Denizlerde 1 Eylül prestiji ile avlanma yasağının kalkması ile birlikte ticari tekneler denize açılacak. Sezonunun açılmasına sayılı günler kala balıkçılar hazırlıkları sürdürüyor. Odatv sıkıntıları ve denizlerdeki son durumu masaya yatırdı.
Su Eserleri Kooperatifi Merkez Birliği (SÜR-KOOP) İdare Heyeti Lideri Ramazan Özkaya ve ODTÜ Deniz Bilimleri Enstitüsü Deniz Biyolojisi ve Balıkçılığı Anabilim Dalı’ndan Prof. Dr. Ali Cemal Gücü ve konuştuk.
İki isim de tekne sayısı ile av şiddetine dikkat çekti vatandaşlara da davet yaptı ve ikazda bulundu.
SORUNLAR NELER
Su Eserleri Kooperatifi Merkez Birliği İdare Konseyi Lideri Ramazan Özkaya problemleri kısaca şöyle saydı:
“18 bin 58 tane teknemiz var av gücümüz çok fazla, bunlardan ötürü balık tipleri küçüldü, stoklarda yıpranma var, 12 metre üzerindeki tekneler birebir yerde avlandığından ortalarında sıkıntılar yaşanıyor. 15 metre tekne ile 60 metre tekne birebir yerde avlanıyor bu da gerçek değil.”
SÜRDÜRÜLEBİLİR DEĞİL
Şu an sürdürülebilir bir sistem olmadığını kaydeden Ramazan Özkaya “Bunu sürdürülebilir hale getirmemiz lazım Biz bu sorunu çözmek zorundayız, Dedelerimizden bol ve bereketli aldığımız denizi gelecek kuşakların hakkını almadan devretmemiz lazım” dedi.
KOTA VE BÖLGESEL
Yaşanan meseleler için kota ve bölgesel balıkçılık önerdiklerini aktaran Ramazan Özkaya şöyle konuştu:
“Akdeniz için mesela kimi yerlerde bu fazla, 10 mil gidiyorsun derinlik 10 metre kimi bölgelerde lakin öbür bir yerde karadan 50 metre gidiyorsunuz derinlik 100 metre. Bunu çözecek formül kota ve bölgesel balıkçılık. Verimlilik, balık uzunlukları üzere problemler bu türlü çözülmüş olacak. SÜR-KOOP olarak bizim söylediğimiz şu; Kota sistemiyle her teknenin uzunluğuna ve grostonuna nazaran avlanılırsa ve bölgesel balıkçılıkla hangi balıkları hangi gereçlerle avlayacağını belirleyebilirsek bu sorun çözülür.”
TÜKETİCİYE ÇAĞRI
Vatandaşa da misyonlar düştüğünü belirten Ramazan Özkaya “bugünü bile denetim edersek büyük başarı” dedi.
Ramazan Özkaya “El birliğiyle yapmamız lazım tüketiciye de vazife düşüyor. Av yasağına, uzunluk yasağına uymayanların balıklarını almamak lazım, balıkçı bunları satamayacak. Biz buna da üzülüyoruz. Hele hele ulusal balığımız hamsi yarısı un fabrikalarına gidiyor. Buna da gönlümüz razı değil” diye ekledi.
Komşularda durumun birtakım açılardan farklı olduğunu söyleyen Ramazan Özkaya “Mesela Yunanistan, AB ülkesi dayanakları de var yakaladıkları balık 120 bin ton, en büyük tekneleri bizim en küçük teknelerimiz kadar. Onlarda hudut bir tarafta 50 bir tarafında 30 metre o yüzden kıyaslamak yanlışsız değil” şeklinde konuştu.
KOMŞULARDA NASIL
ODTÜ Deniz Bilimleri Enstitüsü Deniz Biyolojisi ve Balıkçılığı Anabilim Dalı’ndan Prof. Dr. Ali Cemal Gücü de av şiddetine dikkat çekti ve ekosistem değişikliğine vurgu yaptı.
