Yaşamı sürdürmek için gerekli olan temel hislerimizden dert, kimi vakit kişinin hayatını olumlu kimi vakit ise olumsuz etkilemektedir.
Uzman Klinik Psikolog Mustafa Eldek sağlıklı ve sıhhatsiz korku hakkında şu açıklamalarda bulundu:
“Kaygı, kökenini bireyin çocukluk yaşantılarından alır. Çocuğun anne, babası ve öğretmenleri üzere yetişkinlerin yanı sıra yaşıtlarıyla olan alakalarını içermektedir. Bulaşıcı bir his olan korku çocuğun etrafıyla gelişir. Bebekte temel itimat hissinin oluşumunu engelleyen en kıymetli etmen telaşlı annedir. Dertli ve telaşlı annenin bakışları, ses tonu ve genel havası çocuğu tesiri altına alır. Anneden geçen telaş lisanı ile artık dış dünyayı yorumlar. İlerleyen yaşlarla aile ve etrafın reddedici, küçük düşürücü tavırları, alaycı lisan ile korku bozuklukları gelişmesine imkan verilir. Toplumda bilinenin bilakis çocuk gelişiminde ödül-ceza uygulaması çocukta korkuya neden olmamaktadır. Anne-babanın tutarsız tavırları ve davranışları ile çocuk neyle karşılaşacağını bilemeyerek telaş hissini kalıcılığını pekiştirir. Bu formda gelen telaş giderek yaygınlaşır. Örneğin annesini reddedici biri olarak algılamışsa kimi özellikleriyle onu anımsatan ve hatta tüm bayanların kendisini reddedeceğinden korkabilir.
Kaygıyı sağlıklı ve sıhhatsiz olarak ikiye ayırabiliriz. Hissettiğimiz dert seviyesi ile öngördüğümüz tehlike algısı orantılıysa bu telaş sağlıklıdır. Sağlıklı tasalar bize bir iş listesi verir. Diyelim ki uzun yola çıkacağız. Tekerim sağlam mı? Otomobilin bakımı tam mı? Yedek lastiğimin havası var mı? Üzere tasalar sağlıklıdır. Zira mantıklı olasılıkları olan mümkün problemlerle ilgilidir ve tedbir almak için bir iş listesi verir. Otomobile uzun yol bakımı yaptırabiliriz. Tekerleri denetim edip bir sorun olup olmadığını öğrenebiliriz. Bir de ya yolda giderken kalp krizi geçirirsem ve otomobil yoldan çıkarsa? Ya önüme bir yaya atlarsa ya bir çukuru görmezsem ve tekerlek o çukura girip patlar ve otomobil yoldan çıkıp takla atarsa üzere korkuları ele alalım. Bunlar sıhhatsiz tasadır. Zira bu durumlar beklenen olmakla birlikte gerçekleşme mümkünlüğü çok düşüktür. İkincisi gerçekleşmesini önlemek için yapabileceğimiz çok da bir şey yoktur. Yani büyük ölçüde denetimimiz dışındadır. Bunları düşünüp çok kaygılanıyorsak bu hayatımızı olumsuz tesirler. “Ya olursa?” tipinden olumsuz otomatik kanılar sıhhatsiz korkulardır.
Kaygı bozukluklarında iki ana konu vardır. Birincisi tehlike abartılarak felaketleştirilir ve gerçekleşme mümkünlüğünü yüksek görülür. İkincisi kişi kendisini bu durumlarla başa çıkma konusunda yetersiz ve zayıf görür. Kaygı/Anksiyete başlığı altında obsesif kompülsif bozukluk, panik bozukluk, sıhhat anksiyetesi üzere rahatsızlıklar daha çok tehlikenin abartılmasıyla ilgilidir. Paklık üzerine obsesyonu olan danışanlarımızda hastalık bulaş riskini fazla düşünmek yahut kalp ritminin artığını düşünüp ambulans çağırması tehlikenin abartılmasıdır. Kişinin kendi kaynaklarını yetersiz görmesiyle yaygın anksiyete, fobiler ve toplumsal fobiler üzere rahatsızlıklarda görülebilmektedir. Kedi fobisi olan bireylerin önemli yaralanmalara maruz kalacağı fikri yahut toplumsal fobisi olan bireylerin titreme, saçma konuşma üzere olumsuz otomatik kanıları ile çok kaygılanabilirler. Sağlıklı korku bizleri harekete geçirip daha başarılı olma imkânı sunarken sıhhatsiz tasa kaçınmaları artırarak hayatı zorlaştırmaktadır. Sıhhatsiz bir korku yaşadığınızı düşünüyorsanız lütfen profesyonel bir takviye alınız.”