Türk çocuk edebiyatının usta kalemi Hasan Yiğit Odakitap`a konuştu.
“Toprağı bol olsun” kelamından ötürü kitabım yasaklanmıştı”
Odakitap: Siz kimsiniz diye sorarsak yazın, eğitim ve yayın dünyasındaki yarın asırlık çalışmalarınızı kısa formda nasıl tanımlardınız?
Hasan Yiğit: Her şeyden evvel öğretmenim, daima eğitimci yanımı geliştirmeye çalıştım.1974 yılında Türkiye`de gelişmekte olan faşist örgütlenmeler konusunda toplumu bilinçlendirelim diye bir programı uygulamaya koyduk.
O vakit çok genç bir öğretmendim. TÖBDER Genel merkez yöneticisi olarak faşizmi tanıtma çalışmalarına katıldık. Yedi sayfalık bir metin ortaya çıktı. Basında İlhan Selçuk haftada iki-üç gün bu yazılardan alıntılar yaptı. DİSK için onar bin adet, on bir kez baskı yapan kitap hazırladık. Maksadımız laik, demokratik, hukukun üstünlüğüne dayalı, insan haklarına saygılı bir devlet yaratmaktı.
O devirde laiklik daha yaşıyordu, bugünkü üzere can çekişmiyordu.
12 Eylül`de TÖBDER Genel merkez yöneticisi olmamdan ötürü yaklaşık üç yıl mahpus yattım.
Odakitap: Edebi çalışmalarınıza da o devirde mi başladınız?
Hasan Yiğit: Edebi çalışmalarıma lisedeyken başladım .Türkiye`de Öğretmenler Günü 24 Kasım`da kutlanıyor, bu, yanlıştır.Türkiye`nin bugünkü olumsuzluklarının yaşanmasına neden olan Kenan Cihan ,Mustafa Kemal Atatürk`ün belirlediği 16 Mart Başöğretmenlik Günü`nü unutturmak için 24 Kasım`ı Öğretmenler Günü olarak belirledi ve bununla da Başöğretmenlik rafa kalktı.
Öğrenciyken kaleme aldığım piyes kendi okulumuzda ve öteki tiyatro toplulukları tarafından oynandı. Gazi Eğitim Enstitüsü`ndeki hocalarımız birkaç arkadaşlarımızla özel olarak ilgileniyordu. Onlardan biri de bendim. Hocalarımız bizi Türk Lisan Kurumu`na götürerek yetiştirdiler. Bu vesileyle Türk Lisan Kurumu`nda uzun mühlet öğretmenlik yapmış Kemal Demiray, Prof.Dr.Emin Özdemir ve İbrahim Olgun`u anmadan geçemem. Öğretmenliğe başlayınca birinci kitaplarım basılmaya başladı.
Odakitap:12 Eylül`ün edebi çalışmalarınızı sekteye uğratması kelam konusu oldu mu?
Hasan Yiğit: MEB Talim Tarbiye Şurası bizim üzere insanların kitaplarıyla ilgili tavsiye kararı vermiyordu.1978 yılında Demirel hükümeti birtakım muharrirlerin kitaplarını toplattı, onların içinde çocuk edebiyatı muharriri olarak ben de vardım.12 Eylül darbesiyle bu yasak devam etti ,her yıl okullara benim çocuk kitaplarımın alınmaması için yazılar yazıldı. İşin farklı yanı MEB ve Emniyet Genel müdürlüğü iki sefer başvurmasına karşılık mahkemeden toplatma kararı alamamışlardı. Buna karşın bakanlık yirmi üç yıl kitaplarım üzerinde yasak uygulamasını yasal olmayan bir biçimde sürdürdü. Kitaplarımı “Toprağı bol olsun” kelamından ötürü da yasaklamışlardı. Yasaklandıktan sonra mahkemelerin benim lehimde karar alması imkansız hale geliyordu. Bu uygulamanın yasaklısı olan Promete isimli kitabım şu anda basılıyor, bir ıstırabımız yoktur.
Odatv: Çocuk edebiyatı` konusu tartışılırken daima farklı yaklaşımlar sergilenmiştir. Sizin bakış açınız ve konumunuz?
Hasan Yiğit: Türkiye`de ve Avrupa`da çocuk edebiyatı genelde halk edebiyatı derlemeleri biçiminde başlamıştır.1860`lardan Türkiyede başlayan süreç Tevfik Fikret`in Şermin yapıtıyla taçlanmıştır. Cumhuriyetle birlikte Eflatun Cem Güney, Naki Tezel ve gibisi halk edebiyatı derlemecileri çalışmaları yayınlanmıştır.1950`den sonra çocuk edebiyatımız başka bir kısım olarak şekillenmiştir. Yaşar Kemal `çocuk edebiyatı` diye farklı bir kıymetlendirme yapılmaması gerektiği niyetini taşımasına karşın çocuk edebiyatı da kimi ölçüleri olmak zorunda bir edebiyat olmalı tezini savunanlar ortasında ben de bulunuyorum. MEB`in 100 temel eser artı 100 temel eser listesine karşı çıkarak üç günlük çalıştay düzenlenmiş ve listenin kaldırılmasında Yiğit`in kıymetli rolü olmuştur. Çocuk edebiyatı alanında yarım asırdan bu yana sürdürdüğüm çalışmalarımdan birtakım örneklerin isimleri şöyledir:
- Okuma sepeti-10 kısımdan ibaret 320 sayfalık kitap
- İlkokul birinci sınıftan lise son sınıfa kadar öğrencilerin okudukları kitaplar. Kimi sınıfların kitaplar serisi 10`ar kitaptan oluşmaktadır
- Üçüncü-dördüncü sınıflar için Anadolu`yu geziyorum serisi
- Ortaokul öğrencileri için 13 kitaptan oluşan Uygarlıklar beşiği serisi
- Troya: bitmeyen yağma isimli 10 kitap ortaokul öğrencileri için kaleme alınmıştır.
