken Avrupa’daki liberal solun başörtüsü propagandası yapması insan haklarına ve kendi sol kıymetlerine ihanet olarak görülüyor.
İkincisi ise toplumsal ve ekonomik sıkıntıları bir yana bırakıp “kimlikçilik” oynamanın çok sağa yaradığının artık açıkça ortaya çıkması. Avrupa’da liberal sol iki savaş ortasında olduğu üzere çok sağın, faşizmin, Nazizm’in en büyük yardımcısı ve destekçisi. Gitgide daha artan sayıda Avrupalı bu çizgiden uzaklaşıyor ve kendi demokratik geleneklerine dönüyor.
Avrupa’da 2024 yılında AB Parlamentosu seçimleri var, İsveç ve İtalya örnekleri de göz önünde. Siyasal partiler silkinip kendilerine gelmezlerse tabanlarını çok sağa kaptırmaktan korkuyorlar. Bu nedenle Avrupa toplumlarında İslamcılığın yayılmasını, paralel toplumlar ortaya çıkmasını önlemek istiyorlar. Kuran yakma üzere Neonazi hareketleriyle kışkırtılan İslamcıların İsveç’te olduğu seçmenleri ürkütecek olayları yaratmalarından tasa ediyorlar. Alışılmış bu hususta önemli güvenlik tedbirleri alabilmek için tek taraflı dikkat yetmiyor, ırkçı ve ayrımcı bölümlere karşı da tedbir almak kaide.
LİBERAL YAKLAŞIM ELEŞTİRİLİYOR
Öte yandan Avrupa’nın entelektüel etraflarında son yıllarda gözden kaçırılan insan haklarının üniversalliği kavramı yine gündemde. Anti sömürgecilik ismi altında bayan haklarını, çocuk haklarını, cinsel tercih özgürlüğünü reddeden birtakım gerici kümelerin savunusunu yapmak artık kabul görmüyor. Afganistan örneğindeki üzere binbir türlü çağdışı ömür stili ve uygulamasını “inanç” ismi altında savunmak artık tam bilakis bir tehlike olarak algılanıyor. “Her toplumun kendi inançları vardır ve bırakın ona nazaran yaşasın” görüşü nedeniyle bayan sünnetine, çocuk istismarına, köleliğe müsaade verilmediğine nazaran bu tıp fantezilerin üst sonu nedir? Sorulan soru budur.
Öte yandan, mevzuyu daha üst seviyede tartışanlar liberal kapitalizmin içinde bulunduğu derin çelişkiye işaret ediyorlar. Ekonomik bahislerdeki unsurları global planda geçerli sayan liberaller neden kültürel alanda yerelliği, toplulukçuluk ruhunu, tek ülkede bile başka toplumsal dünyaları savunuyorlar? Ya da karşıtından söylersek, tesettür şayet bir inanç konusu olarak dokunulmaz ise neden örneğin devletçilik, kolektif mülkiyet, “ithal ikamesi” bir ulusal inanç sayılmaz? Tam bilakis liberaller tarafından tüm dünyadan yok edilmesi gereken özgürlük düşmanı eğilimler olarak değerlendirilirler? Ya da daha kestirmesi, demokrasi, insan hakları, temel özgürlükler kimi toplumlarda bayanlar açısından pürüzlerle karşı karşıya ise bunu sonsuza dek o toplumun tercihi ve özgürlüğü olarak mı göreceğiz? “Erkektir yapar” demek makûs de “inancıdır yapar” deyince akan sular duruyor mu? Bu inanılmaz ikiyüzlülük artık tel tel dökülüyor.
Başörtüsü istismarı yapan liberal vekil Rousseau İranlıların mitinginde yuhalandı.
DEĞİŞİK KÖKENLERDEN AYDINLARDAN SALVOLAR
Avrupa’da rüzgâr artık kimlikçilik ve paralel toplumlar tarafında değil üniversal pahalar doğrultusunda esiyor. Kuşkusuz, bu bir manada da Avrupa’da ulusların kendi kamusal alanlarına sahip çıkmalarının tabiridir. Hiç kimse parçalanıp, dağılıp diğerlerine yem olmak istemiyor. Le Monde’da Perşembe günü çıkan bir makalede Jean Birnbaum, “Batılı feministlerin imdadına İranlı bayanlar yetişti” demekteydi. Şov toplumunun içi boş yüzeysel tartışmaları içinde boğulmuş olan bu çevreler İranlı bayanlar sayesinde dünyadaki gerçek gündemin farkına vardılar. Başörtüsü her vakit İslamcı ideolojinin ve bir siyasal akım olarak İslamcılığın bir sembolüydü ve o denli kalacaktı. Ve bu 1979 yılında Tahran’da bayan hakları için bir şova katılan ünlü Amerikalı feminist Kate Millett’in “Ya rusari, ya tusari” yani “ya başörtüsü, ya dayak” sloganlarıyla İran’dan kovulduğu günden beri değişmemişti.