Balık konusunda misal problemlerin komşularda da yaşandığını kaydeden Ali Cemal Gücü şunları tabir etti:
“Her ülkede benzeri problemler var. Baktığınızda herkes durumlarını pahalandırıyor. Bilinenin bilakis balık sorunu yalnızca bizde değil. Derinlik konusu kıymetli, çayırların korunması, hayvanların üreme alanlarının ziyan görmemesi için. Ülkeler kendi durumlarına nazaran ayarlıyor bunu. Genel olarak deniz çayırları için kimi ülkelerde 50 metre.”
AV ŞİDDETİ ENDİŞESİ
Av şiddetinin bu süratle devam etmesi durumunda sıkıntıların süreceğinin altını çizen Ali Cemal Gücü “Av şiddeti bu formda devam ettiği sürece bu meseleleri biz yaşamaya devam ederiz. Filoyu küçültmeye çalışıyoruz, tekneleri istekli olarak geri almaya çalışıyoruz lakin teknelerin sayısı donmuş durumda lakin teknolojileri gelişiyor” dedi.
SORUN: TEKNE SAYISI
Türkiye’de en kıymetli problemlerden birinin tekne sayısının fazlalığı olduğunu vurgulayan Ali Cemal Gücü şöyle devam etti:
“15 -17 bin tekne var Türkiye’de bunların çok büyük kısmı küçük çaplı. Endüstriyel balıkçı teknesi ise 2 bin civarında. Bunların sayısının azaltılması lazım. Yeni teknelere müsaade verilmiyor lakin diyelim tekneyi kullanmıyorsunuz, elinizde ruhsatınız var, vatandaş bu ruhsatı buluyor ve son derece çağdaş teknelerle denize çıkıyor.”
ARKA KAPI BULUNDU
Bulunan art kapı sayesinde kapasitenin arttığını kaydeden Ali Cemal Gücü “Kapasite her gün artıyor. Bakanlık elinde geleni yapsa da bir art kapı bulunmuş. Gelin bakın Karadeniz’deki tersaneler tekne yapıyor. Hani bunların ruhsatı bir yol bulunuyor bu biçimde. Geri alma programları yapıldı. Çok âlâ bir ataktı lakin karşı çıkıldı, yaygara yapıldı. Aslında geri alma programının altında yatan sebep buydu” sözlerini kullandı.
DÖNÜŞÜ YOK BUNUN
Türk denizlerinde bir ekosistem değişikliği yaşandığını hatırlatan Ali Cemal Gücü şu tavsiyelerde bulundu:
Süveyş kanalı açıldıktan sonra Akdeniz’e bir çok çeşit geldi, bir ekositem değişikliği kelam konusu. Akdeniz tropik hale geldi, Karadeniz de Akdeniz’leşti. Bunlar iklim değişikliklerinin göstergesi. Onun dışında kirlilik sorunu çok arttı. Yabancı tiplerin geldi. Akdeniz’de şu anda daha şiddetli görüyoruz bunu, birtakım çeşitler kayboluyor yenileri geliyor. Bizde biliyorsunuz her balığı yemeyiz, seçiciyiz. Çipura, levrek, palamut, hamsi bir kaç cins. Yeni gelen balıklara adapte olmamız lazım. Alışmamız lazım geri dönüşü yok zira bunun.
LÜFER VE PALAMUT
Marmara’nın can çekiştiğini ve Lüfer’in başına gelenlerin palamutta da yaşandığını söyleyen Ali Cemal Gücü kelamlarına şöyle son verdi:
“Marmara çok karmaşık bir deniz, can çekişiyor. Lüfer ve palamut başlı başlına bir sorun. Bunlar gözbebeğimiz ancak balıkçılar hala çinekopun, lüfer olmadığını sav ediyor. Küçük uzunlukta avlamaya çalışıyor. Birebiri artık palamut da yaşanıyor. Onu da mümkün olduğu kadar erken avlamaya çalışılıyor. Marmara bir geçiş denizi, koca denizin balığı 4 tane boğazdan geçiyor.”