- Ortaokul ve lise öğrencilerimiz için Kurtuluş savaşı ve Cumhuriyetimizin anlatan Mustafa Kemal gençliği dizisi 12 kitaptan oluşup yaklaşık üç bin sayfadır.
- Dilimiz Türkçenin düzgün ve kurala uygun kullanılabilmesi için 8 kitaptan oluşan Eğitim dizisi
- Türkçeyi yüzlerce yıl yaşatan büyük ozanlar, aşıklar Yunus Emre, Pir Sultan, Dadaloğlu, Köroğlu, Aşık Veysel 8 ciltlik Halk ozanları dizisi.
- 800-1100 yılları ortasında yaşamış ve yaratmış Büyük İslam alımları dizisi 20 kitaptan oluşuyor ve ortaokul öğrencileri için kaleme alınmıştır.
- Büyük alımlar serisi 10 kitaptan ibarettir.
- Beyoğlu ve İstanbul tarih ve kültür araştırmaları projesine başkanlık ettiğim sırada kırk evrak hazırladık ve hepsi basılmaya başlandı.
Odakitap: Aydının toplumdaki rolünü nasıl görüyorsunuz? İktidarların gerçek aydınlardan haz etmemesinin sebebi nedir?
Hasan Yiğit: Evvelden el matkapları vardı, artık elektrikli matkaplar kullanılıyor. Aydın bir toplumda ufuk açıcı, yol açıcı, geleceğin yolunu gösteren kişi demektir. Yaşadığı periyoda eleştirisi olmayan şahıstan aydın olmaz. Aydının toplumdaki yerini Mustafa Kemal güzel biliyordu ve o periyotta kendine örnek aldığı aydınlardan biri Tevfik Fikret`ti. Onunla ilgili Mustafa Kemal`in şu kelamları masamın üstündeki kitapta daima açık duruyor: ”Neden içinizden kimse onun üzere feryat etmedi? Ben Fikret`e erişemedim. Onun sohbetlerinden yararlanamadım. Kendimi bedbaht sayarım. Ama onun bütün yapıtlarını okudum. Birçoğu ezberimdedir. O hem büyük şair hem de büyük insandır. ”Osmanlı`nın ve Türkiye`nin en değerli şairlerinden ve aydınlarından birisi olan Fikret 110-130 yıl evvel kaleme aldığı şiirlerle aydın olma vazifesini yerine getirmiştir. Mevzuyu öbür yazarlarla açıklamaktansa Fikret`in `Yağma` şiirinden dört mısrayla aydının vazifesini ve sorumluluğunu tanımlamaya çalışacağım:
Verir zavallı ülke, verir ne varsa malını
vücudunu, hayatını, umudunu, hayalini
bütün ferahlığını, gönlünün bütün sevincini
Hemen yutun, düşünmeyin haramını, helalini…
Yeyin efendiler yeyin, bu iştah açan sofra sizin
doyunca, tıksırınca, çatlayıncaya kadar yeyin…
Bana nazaran Cumhuriyetimizin pahalarını koruyabilmek için Anadolu uygarlıklarını düzgün tanımamız, Anadolu uygarlıklarını öğrenmemiz gerekir. Bu maksatla ben on üç kitap kaleme aldım, halihazırda on birinci kitap baskıdadır. Üç bin beş yüz yıldan bu yana yağmalanan Troya`yla ilgili on kitap kaleme aldım. Günümüzde Troya`nın altınlarını ve ormanlarını yağmalıyorlar. Bu kitapların çocuklarımızla, gençlerimizle, öğrencilerimizle tanıştırılmasını ve okutulmasını istiyorum.
Odakitap: Aziz Nesin`le münasebetleriniz…
Yiğit: Aziz Nesin`le çeşitli periyotlarda Ankara ve İstanbul`da birlikteliğimiz olmuştu. Türkiye`de gerek Nesin`in devrinde ve gerekse kendisinden sonra ondan çok şeyler öğrenmemiş rastgele aydının olduğunu ve bundan sonra öğrenmeyecek aydının olacağını asla düşünmüyorum. Denizli`de beş gün konuğum olmuştu. Bir fabrikanın satış mağazasında kendisine gömlek ve kazak almak için ısrar ettiğimde fırça yemiştim. Kendisinden öğrendiğim şeylerden biri de kıyafetin uzun müddet giyilmesidir ,ben de memnuniyetle tıpkı şeyi yapıyorum.
Odakitap: Yayınevini hem de bu hedefle mı kurdunuz?
Yiğit: Evet. Çalışmalarımı okura daha rahat ulaştırmak için bir anonim şirket olan yayınevimi kurdum. Çabucak her yayınevi üzere kahırlar içinde bugüne kadar geldik. Halihazırda yayınevinin işlerini büyük ölçüde yoluna koyarak kurumsallaşma çalışmalarını sürdürüyorum .Kendi kitaplarımın yanı sıra Rus ve dünya edebiyatının değerli muharrirlerinin özgün çeviri yapıtlarını basacağım. Tek gayem yayınevimin benden sonra yaşaması ve Türk toplumunun aydınlanmasına hizmet etmesidir.
Mayis Alizade
Odatv.com