Başörtüsü tersi feminist Djemila Benhabib ise Le Point mecmuasındaki yazılarında Jean-Paul Sartre’ın “Nazi işgali altındaki Fransa’da çaba verdiğimiz devirdeki kadar hiç kendimizi özgür hissetmedik” kelamını anımsatıyor. Sartre’ın varoluşçu ideolojisine nazaran var olmak özgürlüktür ve özgürlük gayrettir. Bugün nitekim var olma gayretini ve bu manadaki özgürlüğü İranlı bayanlar tadıyor.
Benhabib, 5 Ekim tarihli yazısında “Fransa’da İranlıların gösterisine katılan Yeşilci Milletvekili Sandrine Rousseau’nun neden yuhalandığını anlatırlarken bu cins ‘neofeminist’ siyasetçilerin başörtüsünü yalnızca bir kültürel bir aksesuar olarak gördüklerini, manasını bilmediklerini” vurguluyor.
Batılı liberaller gerçekte kozmik bayan haklarını da kavramıyorlar, özne olarak bayanı değil ideolojik kümeleri, ortaçağ kültürlerini görüyorlar. Yeşilci vekilin bu modası geçmiş görüşleriyle İranlı bayanların gösterisinde yer almaya çalışması anlaşılan büyük reaksiyon uyandırmış.
Benhabib soruyor: “Son 30 yılda Avrupa’da başörtüsü taktırılmış küçücük kızların sayısı artarken bu durum nasıl oluyor da neofeministlerin dikkatini çekmiyor? Kültür donmuş, kutsal, dokunulmaz mıdır? Bayanların sünnetle sakatlanması ve küçük kızların kapatılması mıdır? Siyasal İslam muhakkak bir “kültürel özelliğin” sözü değil, politik bir iştir, özgürleşmeyi temelinden saptıran toplu bir tehdittir ve hangi kültürel kökenden gelirsek gelelim her birimizi evvel bu bakımdan ilgilendirmelidir.
“İranlı mollalar için başörtüsü bayanın inananlar topluluğuna katılıp katılmadığını denetim aracıdır. Bir ülkeden bir başkasına değişik isimler alsa da birebir gerçekliği tabir eder: cinsiyette apartheid, bu halde bayanla erkek ortasında ayrımcılık, Müslümanla Müslüman olmayan ortasında ayrımcılık ve Müslümanlar ortasında da başörtüsü takanlarla takmayanlar ortasında ayrımcılıktır.
“Fransa’da birtakım mahallelerde genç Müslüman kızlar ‘başörtüsü veyahut tecavüz’ ortasında bir tercih yapmak zorunda kalıyorlar, başörtüsü takmayanlar ‘kolay kadın” olarak niteleniyorlar ve böylelikle onları pişmanlık ya da suçluluk hissine kapılmadan taciz etmek “kabul edilebilir” görülüyor. Tüm bu yıllar boyunca neofeministler bu erkek üstün davranışlara gözlerini kapadılar, İslamcı patriyarkayı güçlendirdiler ve bayan düşmanlığını yasal kıldılar.
Kültürel göreliliğin tüm münasebetleri bu formda ortaya atıldı ve tam bir kayıtsızlık içinde davrandılar ve İslam ülkelerindeki ve dışardaki İslami topluluklarda bayanların geleceğine razı oldular.”
Djemila Benhabib’in Yeşilci vekilin kovulma nedenini açıklarken anlattıkları Avrupa’daki durum hakkında epey kıymetli ipuçları veriyor.
Sadece Avrupalılar değil göçmen kökenli aydınlar da neoliberal ideolojinin siyasal İslam ile ittifak halinde ne kadar büyük bir tehlike oluşturabileceğini anlıyorlar. Bu eğilim devam ederse ilerde başörtüsü istismarının partiler için bir oy toplama aracı olmaktan çıkması beklenebilir. AB Parlamentosu da bunu anlamış olmalı ki son oylama ile halini değiştirmiş görünüyor. Başörtüsü promosyonu içeren kampanyalara finansmanı yasaklayan teklifin sahibi Bellamy işte bu nedenle “bu bir zaferdir” biçiminde konuşuyor.
Kayahan Uygur