Anayasa Mahkemesi (AYM) cezaevinde tuttuğu günlükte, cezaevi işçisi için “Avarel” sözünü kullandığı gerekçesiyle 7 günlük hücre cezası verilen mahkumun “ifade özgürlüğünün ihlal edildiğine” karar verdi.
Ankara Sincan 1 No’lu F Tipi Yüksek Güvenlikli Ceza İnfaz Kurumu’nda Nisan 2018’de meydana gelen olayda, kurumda yapılan aramada Mehmet Günhan Baysal isimli mahkumun günlük olarak beyan ettiği dokümana el konuldu. Yapılan incelemede, dokümanın içeriğinde cezaevi çalışanı, birtakım hakim ve savcılara hakaret ve iftira niteliğinde sözler yer aldığı gerekçesiyle tutanak tutuldu. Cezaevi Disiplin Kurulu’nun kararı ile de Baysal’a 7 gün hücre cezası verildi. Kararda, “Avarel”in, Daltonlar isimli bir hırsızlık çetesi olan kümenin en aptal üyesi olarak bilindiği, “Avarel” olarak nitelendirilerek işçiye “aptal imasında bulunulduğu” belirtildi.
Disiplini bozan eylem
Disiplin cezasına karşı infaz hakimliğine şikayette bulunan lakin olumsuz karşılık alan Baysal, Ankara Batı 1. Ağır Ceza Mahkemesi İnfaz Hakimliği’ne belgeyi taşıdı fakat yeniden ret karşılığı aldı. Baysal’ın kişisel başvurusu yoluyla evrak AYM’nin gündemine geldi. AYM, müracaatçı mahkumun tabir özgürlüğünün ihlal edildiğine hükmettiği kararında disiplin cezası uygulamalarına ait kıymetli tespitlerde bulundu.
‘Günlük kişiseldir’
“Günlük, kişinin yaşadıklarını his ve izlenimlerini tarih belirterek günü gününe anlatmasıyla oluşan bir yazı cinsidir. Bu çeşit yazılar hayattan izler taşır. Yayımlanma maksadı taşımayan ve kimseyle paylaşılmak istenmeyen kişinin kendine yazdığı metinlerdir” denilen kararda, somut olayda ele geçirilen dokümanın günlük olmadığına ait infaz kurumunun rastgele bir tespitinin olmadığına dikkat çekilerek, şunlar kaydedildi:
‘Ceza uygun değil’
“Hakaret oluşturan fiilin direkt kurum görevlilerine söylenmesi mümkün olduğu üzere artlarından söylenmesi de mümkündür. Fakat gıyapta işlenecek hakaret fiilinin disiplin cezasına bahis edilebilmesi, kelam konusu hakaret fiilini diğerlerinin öğrenmesini gerektirir. Somut olayda müracaatçının yazdığı dokümanda yer alan ve diğerlerince öğrenildiği tez edilmeyen kelamların yalnızca bir yazılı dokümanda yer almasının kurum sistemi ve güvenliği üzerindeki tesiri tarafından hiçbir kıymetlendirme yapılmadığı anlaşılmıştır. Müracaatçının tabir özgürlüğüne hücre cezası vermek suretiyle yapılan gerekçesiz bir müdahalenin demokratik toplum nizamının gereklerine uygun olmadığı değerlendirilmiştir.”
5 bin TL tazminat
AYM oy birliği ile aldığı kararın bir örneğinin “ihlalin sonuçlarının ortadan kaldırılması için yine yargılama yapılmak üzere Ankara Batı İnfaz Hakimliği’ne gönderilmesine” ve müracaatçıya net 5 bin TL manevi tazminat ödenmesine de hükmetti.